Касьцёл Сьвятога Мікалая і кляштар дамініканаў (Княжыцы): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
дапаўненьне, выява, стыль
Радок 1:
{{Славутасьць
|Тып = касьцёлПомнік сакральнай архітэктуры
|Назва = Касьцёл Сьвятога Мікалая
|Арыгінальная назва =
|Выява = Kniazhycy catholic church 2010.jpg
|Подпіс выявы = СучасныКасьцёл станСьвятога Мікалая
|Шырыня выявы =
|Статус = УАхоўны сьпісе гісторыка-культурнай спадчыны Беларусістатус
|Краіна = Беларусь
|Назва месцазнаходжаньня = [[Аграгарадок|Вёска]]
|Месцазнаходжаньне = [[Княжыцы]]
|Канфэсія = каталіцкі, з 1865 - праваслаўны
|Эпархія =
|Ордэнская прыналежнасьць = [[Ордэн дамініканаў|дамініканцы]]
|Тып кляштара =
|Тып будынка =
|Архітэктурны стыль = віленскае барока
|Аўтар праекту =
|Будаўнік =
|Заснавальнік = [[Канстанцін Пац]], [[Крыштоф Пац]]
|Першае згадваньне =
|Заснаваньне = XVI ст.
|Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}}
|Скасаваны =
|Пачатак будаўніцтва = 1750
|Канчатак будаўніцтва = 1791
|Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}}
|Прыбудоўкі =
Радок 45:
|Commons = Church of Saint Nicholas in Kniažycy
}}
'''Касьцёл Сьвятога Мікалая і кляштар дамініканаў''' — помнік архітэктуры ў [[Княжыцы|Княжыцах]]. Знаходзіцца ў цэнтры гістарычнага [[мястэчка]]. Твор архітэктуры [[Віленскае барока|віленскага барока]]. Аб’ект [[Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь|Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі]].
{{Гісторыка-культурная каштоўнасьць Рэспублікі Беларусь|512Г000493}}
'''Касьцёл Сьвятога Мікалая''' ў в. [[Княжыцы]] — помнік архітэктуры ў стылі [[Віленскае барока|віленскага барока]]. Мураваны касьцёл быў пабудаваны паміж 1750—1791 гг.
 
Комплекс складаўся з касьцёла і кляштарнага корпуса. У 2-й палове XIX ст. улады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] гвалтоўна [[Мураўёўкі|перарабілі касьцёл пад царкву]] [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскага патрыярхату]] і зруйнавалі кляштарны корпус.
Уваходзіць у Сьпіс гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі пад шыфрам 512Г000493, другая катэгорыя.
 
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
У 1681 годзе тагачасны ўласьнік Княжыцаў [[надворны харунжы]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] [[Канстанцін Пац]] заснаваў у паселішчы драўляны кляштар [[Ордэн дамініканаў|дамініканаў]] ды перадаў манахам 18 тысячаў [[злоты]]х. Дзякуючы шчодрым ахвяраваньням наступнікаў ([[Крыштоф Пац]], выдаткаваў 15 тыс. злотых у 1724 годзе, [[Антон Пац]] — 2 тыс. у 1750<ref>[http://www.library.mogilev.by/kray/Econom/R16P11.html Рэлігійнае жыцьцё ў краі (Магілёўскі раён)] // Сайт Магілёўскае абласное бібліятэкі. Дата доступу: 15 траўня 2010</ref>, Андрэй і Соф’я Крукоўскія — таксама 2 тысячы).
У 1681 годзе тагачасны ўладальнік Княжыцаў [[харунжы надворны]] [[Канстантын Уладзіслаў Пац]] заснаваў у мястэчку драўляны кляштар [[Ордэн дамініканаў|дамініканаў]] і перадаў манахам 18 тысячаў [[злоты]]х.
 
У 1681 годзе тагачасны ўласьнік Княжыцаў [[надворны харунжы]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] [[Канстанцін Пац]] заснаваў у паселішчы драўляны кляштар [[Ордэн дамініканаў|дамініканаў]] ды перадаў манахам 18 тысячаў [[злоты]]х. Дзякуючы шчодрым ахвяраваньням наступнікаў ([[КрыштофКрыштап Пац]], выдаткаваў 15 тыс. злотых у 1724 годзе, [[АнтонАнтоні Пац]] — 2 тыс. у 1750 годзе<ref>[http://www.library.mogilev.by/kray/Econom/R16P11.html Рэлігійнае жыцьцё ў краі (Магілёўскі раён)] // Сайт Магілёўскае абласное бібліятэкі. Дата доступу: 15 траўня 2010 г.</ref>, Андрэй і Соф’я Крукоўскія — таксама 2 тысячы) па 1750 годзе пачалося будаваньне мураванага касьцёла.
У 1780 годзе ў гонар сьвятога [[Антоні Падуанскі|Антонія Падуанскага]] будынак асьвяціў [[Магілёўскія арцыбіскупы|магілёўскі япіскап]] [[Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч]]<ref>[http://www.mahilou.org/2009/08/13/mscislau_photo.html Княжыцы-Галоўчын-Тубышкі-Круглае-Друцк — фотарэпартаж з вандроўкі. Частка 1] // [[Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны]] ў Магілёве. Дата доступу: 15 траўня 2010</ref>.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
Пасьля [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|супроцьрасейскага паўстаньня]] кляштар зачынілі ў 1832 годзе, а касьцёл — у 1863 годзе падчас [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|паўстаньня Кастуся Каліноўскага]]. У 1865 годзе ранейшы [[Каталіцтва|каталіцкі]] касьцёл ператварыўся ў [[Праваслаўе|праваслаўную]] царкву [[Аляксандар Неўскі|Аляксандра Неўскага]]. Над храмам быў надбудаваны купал і тры купалы над галоўным фасадам. Царква Аляксандра Неўскага дзейнічала да 1965 году.
УПа 1780першым годзепадзеле ўРэчы гонарПаспалітай сьвятога(1772) [[Антонікляштар Падуанскі|Антоніяпрацягваў Падуанскага]]дзейнічаць. будынакУ асьвяціў1780 годзе [[Магілёўскія арцыбіскупы|магілёўскі япіскапарцыбіскуп]] [[Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч]] асьвяціў новазбудаваны касьцёл у гонар [[Антоні Падуанскі|Сьвятога Антонія Падуанскага]]<ref>[http://www.mahilou.org/2009/08/13/mscislau_photo.html Княжыцы-Галоўчын-Тубышкі-Круглае-Друцк — фотарэпартаж з вандроўкі. Частка 1] // [[Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны]] ў Магілёве. Дата доступу: 15 траўня 2010 г.</ref>. У 1791 годзе скончылася будаваньне кляштарнага корпуса<ref>[[Тамара Габрусь|Габрусь Т.]] Княжыцкі кляштар дамініканцаў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 114.</ref>.
 
Па здушэньні [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|вызвольнага паўстаньня]] (1830—1831) у 1832 годзе ўлады Расейскай імпэрыі зачынілі кляштар. З пачаткам [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня]] ў 1863 годзе яны зачынілі касьцёла, а ў 1865 годзе — гвалтоўна перарабілі каталіцкую сьвятыню пад царкву [[Аляксандар Неўскі|Аляксандра Неўскага]] [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскага патрыярхату]]. Над касьцёлам надбудавалі купал-цыбуліны і тры такія ж купалы над галоўным фасадам. У гэты ж час зруйнавалі будынак кляштару.
== Сучасны стан ==
Знаходзіцца ў занядбаным стане. Дах паўразбураны. Магчыма вольна пранікнуць усярэдзіну храма, а таксама ў лёхі.
 
=== Найноўшы час ===
<center><gallery caption="Галерэя" widths=150 heights=150 perrow="3">
У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву. За часамі [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] царква зноў пачала дзейнічаць. У 1965 годзе яе зноў зачынілі.
Файл:Kniazhycy catholic church 1913.jpg|Касьцёл сьв. Мікалая (на той час ужо царква Аляксандра Неўскага) у 1913 годзе
 
Файл:Kniazhycy_catholic_church_2005.jpg|Фота 2005 году. Касьцёл у будаўнічых лясах
З 1990-х касьцёл уваходзіць у Сьпіс гістарычна-культурнай спадчыны Беларусі пад шыфрам 512Г000493, другая катэгорыя. У наш час знаходзіцца ў занядбаным стане. Дах паўразбураны. Можна вольна пранікнуць усярэдзіну касьцёла, а таксама ў лёхі.
Файл:Касьцёл_Сьв._Мікалая,_выглыд_з_боку.jpg|Сучасны стан касьцёла, від збоку
 
Файл:Касьцёл Сьв. Мікалая, стены внутри сегодня-2.jpg|Касьцёл усярэдзіне, алтарная частка
== Архітэктура ==
Файл:Касьцёл Сьв. Мікалая,стены внутри сегодня.jpg|Касьцёл усярэдзіне, уваход і хоры
Помнік архітэктуры віленскага барока. Аб'ёмна-прасторавая кампазыцыя касьцёла складаецца з прастакутнага ў пляне асноўнага аб'ёма зь невялікім [[трансэпт]]ам у цэнтры і квадратнай [[апсыда|апсыды]], накрытых 2-схільнымі дахамі. Нізкія рознавялікія прыбудовы каля алтарнай часткі не парушаюць агульнай будовы. Галоўны фасад падзяляецца магутнымі карнізамі, [[пілястра|пілястрамі]] і лучковымі нішамі. 3-часткавая з выцягнутымі прапорцыямі кампазыцыя галоўнага фасаду завяршаецца [[чацьвярык|чацьверыкавымі]] вежамі з [[Баня (купал)|купаламі-банямі]]. Уваходны партал вылучаецца нізкім [[рызаліт|рызалітам]] з трыкутным завяршэньнем і насычанай архітэктурнай плястыкай. Бакавыя фасады аздабляюцца магутнай аркатурай на вышыню будынка і здвоенымі пілястрамі ў прасьценках паміж лучковымі аконнымі праёмамі.
Файл:Касьцёл Сьв. Мікалая, след какой-то старинной печати на стене.jpg|Геадэзічны знак на сьцяне касьцёла
 
Унутраная прастора перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі і падпружнымі аркамі. Інтэр'ер упрыгожваў алтар ў выглядзе [[калянада|калянадаў]] з стылізаванымі [[карынфскі ордэр|карынфскімі]] [[Капітэль|капітэлямі]] і выгнутымі [[Антаблемэнт|антаблемэнтамі]]. Над уваходам разьмяшчаюцца хоры<ref>[[Анатоль Кулагін|Кулагін А.]] Княжыцкі касцёл дамініканцаў // {{Літаратура/Архітэктура Беларусі: Энцыкляпэдычны даведнік}}</ref>.
 
== Галерэя ==
=== Гістарычныя здымкі ===
<center><gallery caption="Старыя здымкі" widths=150 heights=150>
Kniazhycy catholic church 1913.jpg|1913
Kniažycy. Княжыцы (XX).jpg|да 1941
Kniažycy, kaścioł (XX).jpg|да 1941
Kniažycy. Княжыцы (1941).jpg|1941
</gallery></center>
 
=== Сучасныя здымкі ===
<center><gallery caption="ГалерэяСучасныя стан" widths=150 heights=150 perrow="34">
Файл:Касьцёл_Сьв._Мікалая,_выглыд_з_боку.jpg|СучасныАгульны стан касьцёла, від збокувыгляд
Файл:Касьцёл Сьв. Мікалая, стены внутри сегодня-2.jpg|Касьцёл усярэдзіне, алтарнаяАлтарная частка
Файл:Касьцёл Сьв. Мікалая,стены внутри сегодня.jpg|Касьцёл усярэдзіне, уваходУваход і хоры
Файл:Касьцёл Сьв. Мікалая, след какой-то старинной печати на стене.jpg|Геадэзічны знак на сьцяне касьцёла
</gallery></center>
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Архітэктура Беларусі: Энцыкляпэдычны даведнік}}
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Гісторыка-культурная каштоўнасьць Рэспублікі Беларусь|512Г000493}}
* [http://www.radzima.org/be/object/2694.html Здымкі на Radzima.org]
 
{{Накід}}
 
[[Катэгорыя:Касьцёлы Беларусі]]