Більбао: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Jarash (гутаркі | унёсак)
выпраўленьне спасылак
афармленьне
Радок 7:
|Краіна = Гішпанія
|Герб = Escudo de Bilbao (ovalado).svg
|Сьцяг = Bilbao.svg{{!}}border
|Гімн =
|Дата заснаваньня =
Радок 66:
|Альтэрнатыўная мапа =
|Назва мапы2 =
|Пазыцыя подпісу Bilbo на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Commons = Category:Bilbao
|Сайт = http://www.bilbao.net/
|Колер = {{Колер|Гішпанія}}
}}
'''Більбао''' ({{мова-es|Bilbao}}; {{мова-eu|Bilbo}}) — горад на поўначы [[Гішпанія|Гішпаніі]], які месьціцца ў аўтаномнай супольнасьці [[Краіна Баскаў]], зьяўляючыся самым населеным горадам супольнасьці. Більбао разьмешчаны каля 14 кілямэтраў на поўдзень ад [[Біскайскі заліў|Біскайскага заліва]]. Горад акружаны двума маленькімі горнымі хрыбтамі зь сярэдняй вышынёй калі 400 мэтраў.
 
== Гісторыя ==
Рэшткі старажытнага паселішча, якія былі выяўлены на вяршыні гары Мальмасін, датуюцца прыкладна [[3 стагодзьдзе да н. э.|III]] ці [[2 стагодзьдзе да н. э.|II стагодзьдзем да нашай эры]]<ref>Asociación de Periodistas de Vizcaya. [http://www.periodistasvascos.com/imagenes/cap_2.pdf «Crónica de siete siglos»]. Bilbao 700. p. 24.</ref>. На месцы сучаснага гораду існавала старажытнае паселішча, якое было згада яшчэ [[Плініюс Старэйшы|Плініюсам Старэйшым]] і [[Кляўдыюс Пталемэй|Пталямэем]].
 
Горадам Більбао стаўся [[15 чэрвеня]] [[1300]] году калі герцаг Біскаі Дыега Лёпэс V Аро праз муніцыпальны статус заснаваў тут горад. Пазьней [[4 студзеня]] [[1301]] году гэтае рашэньне было падтрымана каралём [[Каралеўства Кастыліі і Леона|Кастыліі і Леона]] Фэрдынандам IV.
 
[[21 чэрвеня]] [[1511]] году каралева [[Хуана I Вар’ятка|Хуана Кастыльская]] дала загад стварыць у Більбао консульства. Гэтая ўстанова сталася самым уплывовым інстытутам гораду на працягу стагодзьдзяў. Пад кантролем консульства быў порт Більбао, які стаў адным з найбольш важных у Гішпаніі. У [[1602]] годзе Більбао стаўся сталіцай Біскаі, якая раней знаходзілася ў Бэрмэо<ref>[http://www.bilbaoport.es/aPBW/web/eu/portua/itsasbidaiak/irteerak/bermeo.jsp «Un día perfecto en Bermeo y Gernika»]. Bilbaoport.es.</ref>.
 
У канцы [[17 стагодзьдзе|XVII стагодзьдзя]] Більбао пераадолеў эканамічны крызіс, які ў гэты час быў у Гішпаніі, дзякуючы гандлю [[жалезная руда|жалезнай руды]], пастаўкі якой адбываліся зь мясцовага порту ў [[Ангельшчына|Ангельшчыну]] й [[Нідэрлянды]]. У [[18 стагодзьдзе|XVIII стагодзьдзі]] горад працягваў квітнець і амаль вычарпаў свае ​​невялікія прасторы. [[Краіна Баскаў]] была адным з галоўных месцаў бітваў Карлісцкіх войнаў і карлісты вельмі жадалі заваяваць горад, які зьяўляўся эканамічным бастыёнам лібэралаў. Горад быў абложаны тры разы паміж [[1835]] і [[1874]] гадамі, але ўсе яны апынуліся беспасьпяховымі.
 
== Эканоміка ==
Більбао зьяўляецца эканамічным цэнтрам краіны Баскаў з часоў консульства, у асноўным дзякуючы гандлю ў кастыльскімі прадуктамі праз гарадзкі порт. Банк Більбао быў заснаваны ў [[1857]] годзе, Банк Біскаі быў створаны ў [[1901]] годзе, таксама ў Більбао. Абедзьве фінансавыя арганізацыі аб’ядналіся ў [[1988]] годзе, стварыўшы, такім чынам, карпарацыю BBV, да якой потым была далучана Архентарыя ў [[1999]] годзе, пасьля чаго карпарацыя на сёньня вядома як [[BBVA]].
 
== Спорт ==
Як і ў большасьці гарадоў Гішпаніі, [[футбол]] зьяўляецца самым папулярным відам спорту. На другім месцы знаходзіцца [[баскетбол]]. Асноўным футбольны клюбам у горадзе ёсьць клюб «[[Атлетык Більбао|Атлетык]]». Ён гуляе на стадыёне «[[Сан-Мамэс]]», які зьяўляецца найстарэйшым стадыёнам у Гішпаніі<ref>Gunther Lades. [http://www.fussballtempel.net/uefa/ESP.html «Football stadiums of the world — Stadiums in Spain»]. Fussballtempel.net.</ref>. «Атлетык» зьяўляецца адным з чальцоў-заснавальнікаў гішпанскай футбольнай лігі, [[Ля Ліга|Ля Лігі]].
 
== Гарады-сябры ==
* [[Буэнас-Айрэс]], [[Аргентына]]
* {{Сьцяг Мэксыкі}} [[Мантэрэй]], [[Мэксыка]]
* {{Сьцяг Аргентыны}} [[Буэнас-АйрэсРасарыё]], [[Аргентына]]
* {{Сьцяг Гішпаніі}} Сант-Адрыя-дэ-Бэсас, [[Гішпанія]]
* {{Сьцяг Аргентыны}} [[Расарыё]], [[Аргентына]]
* {{Сьцяг Грузіі}} [[Тбілісі]], [[Грузія]]
* {{Сьцяг Калюмбіі}} [[Мэдэльін]], [[Калюмбія]]
* {{Сьцяг ЗША}} [[Пітсбург (Пэнсыльванія)|Пітсбург]], [[ЗША]]
* {{Сьцяг Францыі}} [[Бардо]], [[Францыя]]
* {{Сьцяг Інданэзіі}} Суракарта, [[Інданэзія]]
* {{Сьцяг Кітаю}} [[Цындао]], [[Кітай]]
* {{Сьцяг Калюмбіі}} [[Мэдэльін]], [[Калюмбія]]
* {{Сьцяг Грузіі}} [[Тбілісі]], [[Грузія]]
* {{Сьцяг Кітаю}} [[Цындао]], [[Кітай]]
* {{Сьцяг ЗША}} [[Пітсбург (Пэнсыльванія)|Пітсбург]], [[ЗША]]
* {{Сьцяг Мэксыкі}} [[Мантэрэй]], [[Мэксыка]]
* {{Сьцяг Гішпаніі}} Сант-Адрыя-дэ-Бэсас, [[Гішпанія]]
* {{Сьцяг Філіпінаў}} Ілёілё, [[Філіпіны]]
* {{Сьцяг Францыі}} [[Бардо]], [[Францыя]]
* {{Сьцяг Інданэзіі}} Суракарта, [[Інданэзія]]
 
== Асобы ==
== Выбітныя асобы ==
* [[Хаакін Ачукара]] (н. 1932) — гішпанскі піяніст
 
Радок 112 ⟶ 110:
* [http://www.bilbao.net/ Афіцыйны сайт]
* [http://opencities.britishcouncil.org/web/index.php?p_bilbao_en Більбао] на OPENCities
* [http://www.bilbaofotos.com/ ФотаздымкіФатаздымкі гораду]
 
[[Катэгорыя:Гарады Гішпаніі]]