Рагачоў: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
абнаўленьне зьвестак
Радок 8:
|Гімн =
|Дата заснаваньня =
|Першыя згадкі = [[1142]]
|Статус з =
|Магдэбурскае права =
Радок 24:
|Вышыня =
|Унутраны падзел =
|Колькасьць насельніцтва = 3493734825
|Год падліку колькасьці = 20162017
|Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2016belstat2017" />
|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку этнічнага складу =
Радок 48:
|Сайт =
}}
'''Рагачо́ў''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на сутоках [[Дняпро|Дняпра]] і [[Друць|Друці]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Рагачоўскі раён|Рагачоўскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Насельніцтва на 20162017 год — 34 937825 чалавек<ref name="belstat2016belstat2017" />. Знаходзіцца за 121 км на поўнач ад [[Гомель|Гомелю]]. Чыгуначная станцыя на лініі [[Магілёў]] — [[Жлобін]]. Аўтамабільныя дарогі на [[Бабруйск]], [[Магілёў]], [[Прапойск]], [[Жлобін]]. Прыстань на [[Дняпро|Дняпры]].
 
Рагачоў — старажытнае [[места]] [[Рэчыцкі павет|гістарычнай Рэчыччыны]] ([[Панізоўе (рэгіён)|Панізоўя]]), старажытны замак [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся збудаваны ў стылі [[рэнэсанс]]у [[Рагачоўскі замак|замак]] [[Бона Сфорца|каралевы Боны]], помнік архітэктуры XVI ст.
Радок 65:
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
[[Файл:Rahačoŭ, Dniapro. Рагачоў, Дняпро (D. Strukov, 1864).jpg|міні|Рагачоў. Д. Струкаў, 1864 г.]]
У канцы [[13 стагодзьдзе|ХІІІ ст.]]стагодзьдзя Рагачоў як уладаньне князя [[Даўмонт]]а далучыўся да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 482.</ref>. У [[14 стагодзьдзе|XIV]]—[[18 стагодзьдзе|XVІІІ]]XIV—XVІІІ стагодзьдзях места было цэнтрам [[Рагачоўскае староства|староства]]. З канца [[15 стагодзьдзе|XV ст.]]стагодзьдзя Рагачоў знаходзіўся ў валоданьні князёў Яраславічаў. У 1535 годзе [[Маскоўская дзяржава|маскоўскія]] войскі захапілі і разрабавалі места<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref>.
 
У [[16 стагодзьдзе|XVІ ст.]]стагодзьдзі уў Рагачове на месцы старажытнага гарадзішча збудавалі замак і палац, званы ў народзе «замкам каралевы Боны» (у 1654 годзе яго спалілі маскоўскія захопнікі). Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў места ўвайшло ў склад [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].
У канцы [[13 стагодзьдзе|ХІІІ ст.]] Рагачоў як уладаньне князя [[Даўмонт]]а далучыўся да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 482.</ref>. У [[14 стагодзьдзе|XIV]]—[[18 стагодзьдзе|XVІІІ]] стагодзьдзях места было цэнтрам [[Рагачоўскае староства|староства]]. З канца [[15 стагодзьдзе|XV ст.]] Рагачоў знаходзіўся ў валоданьні князёў Яраславічаў. У 1535 годзе [[Маскоўская дзяржава|маскоўскія]] войскі захапілі і разрабавалі места<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref>.
 
У [[16 стагодзьдзе|XVІ ст.]] у Рагачове на месцы старажытнага гарадзішча збудавалі замак і палац, званы ў народзе «замкам каралевы Боны» (у 1654 годзе яго спалілі маскоўскія захопнікі). Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў места ўвайшло ў склад [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].
 
У 1730 годзе на паўночнай ускраіне Рагачова пачалося будаваньне слабады, дзе ў 1743 годзе было дазволена збудаваць царкву Сьвятога Міхала Арханёла. На 1765 год места было цэнтрам староства, якое аб’ядноўвала 27 вёсак з 609 дварамі і знаходзілася ў валоданьні [[Пацы|Пацаў]]. У 2-й палове [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] тут збудавалі драўляны касьцёл Сьвятога Антонія.
Радок 85 ⟶ 84:
У 1971 годзе ў Рагачове знайшлі манэтны скарб памерам у 1 тыс. старажытных манэтаў. 19 красавіка 2010 году места ўзнагародзілі вымпэлам «За мужнасьць і стойкасьць у гады Вялікай Айчыннай вайны»<ref>[http://www.pravo.by/webnpa/text.asp?RN=P31000189 Указ прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 189 ад 19 красавіка 2010 г. «Аб узнагароджанні некаторых населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь вымпелам „За мужнасць і стойкасць у гады Вялікай Айчыннай вайны“»]</ref>.
 
<center><gallery caption="Места на старых здымках" widths=150 heights=150 perrowclass="4center">
Rahačoŭ, Rynak. Рагачоў, Рынак (1901-18).jpg|Панарама
Rahačoŭski zamak. Рагачоўскі замак (1901-18) (2).jpg|Замак
Rahačoŭ, Kaścielnaja. Рагачоў, Касьцельная (1913).jpg|Касьцёл
Rahačoŭ, Bychaŭskaja-Rynak. Рагачоў, Быхаўская-Рынак (1901-18).jpg|Вуліца Быхаўская каля Рынку. Царква
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
Rahačoŭ, Rynak. Рагачоў, Рынак (1901-18) (3).jpg|Рынак. Царква
Rahačoŭ, Bychaŭskaja-Aficerskaja. Рагачоў, Быхаўская-Афіцэрская (1901-18) (3).jpg|Рог Быхаўскай і Афіцэрскай. Мескі тэатар
Rahačoŭ, Papiarečnaja. Рагачоў, Папярэчная (1901-18).jpg|Вуліца Папярэчная. Вучэльня
Rahačoŭ, Bychaŭskaja. Рагачоў, Быхаўская (1907).jpg|Вуліца Быхаўская
</gallery></center>
 
== Насельніцтва ==
Радок 100:
=== Дэмаграфія ===
<div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours">
<center><timeline>
ImageSize = width:auto height:180 barincrement:27
PlotArea = left:50 bottom:20 top:15 right:15
Радок 126:
bar:2004 from:0 till:34727
bar:2009 from:0 till:33702
bar:20162017 from:0 till:3493734825
TextData=
fontsize:10px pos:(10,195)
text:
</timeline></center>
</div>
 
* '''ХIХ стагодзьдзе''': 1800 год — 3 тыс. чал.; 1826 год — 2093 чал.<ref>{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2к}} С. 221.</ref>; 1850 год — 3112 чал.; 1866 год — 6136 чал.<ref>{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2к}} С. 222.</ref>; 1880 год — 4437 чал. (2234 муж. і 2203 жан.), зь іх 2570 праваслаўных, 171 каталік, 19 старавераў і 1677 юдэяў<ref>Krzywicki J. Rohaczew // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|9к}} S. 687.</ref>; 1897 год — 9038 чал., зь якіх 42,5% былі пісьменнымі; 1900 год — 11&nbsp;733 чал.
* '''ХХ стагодзьдзе''': 1908 год — 20&nbsp;836 чал., зь іх 5970 праваслаўных, 1199 каталікоў, 73 стараверы, 13&nbsp;594 юдэі<ref>{{Літаратура/Даведнік па Літве і Беларусі}}</ref>; 1939 год — 15,2 тыс. чал.; 1959 год — 10,2 тыс. чал.; 1970 год — 16 тыс. чал.; 1975 год — 19,8 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1991 год — 37 тыс. чал.; 1999 год — 34&nbsp;502 чал.<ref>[[Ала Ваганава|Ваганава А.]] Рагачоў // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 39.</ref>; 2000 год — 35,7 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|13к}} С. 195.</ref>
* '''ХХI стагодзьдзе''': 2004 год — 34&nbsp;727 чал.; 2006 год — 34,1 тыс. чал.; 2009 год — 33 702 чал.<ref name="belstat">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-3.pdf Перепись населения — 2009. Гомельская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> (перапіс); 2010 год — 33,6 тыс. чал.; 2016 год — 34 937 чал.<ref name="belstat2016">[http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 34 825 чал.<ref name="belstat2017">[http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>
 
=== Адукацыя ===
Радок 275:
Дзейнічае Рагачоўскі музэй народнай славы. Спыніцца можна ў гасьцініцы «Дняпро»<ref>{{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі|к}}</ref>.
 
=== Славутасьці ===
=== Выдатныя мясьціны ===
* Гарадзішча «Замкавая Гара»
* Забудова гістарычная (канец ХІХ — пачатак ХХ ст.; фрагмэнты)
Радок 287:
 
== Галерэя ==
<center><gallery caption="Краявіды Рагачова" widths=150 heights=150 perrowclass="4center">
Rahačoŭ. Рагачоў (4.07.2009).jpg|Гарадзішча
Касцёл Святога Антонія Падуанскага. Галоўны фасад.jpg|Касьцёл
Рагачоўскія краявіды 03.jpg|Капліцы на могілках
Рагачоўскія краявіды 04.jpg|Царква
</gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center">
Rahačoŭ. Рагачоў (3.07.2009).jpg|Земства
Rahačoŭ, vučelnia (3.07.2009).jpg|Вучэльня
Rahačoŭ, kamianica (3.07.2009).jpg|Даўняя камяніца
Rahačoŭ, stancyja (3.07.2009).jpg|Чыгуначная станцыя
</gallery></center>
 
== Асобы ==
Радок 305 ⟶ 306:
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы|1=2}}
 
== Літаратура ==