Прозьвішча: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Stary Jolup (гутаркі | унёсак)
Радок 15:
 
== Узьнікненьне прозьвішчаў ==
Узьнікненьне прозьвішчаў у сучасным разуменьні адбылося позна, і было зьвязана, відавочна, з пашырэньнем эканамічных сувязяў і неабходнасьцю рэгуляваньня інстытуту спадкаемства. Відавочна, што ўпершыню яны зьявіліся ў эканамічна разьвітых абласьцях Паўночнай Італіі ў X—XI стст. стагодзьдзях<ref> Dauzat A. Les noms de famille de France. 1949. P. 40. </ref>.
 
У далейшым працэс актыўнага станаўленьня прозьвішчаў пачаўся і на паўднёвым усходзе [[Францыя|Францыі]], у [[П'емонтП’емонт|П'емонцеП’емонце]] і паступова ахапіў усю Францыю. У [[АнгліяАнгельшчына|АнглііАнгельшчыне]] працэс станаўленьня прозьвішчаў пачаўся пасьля яе заваяваньня нарманамі ў [[1066]] і скончыўся да [[15XV стагодзьдзе| 15 стагодзьдзі]]стагодзьдзя, хоць ва [[Ўэйлз]]е і [[Шатляндыя|Шатляндыі]] фармаваньне прозьвішчаў ішло і ў [[18 стагодзьдзе|18 стагодзьдзі]]<ref> Reyney P.H. The Origin of English Surnames. 1967. </ref>. Падобная сытуацыя склалася і на тэрыторыі [[Нямеччына|Нямеччыны]], дзе фармаваньне прозьвішчаў нямецкіх сялянсялянаў ішло яшчэ ій ў [[19 стагодзьдзе|19 стагодзьдзі]]. На мяжы XV—XVI стст.стагодзьдзяў прозьвішчы дасягнулі [[Данія|Даніі]]. У 1526 годзе кароль загадаў усёй дацкай шляхце абзавесьціся прозьвішчамі. З Даніі і Нямеччыны прозьвішча перайшлі да швэдаў.
 
== Узьнікненьне беларускіх прозьвішчаў ==
На землях [[ВКЛ]] напрыканцы XV стагодзьдзя першыя прозьвішчы займелі баяры-шляхта. Спачатку яны не былі сталымі. Сыны баярына Грынькі рабіліся Грынковічамі, але дзеці ягонага сына Багдана ўжо былі Багданавымі Грынковічамі. Яшчэ праз пакаленьне пра Грыньку маглі і забыцца, ператварыўшыся ў Багдановічаў. Але Багдановічам цяжка было пацьвердзіць свае правы на сяло, якое вялікі князь даў іх дзядам-Грынковічам. Таму чым больш дзяржаўная канцылярыя стварала папер-прывілеяў, тым важней для шляхціца было зафіксаваць сваё прозьвішча раз і назаўжды.
 
Сяляне ж яшчэ ў пачатку XVI стагодзьдзя прозьвішчаў ня мелі. Толькі ў сярэдзіне таго стагодзьдзя, падчас [[Валочная памера|Валочнай памеры]] 1557 году, прозьвішчы сялянам пачалі даваць кантрольныя органы ВКЛ. СялянСялянаў «прымацоўвалі» да зямлі, высялялі ў вялікія вёскі і перапісвалі, дадаючы да імені імя па бацьку або мянушку, якія цяпер раз і назаўжды рабіліся прозьвішчамі<ref name="nn.by">[https://nn.by/?c=ar&i=108809 Беларускія прозвішчы на трыста гадоў старэйшыя за расійскія: усё пра іх], Наша Ніва, 27-04-2013</ref>.
 
== Узьнікненьне прозьвішчаў у Масковіі ==
Беларускія прозьвішчы на трыста гадоў старэйшыя за расейскія. У Масковіі прозьвішчы да XVI стагодзьдзя было прывілеем князёў і баяраў. А прозьвішча на ''-іч'' давалася толькі з дазволу вялікага князя. У «Тысяцкай кнізе» 1550 на тысячу чалавек такія прозьвішчы мелі толькі 28. Рэшта прозьвішчаў — на ''-оў'' або на ''—ін''. ь У XVI—XVII стагодзьдзях прозьвішчы пачалі зьяўляцца ў асяродзьдзі дваран. У XVII—XVIII стст.стагодзьдзях — у гараджан, напрыканцы XVIII — пачатку XIX стст.стагодзьдзі — духавенства. Сяляне ня мелі прозьвішчаў да сярэдзіны ХIХ ст<ref>[https:// name="nn.by"/?c=ar&i=108809 Беларускія прозвішчы на трыста гадоў старэйшыя за расійскія: усё пра іх], Наша Ніва, 27-04-2013</ref>.
 
== Гл.Глядзіце таксама ==
* [[Эўрапейскае імя]]
* [[Падвойнае прозьвішча]]
Радок 41:
 
[[Катэгорыя:Прозьвішчы| ]]
[[Катэгорыя:генэалягічнаяГенэалягічная тэрміналёгія]]
[[Катэгорыя:Антрапаніміка]]