Касьцёл і калегіюм езуітаў (Бабруйск): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
удакл.
дапаўненьне, выява
Радок 1:
{{Славутасьць
[[Файл:Catholic Church of SS. Peter and Paul in Babrujsk, Belarus.jpg|200пкс|міні|Пачатковы выгляд касьцёла, з абмернага рысунку XVIII ст.]]
|Тып = Помнік сакральнай архітэктуры
'''Касьцёл і калегіюм езуітаў''' — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у [[Бабруйск]]у. Разам з [[кляштар]]ам быў цэнтрам [[Бабруйская езуіцкая акадэмія|Бабруйскае езуіцкае рэзыдэнцыі]].
|Назва = Касьцёл і калегіюм езуітаў
|Арыгінальная назва =
|Выява = Babrujsk, Rynak. Бабруйск, Рынак (1800).jpg
|Подпіс выявы = Езуіцкі касьцёл, абмеры 1800 г.
|Шырыня выявы =
|Статус = Ахоўная зона
|Краіна = Беларусь
|Назва месцазнаходжаньня = [[Горад|Места]]
|Месцазнаходжаньне = [[Бабруйск]]
|Канфэсія =
|Эпархія =
|Ордэнская прыналежнасьць =
|Тып кляштара =
|Тып будынка =
|Архітэктурны стыль =
|Аўтар праекту =
|Будаўнік =
|Заснавальнік =
|Першае згадваньне =
|Заснаваньне = XVII ст.
|Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}}
|Скасаваны =
|Пачатак будаўніцтва =
|Канчатак будаўніцтва =
|Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}}
|Прыбудоўкі =
|Вядомыя насельнікі =
|Рэліквіі =
|Плябан =
|Стан =
|Шырата паўшар’е = паўночнае
|Шырата градусаў = 53
|Шырата хвілінаў = 8
|Шырата сэкундаў = 12.72
|Даўгата паўшар’е = усходняе
|Даўгата градусаў = 29
|Даўгата хвілінаў = 14
|Даўгата сэкундаў = 54.24
|Назва мапы =
|Пазыцыя подпісу на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Сайт =
|Commons = Church of Saints Peter and Paul in Babruysk
}}
'''Касьцёл і калегіюм езуітаў''' — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў у [[Бабруйск]]у. Знаходзіцца ў Старым Месьце (цяпер тэрыторыя [[Бабруйская фартэцыя|фартэцыі]]), на гістарычным Рынку. Твор архітэктуры [[барока]]. Разам з [[кляштар]]ам быў цэнтрам [[Бабруйская езуіцкая акадэмія|Бабруйскае езуіцкае рэзыдэнцыі]].
 
Комплекс складаўся з касьцёла і калегюіму. У XIX ст. [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|расейскія ўлады часткова зруйнавалі касьцёл]].
 
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
[[Файл:Babrujsk, Rynak. Бабруйск, Рынак (1800) .jpg|значак|зьлева|Абмеры комплекса, 1800 г.]]
 
Заснаваны ўУ 1615 на фундацыюгодзе [[Бабруйскае староства|бабруйскага старостыстароста]] [[Пётра Трызна|Пятра Трызны]] заснаваў у Бабруйску касьцёл. У 1625 годзе касьцёл быў перададзеныперадалі езуітам. Сярод архітэктараў касьцёлу вядомыябылі [[Уладзіслаў Дзягілевіч]] (1699—1700), [[Казімер Мацелякоўскі]] (1735—1736), [[Тамаш Жаброўскі]] (1746), [[Габрыэль Лянкевіч]] (1747—1748) і [[Францішак Карава]] (1757—1758). Вядома таксама пра ўдзел у будаўніцтвебудаваньні ў 1732—1747 гадох муляра [[Якуб Руоф|Якуба Руофа]].
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
Пры будаўніцтве ў ХІХ стагодзьдзі [[Бабруйская фартэцыя|Бабруйскае крэпасьці]] вежы касьцёлу былі зьнішчаныя, а сам ён быў карэнным чынам перабудаваны пад цэйхгаўз. У 1885 годзе касьцёл дадаткова пацярпеў ад пажару. За савецкім часам у будынку касьцёлу была гаўптвахта.
[[Файл:Babrujsk, Biarezina. Бабруйск, Бярэзіна (1810).jpg|значак|зьлева|Вежа касьцёла — направа, 1810 г.]]
 
Па [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другім падзеле Рэчы Паспалітай]] (1793 год) касьцёл пэўны час працягваў дзейнічаць. Аднак пры будаваньні ў першай палове ХІХ ст. [[Бабруйская фартэцыя|Бабруйскае крэпасьці]] ўлады Расейскай імпэрыі зачынілі касьцёл і карэнным чынам перабудавалі яго пад цэйхгаўз<ref>{{Літаратура/Мураваныя харалы|к}} С. 158.</ref> (зьнішчылі вежы). У 1885 годзе касьцёл дадаткова пацярпеў ад пажару.
 
=== Найноўшы час ===
За савецкім часам у будынку касьцёла была гаўптвахта.
 
== Архітэктура ==
[[Файл:Roman-Catholic church of St. Peter and Paul (Babrujsk, modern condition).JPG|значак|зьлева|Сучасны стан (выгляд зь пераду)]]
 
КасьцёлПомнік быў пабудаваны ў стыліархітэктуры [[барока]]. УяўляўГэта сабой3-[[нэф]]авая трохнававую базыліку[[базыліка]] без трансэпту,[[трансэпт]]у. меўНад галоўным фасад узвышаліся дзьве вежы, на адной зь якіх быў гадзіньнік з боем, а на другой — матэматычны компас. Вежы падзяліліся на тры ярусы, паміж верхнімі чацьверыкамі зьмяшчаўся фігурны франтон з [[Валюта (архітэктура)|валютамі]]. [[Прэзьбітэрыюм]] меў паўкруглае завяршэньне, паз бакохбакоў вімы месьціліся дзьве сымэтрычныя закрыстыі[[Закрысьція|закрысьціі]].
[[Файл:Roman-Catholic church of St. Peter and Paul (Babrujsk, modern condition)-2.JPG|значак|Сучасны стан (выгляд з боку)]]
 
Унутры навы былі перакрытыя цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на здвоеных падпружных арках, якім на фасадах адпавядалі здвоеныя пілястры, у чым можна бачыць прыкмету позьняга барока. Пры ўваходзе мясьціўся «хор мураваны на 2 філярах са сходамі з абодвух бакоў». Невялікія хоры разьмяшчаліся таксама над закрыстыямі. Галоўны аўтар, які ўключаў 8 позьнебарочных скульптураў сьвятых (у тым ліку скульптуры сьвятых Ігната, Бергіяша, Ксавэра, Станіслава), 6 бакавых аўтароў, амбону, усё сакральнае начыньне інтэр’еру былі драўлянымі й былі зробленыя майстрамі Язэпам Шылам і Антонам Марціноўскім. На сьценах меўся фрэскавы жывапіс, а сярод абразоў знаходзіліся [[сармацкі партрэт|сармацкія]] данатарскія партрэты караля [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] й Пятра Трызны.
[[Файл:Roman-Catholic church of St. Peter and Paul (Babrujsk, modern condition)-2.JPG|значак|Сучасны стан, (выгляд з боку)збоку]]
 
УнутрыУсярэдзіне навынэфы былі перакрытыяперакрываліся цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на здвоеных падпружных арках, якім на фасадах адпавядалі здвоеныя [[Пілястра|пілястры]], у чым можна бачыць прыкмету позьняга барока. Пры ўваходзе мясьціўсямесьціўся «хор мураваны на 2 філярах саз сходамі з абодвух бакоў». Невялікія хоры разьмяшчаліся таксама над закрыстыямізакрысьціямі. Галоўны аўтар, які ўключаўўлучаў 8 позьнебарочных скульптураў сьвятых (у тым ліку скульптуры сьвятых Ігната, Бергіяша, КсавэраКсавэрыя, Станіслава), 6 бакавых аўтароў, амбону,амбон усёі ўсё сакральнае начыньне інтэр’еру былі драўлянымі. й быліЯго зробленыязрабілі майстрамімайстры ЯзэпамЯзэп ШыламШыла і АнтонамАнтон МарціноўскімМарціноўскі. НаСьцены сьценахўпрыгожвалі меўся фрэскавы жывапісфрэскі, а сярод абразоў знаходзіліся [[сармацкі партрэт|сармацкія]] данатарскія партрэты караля [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] й Пятра Трызны<ref>{{Літаратура/Мураваныя харалы|к}} С. 159.</ref>.
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Мураваныя харалы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://katolikbk.org/piotrpaval.html Інфармацыя на сайце Рыма-каталіцкае парафіі Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Бабруйску]
* [http://media.catholic.by/nv/n15/art11.htm Тамара Габрусь. Наша «езуіцкае» барока.]