|
|Назва = Каталёнія
|Назва ў родным склоне = Каталёніі
|Арыгінальная назва = {{мова-ca|Catalunya|скарочана}} Catalunya, {{мова-oc|Catalonha|скарочана}} Catalonha, {{мова-es|Cataluña|скарочана}} Cataluña
|Статус = [[аўтаномная супольнасьць]]
|Від адміністрацыйнай адзінкі1 =
|БуйныяГарады =
|Колькасьць населеных пунктаў =
|ДатаЎтварэньня = [[1932]]<br />[[1979]]<br />[[9 жніўня]] [[2006]] (дзейны статут)
|ДатаСкасаваньня =
|Кіраўнік = [[Карлес Пучдэмонт]]
|Сайт = http://web.gencat.cat/en/inici/index.html
}}
'''Каталёнія''' або '''Каталуньня''' ({{мова-ca|Catalunya}}, {{мова-es|Cataluña}}, {{мова-oc|Catalonha}}) — [[гістарычны рэгіён]] і [[аўтаномная супольнасьць]] у складзе [[Гішпанія|Гішпаніі]], на паўночным усходзе [[Пірэнэйскі паўвостраў|Пірэнейскаага паўвострава]] паміж [[Міжземнае мора|міжземнаморскім]] узьбярэжжам і [[Пірэнэі|Пірэнэямі]].
'''Каталёнія''' або '''Каталуньня''' ({{мова-ca|Catalunya}}, {{мова-es|Cataluña}}, {{мова-oc|Catalonha}}) — [[гістарычны рэгіён]] і [[аўтаномная супольнасьць]] у складзе [[Гішпанія|Гішпаніі]], на паўночным усходзе [[Пірэнэйскі паўвостраў|Пірэнейскаага паўвострава]] паміж [[Міжземнае мора|міжземнаморскім]] узьбярэжжам і [[Пірэнэі|Пірэнэямі]].
== Паходжаньне назвы ==
Назва Каталёнія пачала ўжывацца зь сярэдзіны [[12 стагодзьдзе|XII стагодзьдзя]] для пазначэньня сукупнасьці [[графства]]ў, якія складалі [[Гішпанская марка|Гішпанскую марку]] ды паступова вызваляліся ад апекі [[Франкі|франкаў]], стаўшы сувэрэннай краінай. Паходжаньне слова «Каталёнія» застаецца невядомым і адкрытым для інтэрпрэтацыі. Найбольш распаўсюджаная тэорыя паходжаньня ад словаў «зямля замкаў» ({{Мова-ca|terra de castells}})<ref>{{спасылка|url=http://www.actiweb.es/cdc/la_nostra_histria.html|загаловак=La nostra Història|мова=ca}}</ref>, што падобна да этымалёгіі назвы [[Кастылія|Кастыліі]]. Іншая тэорыя мяркуе, што Каталёнія паходзіць ад «Gotholàndia» (зямля готаў)<ref>{{кніга|аўтар=Maximiano García Venero|год=1967|спасылка=http://books.google.com/?id=nUABAAAAMAAJ|загаловак=Historia del nacionalismo catalán: 2a edición|выдавецтва=Ed. Nacional}}</ref>, бо гэтак франкі часьцяком звалі тэрыторыю на поўдзень ад [[Пірэнэі|Пірэнэяў]].
Першая дакумэнтальная згадка тэрміну Каталёнія зьяўляецца ў «Liber Maiolichinus de Gestis Pisanorum Illustribus» — эпапэі на [[лацінская мова|лацінскай мове]], якая распавядае пра крыжовы паход [[1113]]—[[1114]]1113—1114 гадоў. У ёй барсэлёнскі граф Рамон Бэрэнгер III называецца «Dux Catalanensis» (герцаг каталёнскі), а ягоныя землі «Catalania».
== Гімн ==
{| border="0"
| style="font-family: Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif" |
: '''''Els Segadors'' ([[Каталянская мова|каталянская]])'''
: ''Catalunya triomfant,''
: ''tornarà a ser rica i plena.''
: ''Endarrera aquesta gent''
: ''tan ufana i tan superba.''
: '''''Tornada''''':
: '''''Bon cop de falç!'''''
: '''''Bon cop de falç, defensors de la terra!'''''
: '''''Bon cop de falç!'''''
: ''Ara és hora, segadors.''
: ''Ara és hora d'estar alerta.''
: ''Per quan vingui un altre juny,''
: ''esmolem ben bé les eines.''
: '''''Tornada'''''
: ''Que tremoli l'enemic,''
: ''en veient la nostra ensenya.''
: ''Com fem caure espigues d'or,''
: ''quan convé seguem cadenes.''
: '''''Tornada'''''
|
: '''The Reapers (ангельскі пераклад)'''
: Catalonia triumphant
: shall again be rich and bountiful.
: Drive away these people,<ref>"These people" the oppressors of the Catalan people, who back in that time invaded Catalonia</ref>
: Who are so conceited and so arrogant.
: '''Chorus''':
: '''Strike with your sickle!'''
: '''Strike with your sickle, defenders of the land!'''
: '''Strike with your sickle!'''
: Now is the time, reapers.
: Now is the time to stand alert.
: For when another June comes,<ref>[[Catalan Revolt|the Segadors Revolt]] which the song references took place in June.</ref>
: Let us sharpen our tools well.
: '''Chorus'''
: May the enemy tremble,
: upon seeing our symbol.
: Just as we cut golden ears of wheat,
: when the time calls we cut off chains.<ref>The verb in the Catalan original—''seguem''—is from the same root as ''segadors''; that is, they will cut the chains as they cut the crops.</ref>
: '''Chorus'''
|'''''Жанцы (пераклад да беларускай)'''''
''Каталёньня ўперад руш!''
''Станься зноў багата й гойна.''
''Адгані ад сябе душ''
''пагардлівых ды нягодных.''
'''''Прысьпеў:'''''
'''''Біцé сярпом!'''''
'''''Біце сярпом, ахоўнікі зямлі''' (тэрэну)'''!'''''
'''''Біце сярпом!'''''
''Пара надыйшла, жанцы.''
''Прыйшоў час здольна стаяці.''
''Калі чэрвень надыйдзе,''
''гастрыцьмем разам прылады.''
'''''Прысьпеў'''''
''Хай турбуецца варог,''
''калі ўбача годны герб наш.''
''Калі жнема каласы,''
''ў часе кайданы парвема!''
'''''Прысьпеў'''''
|}
== Рэфэрэндум пра незалежнасьць ==
[[Файл:Gure Esku Dago manifestazioa "Demokrazia" - Bilbo 2017-19-16 - 13.jpg|thumbміні|Дэманстрацыя баскаў у знак салідарнасьці з імкненьнем каталёнцаў да незалежнасьці]]
У верасьні 2017 году Парлямэнтпарлямэнт Каталёніі прыняў закон аб парадку выхаду са складу Гішпаніі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=197136 Парламент Каталоніі прыняў закон аб парадку выхаду з Іспаніі] // [[Наша ніва]]</ref>.
[[1 кастрычніка]] [[2017]] году ў Каталёніі прайшоў рэфэрэндум аб незалежнасьці ад Гішпаніі. Канстытуцыйны суд Гішпаніі прызнаў яго незаконным. Па зьвестках мясцовых уладаў, яўка склала 42% і за незалежнасьць выказаліся 90% зь іх.
Гішпанскі ўрад паспрабаваў перашкодзіць галасаваньню. На некаторых участках для разгону людзей ўжываліся гумовыя кулі. Улады Каталёніі абвясціліабвясьцілі, што пацярпелі больш за 800 чалавек.
Чакаецца, што [[Абвяшчэньне незалежнасьці Каталёніі|незалежнасць Каталоніі]] будзе абвешчаная 10 кастрычніка<ref>[https://www.racyja.com/palityka/parlament-katalonii-pravyadze-pasyadzh/ Нягледзячы на забарону Канстытуцыйнага суда Іспаніі, рэгіянальны парламент Каталоніі збярэцца на пасяджэнні 9 кастрычніка і правядзе дэбаты па пытанні абвяшчэньня незалежнасці рэгіёну.] // [[Радыё Рацыя]]</ref>.
== Глядзіце таксама ==
* [[Карлес Пучдэмонт]]
== Крыніцы ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Catalonia}}
* [http://web.gencat.cat/en/inici/index.html Афіцыйны сайт]
* [http://www.parlament.cat/porteso/estatut/estatut_angles_100506.pdf Тэкст статуту аўтаноміі]{{ref-en}}
* [http://www.lletra.net/ Каталянская літаратура]
{{Накід:Гішпанія}}
[[Катэгорыя:Аўтаномныя супольнасьці Гішпаніі]]
| 