Вікіпэдыя

Акбар Вялікі: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Перанос катэгорыі паводле Вікіпэдыя:Пагадненьні па назвах артыкулаў
афармленьне, катэгорыі
Радок 1:
{{Манарх
| Імя = Акбар Вялікі
| Варыянт імя = جلال الدین محمد اکبر
| Тытул =
| ЖанчынаПартрэт = <!-Akbar - любоеProject значэньне,Gutenberg каліeText так -->14134.jpg
|Памер Партрэт = Akbar - Project Gutenberg eText 14134.jpg180пкс
| Памер Апісаньне = 180пкс
|Пасада = Імпэратар [[Індыя|Індыі]]
| Апісаньне = ▼
|Сьцяг Пасада = Імпэратар [[Індыя|Індыі]]
|Герб Сьцяг =
|Пачатак тэрміну = 27 студзеня 1556
| Герб =
| ПачатакКанец тэрміну = [[2729 студзеня]]кастрычніка [[1556]]1605
▲| АпісаньнеКаранацыя =
| Канец тэрміну = [[29 кастрычніка]] [[1605]]
|Рэгент Каранацыя = =
| Рэгент Сукіраўнік =
| СукіраўнікПапярэднік = [[Хумаюн]]
|Наступнік Папярэднік = [[ХумаюнДжахангір]]
|Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|14|10|1542}}
| Наступнік = [[Джахангір]]
| ДатаМесца нараджэньня = [[14 кастрычніка]] [[1542]]
|Дата сьмерці = {{Памёр|27|10|1605|гадоў=63}}
| Месца нараджэньня =
| ДатаМесца сьмерці = [[27 кастрычніка]] [[1605]]
|Дата Месца сьмерці пахаваньня =
| ДатаМесца пахаваньня =
| Нашчадкі = ▼
| Месца пахаваньня =
| Каралеўскі дом = ▼
▲| Нашчадкі =
| Дынастыя = [[Імпэрыя Вялікіх Маголаў|Вялікія Маголы]]▼
▲| Каралеўскі дом =
| Сужэнец = ▼
▲| Дынастыя = [[Імпэрыя Вялікіх Маголаў|Вялікія Маголы]]
| Жонка Бацька = Хамаюн
|Маці Жонкі = Хаміда Бану Бэгум
▲| Сужэнец =
| Бацька = Хамаюн
| Маці = Хаміда Бану Бэгум
}}
'''Джаляль-ад-Дзін Мухамад Акбар''' ({{мова-ar|جلال الدین محمد اکبر}}, Jalāl ud-Dīn Muhammad Akbar); ([[14 кастрычніка]] [[1542]] — [[17 кастрычніка]] [[1605]]) — трэці [[падышаг]] дынастыі [[Імпэрыя Вялікіх Маголаў|Вялікіх Маголаў]] (Бабурыдаў), імпэратар [[Індыя|Індыі]], [[тымурыды|тымурыд]], сын [[Хумаюн]]а, якога ён зьмяніў у якасьці валадара [[Імпэрыя Вялікіх Маголаў|Магольскай імпэрыі]], унук [[Бабур]]а, заснавальніка дынастыі. Напрыканцы праўленьня Акбара Магольская імпэрыя ахоплівала большую частку паўночнай Індыі.▼
 
▲'''Джаляль-ад-Дзін Мухамад Акбар''' ({{мова-ar|جلال الدین محمد اکبر}}, Jalāl ud-Dīn Muhammad Akbar) ([[14 кастрычніка]] [[1542]] — [[17 кастрычніка]] [[1605]]) — трэці [[падышаг]] дынастыі [[Імпэрыя Вялікіх Маголаў|Вялікіх Маголаў]] (Бабурыдаў), імпэратар [[Індыя|Індыі]], [[тымурыды|тымурыд]], сын [[Хумаюн]]а, якога ён зьмяніў у якасьці валадара [[Імпэрыя Вялікіх Маголаў|Магольскай імпэрыі]], унук [[Бабур]]а, заснавальніка дынастыі. Напрыканцы праўленьня Акбара Магольская імпэрыя ахоплівала большую частку паўночнай Індыі.
 
== Жыцьцяпіс ==
Акбар, які лічыцца найвялікшым з магольскіх імпэратараў, узышоў на [[дэлі]]йскі трон ува ўзросьце трынаццаці з паловай гадоў, пасьля сьмерці свайго бацькі Хумаюна. Ён паходзіў зь цюрска-мангольскага роду тымурыдаў. Падавіўшы некалькі паўстаньняў (у тым ліку з боку свайго брата Хакіма), ён на працягу двух дзесяцігодзьдзяў аб’ядноўваў пад сваім панаваньнем землі паўночнай і цэнтральнай Індыі. Акбар ліквідаваў на доўгі час ваенную пагрозу з боку [[пуштуны|пуштунскіх]] нашчадкаў [[Шэр Шах]]а, правёўшы некалькі войнаў супраць аўганскіх плямёнаў. Умацаваў сваю ўладу, прыцягнуўшы ўмелай дыпляматыяй на свой бок магутную касту [[раджпуты|раджпутаў]].
 
Скончыўшы ў асноўным тэрытарыяльнае фармаваньне дзяржавы, у [[1574]] годзе Акбар прыступіў да правядзеньня ўнутраных рэформаў. Мэтай рэформаў было стварэньне цэнтралізаванай дзяржавы на аснове большай роўнасьці народаў, якія яе насяляюць. Быў умацаваны кантроль за войскам, праведзена новы адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел, усталявана адзіная сыстэма падаткаабкладаньня. Падатковая рэформа прадугледжвала строгі ўлік і справаздачнасьць, былі адмененыя рэлігійныя падаткі на немусульман, прадугледжана магчымасьць не спаганяць падаткі пры неўраджаі. Па ўсёй імпэрыі была ўведзеная ўніфікаваная сыстэма мераў і вагаў, адзіны сонечны каляндар, заснаваны на базе табліцаў [[Улугбек]]а. Вялікае значэньне Акбар надаваў разьвіцьцю гандля, які наладзіў нават з эўрапейцамі. Імкнучыся пашырыць уплыў Маголаў на індыйскае грамадзтва актыўна прыцягваў індускіх раджаў на важныя пасады ў дзяржаве й войску. Разам з тым, нягледзячы на ягонаю значную талерантнасьць і пэўныя сацыяльныя экспэрымэнты, ён заставаўся мусульманскім імпэратарам.
 
== Дасягненьні ==
[[Файл:Mogulreich Akbar.png|200px200пкс|thumbміні|leftзьлева|Магольская імпэрыя пры Акбары]]
Акбар заахвочваў разьвіцьцё навукі й мастацтваў, сабраўшы вакол свайго стальцу лепшых навукоўцаў, музыкаў, паэтаў і мастакоў. Была створана школа жывапісу, сабрана багацейшая бібліятэка. Практыкаваўся рэлігійны плюралізм, а з [[1582]] году была зроблена спроба зацьвердзіць у краіне новае містычнае веравучэньне дзін-і-йлахі («боская вера»), якое ўяўляла сабою спалучэньне элемэнтаў [[індуізм]]а, [[зараастрызм]]а, [[іслам]]а й часткова [[хрысьціянства]] й фактычна ўтварала культ асобы Акбара. Сутыкнуўся з моцным супрацьдзеяньнем сваім рэлігійным рэформам.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Akbar}}
 
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 27 студзеня]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1556 годзе]]
[[Катэгорыя:Асобы Індыі]]
[[Катэгорыя:Індыйскія кіраўнікі]]
[[Катэгорыя:Тымурыды]]
[[Катэгорыя:ПамерліГісторыя 27 кастрычнікаПакістану]]
[[Катэгорыя:ПамерліГісторыя ў 1605 годзеАўганістану]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Пакістана]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Аўганістана]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Індыі]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Акбар_Вялікі»