Сыктыўкар: розьніца паміж вэрсіямі

| Назва = Сыктыўкар

| Назва ў родным склоне = Сыктыўкару

|Назва Краінырасейскай мовай = РасеіСыктывкар

|Гімн Герб = Coat of Arms of Syktyvkar (Komi) (2005).png =

|Дата Сьцягзаснаваньня = Flag of Syktyvkar= (Komia).png

|Першыя згадкі Плошча = 1521586

|Статус з Вышыня = 172

|Від Тэлефонныпаселішча код = +7 8212 =

|Кіраўнік Выява = Titul scw.jpg =

|Год падліку колькасьці Сельсавет = 2010

|Тэлефонны код Колер = {{Колер|Расея}}8212

'''Сыктыўка́р''' ([[Расейская {{мова-ru|рас.]] ''Сыктывкар''}}, [[Комі-зыранская мова|комі-зыр.]] ''Сыктывкар''), да [[1930]] году — '''Вусьць-Сысольск''' ([[Расейская {{мова-ru|рас.]] ''Усть-Сысольск''}}) — горад у [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]], сталіца [[Рэспубліка Комі|рэспублікі Комі]] і буйнейшынайбуйнейшы горад рэспублікі. Уваходзіць у склад мескае акругі Сыктыўкар. Разьмешчаны на абодвух берагох ракі [[Сысала, (рака)|Сысала́Сысалы]]. З комі мовы назва ''Сыктывкар'' літаральна перакладаецца як ''Сысольск'' або ''горад на рацэ Сысала''. Паводле перапісу насельніцтва [[2010]] году налічваеналічваў 235 006 жыхароў, меская акруга — 251 599 жыхароў.

Гісторыя гораду пачынаецца з [[1586]] году, калі на гэтую дату прыпадаюць першыя зьвесткі аб існаваньні пагосту Вусьць-Сысала, які атрымаў сваю назву дзякуючы месцу ўпадзеньня Сысалы ў [[Вычагда, (рака)|Вычагду]] (для расейскіх гарадоў увогуле характэрнае даданьне лексэмы ''Усть'' да назвы паселішчаў, якія знаходзяцца ў вусьці якой-небудзь ракі).

У [[1780]] годзе расейская імпэратрыца [[Кацярына II]] сваім указам надала паселішчу мескі статус і перайменавала мястэчка ў Вусьць-Сысольск. На гэты час прыпадае ўзьнікненьне сучаснае назвы места: навакольнае [[Комі-зыране|комімоўнае насельніцтва]] ў сваім бытавым ужытку перакладала назву места літаральна па каранёх. Назва ракі Сысалы на комі-зыранскай — ''[[:kv:Сыктыв|Сыктыв]]'', расейская лексэма ''Усть'' — ''дін'' (напрыклад, Вусьць-Цыльма = Чилимдін, Вусьць-Кулом = Кулöмдін). Такім чынам узьнікла комі-зыранская назва Сыктыўдзін. У [[1930]] годзе ў гонар 150-годзьдзя гораду горад атрымаў назву Сыктыўкар, што з комі-зыранскай перакладаецца як «горад Сысалы», «горад на Сысале» (''Сыктыв'' — Сысала, ''кар'' — горад<ref>[http://foto11.com/komi/vocabular/13.shtml Комі-расейскі слоўнік]{{ref-ru}}</ref>).

З [[1780]] году тагачаснае сяло Вусьць-Сысольск ўваходзіла ў Вусьць-Сысольскі павет Валагодзкага намесьніцтва, у сувязі з гэтым сяло было пераўтворана ў паветавы цэнтар і стала горадам. [[13 кастрычніка]] (паводле [[Грэгарыянскі каляндар|Грэгарыянскага календару]]) гэтага ж году быў зацьверджаны герб мястэчка, [[27 студзеня]] (паводле ГрэгарыянскагаГрыгарыянскага календару) — плян гораду. Згодна зь ім, мястэчка пашырылася за кошт навакольных паселішчаў.

З [[1921]] году Вусьць-Сысольск — сталіца Аўтаномнае вобласьці Комі (Зыранаў), з [[1936]] (ужо пад назвай Сыктыўкар) — Комі АССР. З [[1992]] году — сталіца [[Рэспубліка Комі|рэспублікі Комі]].

Сыктыўкар зьяўляецца культурным і адміністратыўнымадміністрацыйным цэнтрам рэспублікі Комі. У горадзе знаходзяцца ўсе ўстановы, што адказваюць за муніцыпальнае кіраваньне і палітычна-грамадзкае жыцьцё гораду і рэспублікі. У горадзе знаходзяцца Сыктыўкарскі дзяржаўны ўнівэрсытэт, Комі дзяржаўны пэдаґаґічны ўнівэрсытэт, філіі некаторых ўнівэрсытэтаў [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Пецярбурґу]].

Гарадзкі транспарт гораду прадстаўлены [[Аўтобус|аўтобусаміаўтобус]]амі і прыватнымі перавозчыкамі. Паводле ґенэральнага пляну разьвіцьця гораду, у будучыні плянуецца адкрыцьцё тралейбусных лініяў, сыстэмы рэйкавых аўтобусаў, у мястэчку Сакалоўка будуецца новы аэрапорт.

Сыктыўкар — тупіковы пункт на чыгуначнай лініі [[Мікунь]] — Сыктыўкар. Паўночней за Мікунь чыгуначныя лініі цягнуцца да мяжы Комі з [[Архангельская вобласьць|Архангельскай вобласьцю]]. Паводле праекту «Белкомур» плянуецца<ref>[http://www.belkomur.com/belkomur/1.php Аб праекце «Белкомур»]{{ref-ru}}</ref> будаўніцтва чыгуначнае лініі [[Архангельск]] — [[Кіраў (Кіраўская вобласьць)|Кіраў]]: канчатак лініі Мікунь — пасёлак Благоева (які зьяўляецца працягам лініі Сыктыўкар — Мікунь) плянуецца злучыць чыгуначным трактам з Архангельскам, у сваю чаргу ад СыктыўкараСыктыўкару плянуецца працяг чыгуначных шляхоў да Кіраву праз [[Комі-Пярмяцкая акруга|Комі-Пярмяцкую акругу]] і яе сталіцу [[Кудымкар]]. Такім чынам, чыгуначная лінія будзе працягнутая з абодвух бакоў.

Сыктыўкар зьяўляецца канцом фэдэральнае аўтамаґістралі Р-176 «Вятка». Маецца аўтавакзал, рэйсы зь якога ажыцьцяўляюцца ўва ўсе навакольныя населенныя пункты, а таксама ў Кіраў, Марый-Эл, Татарстан і г. д.

Сыктыўкар у сваёй структуры мае толькі адзін раён — Эжвінскі (знаходзіцца ўза 14 кілямэтрахкілямэтраў ад асноўнае часткі гораду). Таксама горад мае 6 раёнаў, якія ня маюць якога-небудзь афіцыйнага статусу: Цэнтральны, Кастрычніцкі, Арбіта, Паўднёва-Заходні, Даўпон, Лесазавод. У межы мескае акругі ўваходзяць пасёлкі Верхні і Ніжні Чоў, Чоўю, Ценцюкова, Будаўнік, Парыж, Чырвоная Гара, Зарэчча, Чыт, Качпон, Кіруль, Дырнос, Кайты.

{{ЗноскіКрыніцы}}