Быдгашч: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д redakcyjne
шаблён, афармленьне
Радок 1:
{{Населены пункт/Польшча
{{Мястэчка
| Назва = Быдгашч
|Статус Вышыня = горад
| Назва ў родным склоне = Быдгашчу
|Назва Няпэўная назва ў родным склоне = Быдгашчу
|Назва польскай мовай = Bydgoszcz
| Арыгінальная назва =
|Герб Краіны = ПольшчыPOL Bydgoszcz COA.svg
|Сьцяг Герб = POL Bydgoszcz COAflag.svg{{!}}border
|Гімн Сьцяг = POL Bydgoszcz flag.svg =
|Дата Гімн заснаваньня =
| Першыя згадкі = [[1238]]
| ГорадСтатус з = 1346
| Магдэбурскае права =
|Былая назва Былыя назвы =
| БылаяМясцовая назва =
|Ваяводзтва Мясцовая назва =
|Павет Летні час = +3
| Адміністрацыйная адзінка =
|Гміна Часавы пас = +2
| Назва адміністрацыйнай адзінкі =
|Прэзыдэнт места =
| Адміністрацыйная адзінка2 =
| ІмяПасада кіраўніка = Канстанцы= Бамбровіч
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 =
|Кіраўнік =
| Адміністрацыйная адзінка3 =
|Плошча Выява = Bydgoszcz BRE= spichrze174.jpg57
| Назва адміністрацыйнай адзінкі3 =
|Крыніца Сельсавет плошчы =
|Вышыня Пасялковы савет =
|Унутраны Кіраўнік падзел = Мэр
| Колькасьць двароў насельніцтва = 358337
| Імя кіраўніка = Канстанцы Бамбровіч
|Год Плошча падліку колькасьці = 174,572014
|Крыніца Шчыльнасьцьколькасьці насельніцтва = 2 034
| Вышыня =
|Тэндэнцыя Колькасьцьколькасьці насельніцтва = 358 337
| Год падлікуКолькасьць насельніцтва аглямэрацыі = 2014
|Год падліку колькасьці аглямэрацыі =
| Шчыльнасьць насельніцтва = 2 034
|Крыніца колькасьці аглямэрацыі =
| Колькасьць двароў =
|Этнічны склад насельніцтва =
| Часавы пас = +2
|Год падліку этнічнага складу =
| Летні час = +3
|Нацыянальны склад насельніцтва =
| Тэлефонны код = +(48) 52
|Год падліку нацыянальнага складу =
| Паштовы індэкс = з 85-001 да 85-915
|Колькасьць двароў Аўтамабільны код =
|Год падліку колькасьці двароў =
| Выява = Bydgoszcz BRE spichrze.jpg
|Паштовыя індэксы Апісаньне выявы = з 85-001 да 85-915
|Тэлефонны код Шырата паўшар'е = паўночнае+48 52
|Аўтамабільны нумарны знак =
| Шырата градусаў = 53
|TERYT Шырата хвілінаў = 07
|Выява Шырата сэкундаў = Bydgoszcz BRE spichrze.jpg
|Апісаньне выявы Даўгата паўшар'е = усходняе
| ДаўгатаШырата градусаў = 1853
| ДаўгатаШырата хвілінаў = 007
| ДаўгатаШырата сэкундаў =
| ШыратаДаўгата градусаў = 5318
| Пазыцыя подпісу на мапе =
|Даўгата хвілінаў = 0
| Водступ подпісу на мапе =
|Даўгата Commons сэкундаў = Category:Bydgoszcz
|Пазыцыя Сайт подпісу на мапе = http://www.bydgoszcz.pl/
| ПазыцыяВодступ подпісу на мапе =
| Колер = {{Колер|Польшча}}
|Сайт = http://www.bydgoszcz.pl/
}}
'''Бы́дгашч''' ({{мова-pl|Bydgoszcz}}, {{мова-de|Bromberg}}) — горад у цэнтральнай [[Польшча|Польшчы]], над ракой [[Брда]] і [[Вісла]]й. Быгдашч зьяўляецца адміністрацыйным цэнтрам [[Куяўска-Паморскае ваяводзтва|Куяўска-Паморскага ваяводзтва]] і самым буйным горадам ваяводзтва.
 
Быдгашч зьяўляецца адным з самых вялікіх гарадоў Польшчы (8 па колькасьці насельніцтва, 10 па плошчы паверхні). Горад зьяўляецца эканамічным, культурным і навуковым цэнтрам краіны: тут знаходзяцца [[Унівэрсытэт Казіміра Вялікага|Ўнівэрсытэт Казіміра Вялікага]], [[Тэхналягічна-прыродны ўнівэрсытэт імя Яна і Ежы Сьнядэцкіх]], [[Музычная акадэмія (Быдгашч)|Музычная акадэмія]] і некалькі вышэйшых школаў, а таксама [[Коледж унівэрсытэтаунівэрсытэту Мікалая Каперніка]]. У горадзе знаходзіцца сядзіба старасты [[Быдгашцкі павет|Быдгашцкага павету]], а таксама гарадзкога павету. Тут таксама знаходзіцца ''Куяўска-Паморскі Ўрадўрад''. З [[2004]] году горад стаў сталіцай ''БыдгашчскайБыдгашцскай дыяцэзіі''. Акрамя гэтага тут знаходзіцца ''ваяводзкі адміністрацыйны суд''.
 
Быдгашч уваходзіць у [[Зьвяз польскіх мэтраполіймэтраполіяў]] і [[Зьвяз польскіх гарадоў]].
 
Рэгіён, у якім знаходзіцца Быдгашч, называецца «''Паўночныя Куявы''» і гістарычна зьвязаны ззь [[Вялікапольска]]й.
 
== Прырода ==
Радок 65 ⟶ 66:
 
== Дэмаграфія ==
Насельніцтва гораду налічвае 350 315 чалавек ([[жнівень]] [[2008]] году), але гэта лічба ўтрымлівае толькі людзей якія жывуць тут пастаянна, іншыя падлікі даюць лічбу 361 222 чалавекчалавекі (ззь якіх 191 983 жанчыны). Насельніцтва працаздольнага ўзросту складае 235 572 чалавекі, дапрацаздольнага ўзросту 61 118 чалавек, пэнсійнага ўзросту – 64 532 чалавекі. У [[2007]] годзе колькасьць насельніцтва амаль не зьмянілася (натуральны прырост склаў -102 чалавекі). Але ў апошнія гары вызначылася тэндэнцыя зьмяншэньня колькасьцьколькасьці насельніцтва горадагораду, якая выклікана старэньнем насельніцтва БыдгашчаБыдгашчу, а так саматаксама паступовым перасяленьнем у прыгарады, а так саматаксама ў іншыя рэгіёны краіны і [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]].
 
== Гісторыя ==
Паводле навуковых дасьледаваньняў, першыя чалавечыя паселішчы на тэрыторыі Быдгашчу ўзьніклі [[ў 1038]] годзе. Першая гістарычная згадка аб быдгашцкім кашталяне ''Suzzlaus de Budegac'' датуецца [[1238]] годам. У [[12 стагодзьдзе|ХІІ]] стагодзьдзі тут быў пабудаваны касьцёл. Горад стаяў на важным гандлёвым шляху, што выклікала яго разьвіцьцё.
 
У раньнім [[Сярэднявечча|Сярэднявеччы]] каля БыдгашчаБыдгашчу прайшла мяжа ''Куяваў'', і ў [[13 стагодзьдзе|ХІІІ]] стагодзьдзі горад быў часткова заселены крыжакамі. [[19 красавіка]] [[1346]] году [[Казімер III Вялікі]] дае гораду гарадзкія правы. У [[16 стагодзьдзе|XVI стагодзьдзі]] горад багацеў на гандлі збожжам і сольлю, а колькасьць насельніцтва ў [[17 стагодзьдзе|XVIІ стагодзьдзі]] дасягнула 5 0005000 чалавек. У [[1555]] годзе Быдгашч атрымаў прывілей на пасяленьне габрэяў.
 
У [[1772]]—[[1806]]1772—1806 і [[1815]]—[[1920]]1815—1920 г.г.гадах Быдгашч належыўналежаў [[Прусія|Прусіі]] ( з [[1807]] да [[1815]] г.г. году, быў сталіцай дэпартамэнтадэпартамэнту ''Познанскага княства'').
 
У [[1773]] годзе быў пабудаваны ''Быдгашцкі канал'', які злучыў рэкі Брда і ''Натэца'' (у выніку злучыў Віслу і [[Одра|Одру]]). З [[19 стагодзьдзе|ХІХ стагодзьдзя]] праз горад прайшла [[чыгунка]] да [[Піла (Польшча)|Пілы]] і далей да [[Бэрлін]]а, [[Гданьск]]ау, [[Торунь|ТоруняТоруню]] і [[Інавроцлаў|Інавроцлава]]. У [[19 стагодзьдзе|ХІХ стагодзьдзі]] Быдгашч стаў практычна поўнасьцю нямецкім горадам, і пасьля [[1920]] году тут была буйная нацыянальная нямецкая абшчына.
 
У межах Польшчы Быдгашч апынуўся пасьля [[20 студзеня]] [[1920]] году, калі ў горад увайшлі польскія войскі згодна з [[Вэрсальская дамова|Вэрсальскай дамовай]]. Існаваньне ў Быдгашчы моцнага нямецкага гарнізона, вымусіла польскія войскі спыніцца ўза 3 км ад горадагораду. Аднак хутка горад быў заняты палякамі. У складзе Польшчы Быдгашч уваходзіў ў склад ''Познанскага ваяводзтва'', а потым ''Торунскага'' (да [[1939]] году).
 
[[3 верасьня]] 1939 году ў горадзе пачаліся баі польскіх войскаў ззь нямецкімі дывэрсантамі, якіх падтрымлівала нямецкае насельніцтва. Пасьля ўваходу ў горад нямецкіх войскаў, горад, пад назваў ''БромбергБромбэрг'', быў далучаны да [[Трэці райх|Райху]]. Пад часПадчас [[Другая Сусьветнаясусьветная вайна|Другой Сусьветнайсусьветнай вайны]] было забіта 37 тыс. жыхароў горадагораду. Ужо ў сьнежні 1939 году горад быў аб’яўлены «[[юдэнфрай]]».
 
У [[1945]] годзе Быдгашч стаў сталіцай ''Паморскага ваяводзтва''. З [[1 студзеня]] [[1999]] году Быдгашч стаў адміністрацыйным цэнтрам [[Куяўска-Паморскае ваяводзтва|Куяўска-Паморскага ваяводзтва]].
 
== Эканоміка ==
Асновай эканомікі БыдгашчаБыдгашчу зьяўляецца сфэра паслугаў і фінансаў. У горадзе працуюць 38 банкаў, і 116 фінансавых устаноў. У горадзе знаходзіцца прадстаўніцтва адной з самых буйных фінансавых устаноўустановаў на сьвеце [[JP Morgan Chase]].
 
Большасьць прамысловых прадпрыемстваў знаходзяцца ў розных частках горадагораду, асабістайасаблівай увагі заслугоўвае раён ''Хімічных прадпрыемстваў Захем'', які займае некалькі квадратных кілямэтраў у паўднёва-усходняйўсходняй частцы БыдгашчаБыдгашчу, які ўзьнік ў часы Другой Сусьветнайсусьветнай вайны як нямецкая фабрыка па вытворчасьці дынаміту. Раён мае ўласную чыгуначную каляіну, жыльлёвы раён, але большасьць тэрыторыі зарасла лесам.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{commons|Category:Bydgoszcz|выгляд=міні}}
 
{{Сталіцы польскіх ваяводзтваў}}