Цукар: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
выпраўленьне спасылак |
д афармленьне |
||
Радок 6:
== Гісторыя ==
Цукровы трысьнёг паходзіць з [[Бэнгалія|Бэнгаліі]], адкуль праз [[Іран]] трапіў на [[Блізкі Ўсход]]. Каля [[10 стагодзьдзе|10 стагодзьдзя]] яго пачалі вырошчваць у [[Эгіпет|Эгіпце]], [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыйскай імпэрыі]]. [[Заходняя Эўропа]] пазнаёмілася з цукрам пад час крыжовых паходаў [[11 стагодзьдзе|11]]—[[12 стагодзьдзе|12 стагодзьдзяў]], але доўгі час яго асноўным вытворцам заставалася [[Асманская імпэрыя]]. Эўрапейцы пачалі інтэнсіўна вырошчваць цукар у амэрыканскіх калёніях з сярэдзіны [[16 стагодзьдзе|16 стагодзьдзя]], але яшчэ вельмі доўга ён заставаўся прадметам раскошы, пра што сьведчыць польская прымаўка: «Кароль — вялікі пан, а цукру лыжкамі ня есьць». [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіславу Панятоўскаму]], які праяжджаў праз [[Кобрын]] у [[1784]] годзе, мясцовы яўрэйскі кагал паднёс у падарунак вялікую «галаву» цукру. Кошт 1 кг цукру ў [[Магілёў|Магілёве]] ў
У Беларусі [[17 стагодзьдзе|17]]—[[18 стагодзьдзе|18 стагодзьдзяў]] найбольш пашыранымі гатункамі былі «мелaса» — дрэнна ачышчаны карычневы цукар, лепшай ачысткі дробны «канар» з [[Канарскія выспы|Канарскіх астравоў]] (самы дарагі) і «кандысброт» з Асманскай імпэрыі (ад г. Канды на в. [[Крыт]]) — грубакрышталізаваны, г. зв. «лядовы» (накшталт ледзянцоў). Нават большасьць шляхты ўжывала цукар адносна рэдка, трактуючы яго як аптэкарскі тавар (гл. [[Аптэчка прыемная]]). Значная частка цукру ішла на выраб канфітураў. Пад час магнацкіх баляваньняў цукар выкарыстоўваўся ў дэкаратыўных дэсэртах ([[Драганты]]).
Вытворчасьць цукру з буракоў распрацаваная прускімі хімікамі А. Марграфам і Фр. Ахардам у 2-й палове [[18 стагодзьдзе|18 стагодзьдзя]]. У
Да пачатку
== Заменьнікі цукру ==
Радок 23:
Карычневы цукар - гэта трысьняговы нерафінаваны цукар. Карычневы цукар складаецца з крышталяў цукру, пакрытых трысьняговай [[мэляса|мэлясай]] з натуральным водарам і колерам. Вырабляецца шляхам уварваньня цукровага сыропу па спэцыяльнай тэхналёгіі. Існуе вялікая колькасьць разнавіднасьцяў карычневага цукру, якія адрозьніваюцца паміж сабой галоўным чынам па колькасьці зьмяшчэньня [[патака|патакі]], мэлясы. Цёмны трысьняговы цукар мае больш інтэнсіўны колер і больш моцны водар патакі, чым сьветлы. Часам карычневы цукар называюць «[[гарбата]]вым» альбо «[[кава]]вым». Вытворцамі карычневы цукар пазыцыянуецца як элітны экалягічна чысты далікатэсны прадукт. У той час як дыетолягі адзначаюць, што неабчышчаны цукар можа ўтрымліваць непажаданыя прымешкі і мае вялікую каларыйнасьць <ref>[http://www.gastronom.ru/kb_prod.aspx?id_kb=790#791 Трысьняговы цукар на Гастроном.ру]</ref>.
== Дадатковыя зьвесткі ==
* [[Цукар-рафінад]] у форме кубікаў быў вынайдзены ў
* Досьведы на пацуках паказалі, што ўжываньне цукру выклікае залежнасьць, пры гэтым «вырабленыя цукрам зьмены ў мозгу вельмі падобныя на тыя, што ўзьнікаюць пад дзеяньнем [[какаін]]у, [[морфій|морфію]] альбо [[нікатын]]у»<ref>[http://www.infox.ru/science/animal/2008/12/10/sugar_rat_drugs.phtml Цукар дзейнічае на мозг як наркотыкі]. infox.ru</ref>.
* Падпаліць кавалачак цукру атрымаецца, калі сыпнуть на месца падпальваньня крыху попелу, бо апошні ўтрымлівае солі [[літый|літыя]], якія [[каталіз]]уюць гарэньне цукрозы.
Радок 34:
== Крыніцы ==
{{
== Літаратура ==
Радок 40:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons
[[Катэгорыя:Харчовыя прадукты]]
|