Магілёў: розьніца паміж вэрсіямі

|Гімн = «Ты стаіш шмат вякоў ля сівога кургана Машэкі»

|Дата заснаваньня =

|Статус з =

|Магдэбурскае права = 28 студзеня 1577

|Вышыня =

|Унутраны падзел =

|Этнічны склад насельніцтва =

|Год падліку этнічнага складу =

|Сайт = [http://city.mogilev.by/index.php?lang=bel Афіцыйны сайт]

}}

 

Магілёў — [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[горад|места]] [[Аршанскі павет|гістарычнай Аршаншчыны]] (частка [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебшчыны]]), старажытны [[Магілёўская праваслаўная япархія|цэнтар усходняга хрысьціянства]]. 9 чэрвеня 1661 году атрымаў роўныя правы з сталіцай [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] — [[Вільня]]й — за гераізм, выяўлены ў часе [[Магілёўскае паўстаньне|паўстаньня]] супраць [[Маскоўская дзяржава|маскоўскіх]] акупантаў. У 1930-я гады разглядалася магчымасьць пераносу ў Магілёў сталіцы [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]]. Да нашага часу тут захаваліся [[Сьвята-Мікольскі манастыр (Магілёў)|комплекс манастыра Сьвятога Мікалая]] ў стылі самабытнага [[магілёўскае барока|магілёўскага барока]], дом купца Анташкевіча, [[Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа (Магілёў)|Узьвіжанская царква]] (пацярпела ад [[Мураўёўкі|маскоўскай перабудовы]]), [[Касьцёл Сьвятога Станіслава і кляштар кармэлітаў (Магілёў)|комплекс кляштару кармэлітаў з касьцёлам Сьвятога Станіслава]] і [[Касьцёл Сьвятога Францішка Ксавэрыя і Анёлаў-Ахоўнікаў і калегіюм езуітаў (Магілёў)|калегіюм езуітаў]] ў стылі [[барока]], [[Архірэйскі палац (Магілёў)|архірэйскі]] і [[Арцыбіскупскі палац (Магілёў)|арцыбіскупскі]] палацы, [[Арка Славы (Магілёў)|мэмарыяльная арка]] і [[Касьцёл Сьвятога Казімера (Магілёў)|Фарны касьцёл]] у стылі [[клясыцызм]]у, помнікі архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся мураваныя мескія брамы: Ветраная, [[Алейная брама|Алейная]], Каралеўская і Дубровенская, помнікі архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваныя расейскімі ўладамі]]. Значную частку мясцовых славутасьцяў [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|зруйнавалі за савецкімі часам]]: цэрквы [[Царква Божага Яўленьня (Магілёў)|Божага Яўленьня]], [[Царква Прачыстай Багародзіцы (Магілёў)|Прачыстай Багародзіцы]] і [[Царква Покрыва Багародзіцы (Магілёў)|Покрыва Багародзіцы]] (магілёўскае барока), [[царква Сьвятога Спаса (Магілёў)|царкву Сьвятога Спаса]] ([[віленскае барока]]), [[Магілёўская ратуша|мескую ратушу]], [[Касьцёл Сьвятога Францішка Ксавэрыя і Анёлаў-Ахоўнікаў і калегіюм езуітаў (Магілёў)|касьцёл Сьвятога Францішка Ксавэрыя і Анёлаў-Ахоўнікаў пры калегіюме езуітаў]] і [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар бэрнардынаў (Магілёў)|комплекс кляштару бэрнардынаў з касьцёлам Сьвятога Антонія]] (барока), лютэранскую кірху, цэрквы Сьвятой Тройцы, Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла і [[Сабор Сьвятога Ёсіфа (Магілёў)|Сьвятога Ёсіфа]] (клясыцызм), помнікі архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў.

* '''XIX стагодзьдзе''': 1825 год — 11,6 тыс. чал.<ref name="encspr">Могилёв: энцикл. справочник. год — Мн., 1990. С. 12.</ref>; 1841 год — 19&nbsp;669 чал.<ref name="encspr"/>; 1859 год — 25 тыс. чал.<ref>[[Ігар Марзалюк|Марзалюк І.]], [[Алена Марзалюк|Марзалюк А.]] Магілёў // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 9.</ref>; 1861 год — 30,8 тыс. чал.<ref name="encspr"/>; 1880 год — 40&nbsp;536 чал. (20&nbsp;735 муж. і 19&nbsp;801 жан.), у тым ліку 20&nbsp;742 праваслаўныя, 2583 каталікі, 173 эвангелісты, 17&nbsp;038 юдэяў<ref>Krzywicki J. Mohylew // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|6}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VI/595 595].</ref>; 1897 год — 43&nbsp;119 чал.<ref name="encspr"/>

* '''XX стагодзьдзе''': 1906 год — 51&nbsp;959 чал., у тым ліку 27&nbsp;407 праваслаўных, 3305 каталікоў і 20&nbsp;682 юдэі<ref>{{Літаратура/Даведнік па Літве і Беларусі}}</ref>; 1913 год — 69,7 тыс. чал.<ref name="bb">[http://www.belarus.by/ru/belarus/territory/mogilev/mogilev/ г. Могилев (Могилевская область)], [[Belarus.by]]</ref>; 1926 год — 50,2 тыс. чал.<ref name="encspr"/>; 1939 год — 99,4 тыс. чал.<ref name="encspr"/>; 1956 год — 106 тыс. чал.<ref name="encspr"/>; 1970 год — 202,3 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|9к}} С. 446.</ref>; 1973 год — 232 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1985 год — 343 тыс. чал.<ref name="encspr"/>; 1993 год — 366 тыс. чал.; 1995 год — 368 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)|к}} P. 152.</ref>; 1997 год — 370,1 тыс. чал.<ref>[[Ігар Марзалюк|Марзалюк І.]], [[Алена Марзалюк|Марзалюк А.]] Магілёў // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 7.</ref>; 1998 год — 368,9 чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|9к}} С. 445.</ref>

 

=== Адукацыя ===