Вікіпэдыя

Уладзімер Ленін: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
афармленьне
Радок 5:
|памер = 250px
|подпіс_пад_выявай = Уладзімер Ільліч Ленін
|пасада = першыПершы кіраўнік [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Савецкай дзяржавы]]
|пачатак_тэрміну = 1917
|канец_тэрміну = 1923
Радок 33:
Уладзімер Ульянаў нарадзіўся ў [[Ульянаўск|Сымбірску]] ў сям’і работніка сфэры адукацыі. Паводле этнічнага паходжаньня Ўльянаў меў расейскія, [[калмыкі|калмыцкія]], [[немцы|нямецкія]], [[швэды|швэдзкія]], [[Габрэі|габрэйскія]] карані. Ён быў пахрышчаны ў [[праваслаўе]].
 
У раньнім веку Ўльянаў перажыў дзьве буйныя трагедыі. Першаю сталасястала сьмерць бацькі ў [[1886]] ггодзе.
 
У траўні [[1887]] г. году брат Уладзімера Ўльянава Аляксандар быў павешаны за ўдзел у арганізацыі замаху на цара [[Аляксандар III Раманаў|Аляксандра III]]. Ягоная сястра была трапіла пад хатні арышт у маёнтку Ўльянавых у вёсцы Какушкіна ўза 40 км ад [[Казань|Казані]]. Усё гэта радыкалізавала Леніна ад самых малдых гадоў. У савецкай ідэалягічнай міталёгіі гэты эпізод прадстаўляўся як вызначальны для будучай дзейнасьці Леніна.
 
Уладзімер Ульянаў таксама ўцягваўся ў актыўнасьць марксысцкіх груповак. За ўдзел у пратэстах ён быў выключаны з Казанскага ўнівэрсытэту і працягнуў навучаньне самастойна, у [[1891]] годзе атрымаўшы ліцэнзію на [[Адвакат|адвакацкую]] дзейнасьць. За гэты час ён вывучыў некалькі замежных моваў, пераклаў на расейскую мову Маніфэст Камуністычнай партыі. Таксама Ленін стаўся аўтарам некалькіх тэарэтычных працаў па філязофіі [[марксізм]]у.
 
[[Файл:Lenin-1895-mugshot.jpg|міні|Арыштанцкі фотаздымак Леніна]]
Пэўны час Ульянаў працаваў у [[Самара|Самары]]. У 1893 ён пераехаў у [[Санкт-Пецярбург]], дзе ўсё больш і больш актыўна займаўся рэвалюцыйнай прапагандай і тэарэтызаваньнямі на марксысцкія тэмы. 7 сьнежня 1895 ён быў арыштаваны і зьняволены на 14 месяцаў, пасьля чаго сасланы ў вёску Шушанскае ў [[Сыбір]]ы.
 
У ліпені 1898 Ленін пабраўся шлюбам з НадзеждайНадзеяй Крупскай, таксама сацыялісткай. У красавіку 1899 ён апублікаваў сваю кнігу «Разьвіцьцё капіталізму ў Расеі». У 1900 тэрмін ссылкі скончыўся, і Ленін пачаў шмат вандраваць па Расеі і замежжы. Пэўны час ён жыў у [[Цюрых]]у, [[Жэнэва|Жэнэве]], [[Мюнхэн]]е, [[Прага|Празе]], [[Вена|Вене]], [[Манчэстэр]]ы і [[Лёндан]]е. Ульянаў актыўна займаўся публіцыстыкай, прыкладна ў гэты час ён упершыню выкарыстаў [[псэўданім]] «Ленін».
 
Ленін быў актыўным сябрам Расейскай Сацыял-дэмакратычнай рабочай партыі ([[РСДРП]]). У 1903 годзе пасьля расколу партыі, які быў часткова інсьпіраваны ленінавым памфлетам «Што рабіць?», ён узначаліў фракцыю бальшавікоў.
Радок 53 ⟶ 54:
 
16 красавіка 1917 г. Ленін прыбыў у сталіцу Расеі і ўзначаліў бальшавісцкія сілы апублікаваўшы свае [[Красавіцкія тэзы]], дзе заклікаў да бязьлітаснай барацьбы супраць расейскага Часовага ўраду.
 
[[Файл:Soviet Union, Lenin (55).jpg|міні|Ленін на трыбуне. З фотаздымку была выразаная частка, на якой быў бачны [[Леў Троцкі]]]]Часовы ўрад абвесьціў Леніна агентам Нямеччыны.
 
Пасьля паразы бальшавісцкага паўстаньня ў ліпені, Ленін зноў зьбег у Фінляндыю, дзе выдаў сваю працу «Дзяржава і рэвалюцыя», у якой на базе цытатаў і ўласных інтэрпрэтацыяў працаў Маркса і Энґельса заклікаў да стварэньня формы кіраваньня грамадзтвам на аснове рабочых і сялянскіх радаў («саветаў»).
Радок 61 ⟶ 60:
 
=== На чале савецкай дзяржавы ===
[[8 лістапада]] [[1917]] г. году Ленін быў абраны старшынём СаветаСавету народных дэпутатаў. Бальшавісцкі ўрад абвесьціў пляны па электрыфікацыі Расеі, пераадоленьню дыскрымінацыі жанчынаў і масавай непісьменнасьці.
 
Адной зь першых задачаў для савецкага ўраду было сканчэньне вайны. Пэўная частка бальшавісцкіх кіраўнікоў ([[Мікалай Бухарын|Бухарын]]) выступала за працяг вайны супраць Нямеччыны, хтосьці ([[Леў Троцкі|Троцкі]]) выступаў за канцэпцыю «ані міра, ані вайны»: спыненьне баявых дзеяньняў і вяртаньне ўсіх захопленых тэрыторыяў. Аднак, Ленін настаяў на падпісаньні Берасьцейскай мірнай дамовы, паводле якой Расея выходзіла з вайны і губляла буйныя тэрыторыі на Захадзе. Падпісаньне гэтага міру дадало аргумэнтаў тым, хто абвінавачваў бальшавікоў у прадстаўленьні нямецкіх інтарэсаў.
Радок 72 ⟶ 71:
 
=== Замах ===
[[14 студзеня]] [[1918]] году пасьля публічнага выступу на Леніна быў зьдзейсьнены першы замах. [[30 жніўня]] [[1918]] году [[Фані Каплан]], сябра партыі сацыялістаў-рэвалюцыянэраў, зрабіла другі замах на Леніна, цяжка яго параніўшы. Ленін аправіўся пасьля ранаў, але яго здароўе было істотна падарванае.
 
=== Грамадзянская вайна ў Расеі ===
Радок 114 ⟶ 113:
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ленін, Уладзімер}}
[[Катэгорыя:Уладзімер Ленін| ]]▼
[[Катэгорыя:Расейскія палітыкі]]
[[Катэгорыя:Савецкія палітыкі]]
▲[[Катэгорыя:Уладзімер Ленін| ]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ва Ўльянаўску]]
[[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў Расейскай імпэрыі]]
[[Катэгорыя:Сасланыя ў Сыбір]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Уладзімер_Ленін»