Пэрл-Гарбар: розьніца паміж вэрсіямі

[[7 сьнежня]] [[1941]] году [[Японія]] зьдзейсьніла [[напад на Пэрл-Гарбар]], што паслужыла падставай уступленьня [[ЗША]] ў [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]].

У [[1875]] годзе ЗША і [[каралеўства Гаваі]] заключылі дагавор аб супрацоўніцтве, па якім флёт ЗША атрымліваў доступ да гавані Пэрл-Гарбар ўу абмен на спэцыяльныя ўмовы для імпарту гавайскага цукру ў ЗША. Пазьней, паводле вынікаў [[Гішпана-амэрыканская вайна|гішпана-амэрыканскай вайны]] [[1898]] году ЗША канчаткова анэксавалі Гаваі.

Пасьля анэксіі гавань была пашырана, што дало магчымасьць прыняць большую колькасьць караблёў. У [[1908]] годзе была пабудаваная караблёвая майстэрня.

З пункту гледжаньня неадкладнага эфэкту напад на Пэрл-Гарбар абярнуўся неймаверным посьпехам для Японіі. Нэўтралізацыя ціхаакіянскага флёту ЗША на 6 месяцаў дазволіла Японіі зь лёгкасьцю захапіць вялікую частку Паўднёва-Ўсходняй Азіі, у тым ліку [[Ганконг]], [[Бірма|Бірму]], [[Галяндзкая Ост-Індыя|Галяндзкую Ост-Індыю]], [[Малае]], [[Сынгапур]] і [[Філіпіны]]. Аднак адмова ЗША ў перамір’і і немагчымасьць атрыманьня дапамогі ад саюзнікаў у канчатковым рахунку прывялі да паразы Японіі. З усіх патопленых амэрыканскіх караблёў не атрымалася аднавіць толькі 4 — лінкоры «Арызона» (выбухнуў), «Аклагома» (перакуліўся) і 2 эсьмінцы. Імкнучыся зьнішчыць [[лінкор]]ы і самалёты, японскія сілы пакінулі некранутымі вельмі важныя для далейшага ходу вайны і разам з тым лёгка дасягальныя ў рамках нечаканай атакі цэлі: 11 падводных лодак, велізарныя запасы нафты ў сховішчах, рамонтныя майстэрні і докі. Уласна і авіяцыі, нягледзячы на ​​ўяўныя вялікія лічбы ўрону, быў нанесены значна меньшыменшы магчымага ўрон. Імкнучыся да максімальнай утоенасьці і мінімальных страт, японскае камандаваньне адмовілася ад прымяненьня артылерыйскіх караблёў (што пры зніжэньні рызыкі страт і выяўленьня значна паменьшылапаменшыла і нанесеную праціўніку шкоду), засяродзіўшыся на авіяцыі і звышмалых падводных лодках (апошнія не прынесьлі ніякага выніку). Больш за тое, спрабуючы максымальна атрымаць вынік з фактару нечаканасьці, удар наносілі толькі дзьвюмя хвалямі, што ў канчатковым выніку, захаваўшы большую колькасьць самалётаў, істотна зьменшыла і амэрыканскія страты. Наўмысна ці выпадкова, але японскі флёт напаў на амэрыканскую вайсковую базу ў момант адсутнасьці на ёй [[Авіяносец|авіяносцаў]]. Як вынік, авіяносныя вайскова-марскія сілы амэрыканскага флёту, якія сталі асноўнымі ў далейшым ходзе [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], не панесьлі ў ходзе апэрацыі ніякіх страт. Апошні фактар ​​стаў падставай для абвінавачваньня амэрыканскага кіраўніцтва ў наўмысным засяроджваньні пад удар японскага флёту не маючых вырашальнай баявой каштоўнасьці караблёў (лінейныя караблі тыпу «Паўночная Караліна», на той момант два найноўшых і як вынік наймацнейшых лінкоры ЗША, на базе адсутнічалі, яшчэ восем знаходзіліся ў розных стадыях дабудоўкі) з мэтай схіленьня амэрыканцаў да ўступленьня ў Другую сусьветную. З 22 японскіх караблёў, якія прымалі ўдзел у нападзе на Пэрл-Гарбар, да канца вайны ацалеў толькі 1.

У памяць аб загінуўшых амэрыканскіх мараках на месцы патанулага лінкора «Арызона» створаны мэмарыял. Яшчэ адным помнікам падзеяў вайны на Ціхім акіяне зьяўляецца зьмешчаны на вечнай стаянцы ў Пэрл-Гарбары лінкор «[[USS Missouri (BB-63)|Місуры]]», на якім [[2 верасьня]] [[1945]] году быў падпісаны акт аб капітуляцыі Японіі. Аб гэтай падзеі зьнятыя два фільмы: амэрыканска-японскі «[[Тора! Тора! Тора! (фільм)|Тора! Тора! Тора!]]» і амэрыканскі «[[Пэрл-Гарбар (фільм)|Пэрл-Гарбар]]».

* Якаўлеў М. М. Перл-Харбор, 7 декабря 1941 года. Быль и небыль. М.: Политиздат, 1988.-286 с.: Іл. {{ISBN |5-250-00448-2}}