Хатынь: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Jarash (гутаркі | унёсак)
Радок 29:
}}
 
'''Хатынь''' — колішняя вёска ў [[Лагойскі раён|Лагойскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] Беларусі. [[22 сакавіка]] [[1943]] году была {{Артыкул у іншым разьдзеле|Хатынская трагедыя|зьнішчаная|de|Nationale Gedenkstätte der Republik Belarus}} падчас рэйду нямецкай акупацыйнай улады пры ўдзеле [[118-ы батальён дапаможнай паліцыі|118-га батальёну дапаможнай паліцыі]] у якасьці карнай акцыі за забойства некалькіх нямецкіх ваеннаслужачых. У адпаведнасьці з прынцыпам калектыўнага пакараньня 149 жыхароў вёскі былі расстраляныя або спаленыя жыўцом за магчымае аказаньне жыхарамі вёскі дапамогі савецкім партызанам.
 
У 1969 годзе на месцы спаленай вёскі быў адкрыты мэмарыяльны комплекс. Хатынь стала сымбалем масавага зьнішчэньня [[Нацызм|нацыстамі]] мірнага насельніцтва на акупаванай тэрыторыі ўсяго былога [[СССР]].
Радок 42:
=== 118-ы батальён дапаможнай паліцыі ===
{{Асноўны артыкул|118-ы батальён дапаможнай паліцыі}}
118-ы батальён дапаможнай паліцыі быў сфармаваны уў чэрвені 1942 году ў раёне Кіеву ў асноўным з ваеннапалонных [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі]] (РСЧА), якія трапілі ў Кіеўскі кацёл, а таксама мясцовых жыхароў<ref>[http://khatyn.by/ru/genocide/expeditions/polic118/ 118 полицейский батальон] ГМК «Хатынь»</ref>. Камандаваў батальёнам ураджэнец [[Кубань|Кубані]], былы маёр [[Войска Польскае|Войска Польскага]] Канстантын Смоўскі, начальнік штабу — былы кадравы афіцэр, старшы лейтэнант Чырвонай Арміі Рыгор Васюра, камандзір узводу — былы лейтэнант Чырвонай Арміі Васіль Мялешка. Нямецкім «шэфам» 118-га ахоўнага батальёну быў маёр паліцыі Эрых Кернэр. У канцы 1942-га 118 батальён быў накіраваны на тэрыторыю Беларусі .
 
Дзеяньні ў Хатыні былі не адзінымі ў «паслужным» сьпісе батальёну. 13 траўня Васюра узначальваўўзначальваў баявыя дзеяньні супраць партызанаў у раёне сяла Дальковічы. 27 траўня батальён праводзіць карную апэрацыю ў сяле Осаві, дзе былі расстраляныя 78 чалавек. Далей карная апэрацыя «[[Котбус]]» на тэрыторыі Менскай і Віцебскай абласьцей — расправа над жыхарамі вёскі ВілейкіВялейкі; зьнішчэньне жыхароў вёскі Макоўе і Ўборак, расстрэл 50 габрэяў ля сяла Камінская Слабада. За гэтыя «заслугі» гітлераўцы надалі Васюры званьне лейтэнанта і ўзнагародзілі двума мэдалямі.
 
У ліпені 1944 году ў выніку адступленьня нямецкіх войскаў зь Беларусі батальён быў перакінуты ў Францыю, дзе амаль у поўным складзе перайшоў на бок французкагафранцускага Руху Супраціву «Макі». Пасьля вызваленьня тэрыторыі Францыі асабовы склад быў уключаны ў 13-ую паўбрыгаду францускага Замежнага легіёну, у складзе якога ваяваў да канца вайны. Пасьля вайны пэўныя з ацалелых працягнулі службу ў Замежным францускім легіёне.
 
=== Спаленьне вёскі і жыхароў ===
Радок 63:
Аднаму з тых, хто выжыў, жыхару Хатыні Антону Бараноўскаму 22 сакавік 1943 году было 12 год. Ён ніколі не хаваў праўду пра падзеі ў Хатыні, адкрыта пра гэта казаў, ведаў імёны многіх паліцаяў, якія спальвалі людзей. У сьнежні 1969 году — праз 5 месяцаў пасьля адкрыцьця мэмарыяльнага комплексу — Антон загінуў пры нявысьветленых абставінах.
 
Вэрсію падзей з шэрагам адрозьненьняў апублікаваў у 2012 годзе ўкраінскі гісторык Іван Дэрэйко ў манаграфіі «Місцеві формування німецької армії та поліції у Райскомісаріаті „Україна“ (1941—1944 роки)». Ён піша, што 118-й паліцэйскі батальён пасьля нападу атрада «Народныя мсьціўцы» атакаваў вёску, дзе замест адыходу ў лес па невядомай прычыне вырашылі замацавацца партызаны. У выніку штурму вёскі было забіта 30 партызан і некаторая колькасьць мірных жыхароў, яшчэ каля 20 чалавек былі захопленыя ў палон. Сама ж вёска з астатнімі жыхарамі пасьля бою па загадзе обергрупэнфюрэробэргрупэнфюрэр Курта фон Готбэрга была спалена батальёнам СС пад камандаваньнем Дырлевангера.
 
=== Сьпіс ахвяраў ===
Радок 250:
{{Панарама|Khatyn Panorama.jpg|900px|Від асноўнай часткі мэмарыяльнага комплексу (ад уваходу)|text-align=center}}
 
У памяць беларускіх вёсак, зьнішчаных нацыстамі ў гады [[Другая сусьветная вайна|апошняй вайны]], у студзені 1966 году было прынятае рашэньне аб стварэньні ў Лагойскім раёне мэмарыяльнага комплексу «Хатынь». У сакавіку 1967 быў аб’яўлены конкурс на стварэньне праекту мэмарыялу. У конкурсе перамог калектыў архітэктараў: [[Юры Градаў]], [[Валянцін Занковіч]], [[Леанід Левін]], скульптар [[Народны мастак Беларусі|народны мастак БССР]] [[Сяргей Селіханаў|С. Селіханаў]] (усе чацьвёра атрымалі Ленінскую прэмію). Урачыстае адкрыцьцё мэмарыяльнага комплексу «Хатынь» адбылося [[5 ліпеня]] [[1969]] году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 70-годзьдзя Хатынскай трагедыі|спасылка=http://blr.belta.by/dossier/view/da-70-goddzja-hatynskaj-tragedyi-39054/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=20 сакавіка 2013|дата доступу=7 лютага 2016}}</ref>.
 
[[Файл:Khatyn - Villages.jpg|значак|300пкс|Мэмарыяльны комплекс «Хатынь» на месцы спаленай вёскі.]]
Радок 296:
* {{Спасылка|url=http://logoysk.info/blr/logoysk/142-news/312-2009-07-12-08-34-38.html|загаловак=Хатынь. А што ж было насамрэч?|копія=http://web.archive.org/web/20120603064609/http://www.logoysk.info/blr/logoysk/142-news/312-2009-07-12-08-34-38.html|дата публікацыі=14 красавіка 2007|выдавец=Лагойск online}}
* [http://museum.logoysk.info/ru/logoysk-photos/Khatyn.html Старыя фатаграфіі Хатыні на Віртуальным музэі горада Лагойска]
<br {{clear="both" />}}
 
[[Катэгорыя:Мэмарыяльныя комплексы]]