Вікіпэдыя

Свастыка: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д пунктуацыя, стыль
д артаграфія
Радок 1:
[[Файл:Ura manji.png|thumbзначак|leftзьлева|Звычайная свастыка]]
'''СвастыкаСва́стыка''', '''крывакрыжкрывакры́ж''' ({{мова-sa|svástika, स्वस्तिक}})  — роўнабаковы крыж, у якога канцы загнутыя ў прамы кут. Бывае звычайнай (卐) і адваротнай (卍). Часамі таксама рысуецца з паўторна перагнутымі на прамы кут канцамі.▼
 
▲'''Свастыка''', '''крывакрыж''' ({{мова-sa|svástika, स्वस्तिक}}) — роўнабаковы крыж, у якога канцы загнутыя ў прамы кут. Бывае звычайнай (卐) і адваротнай (卍). Часамі таксама рысуецца з паўторна перагнутымі на прамы кут канцамі.
 
Найстаражытнейшыя архэалягічныя знаходкі са свастычнымі малюнкамі адносяць да часоў [[нэаліт]]у. Гэты старавечны знак найчасьцей сустракаецца ў [[індаэўрапейцы|індаэўрапейскіх]] культах і культурах, альбо як рэлігійны сымбаль, альбо як звычайны геамэтрычны знак для маляваньня на матэрыяльных прадметах побыту. Гэты сымбаль мае старадаўнюю традыцыю выкарыстаньня ў шмат якіх [[сусьветныя рэлігіі|сусьветных рэлігіях]], напрыклад, у [[індуізм]]е, [[каталіцтва|каталіцтве]], [[будызм]]е і [[джайнізм]]е.
 
Свастычны знак выкарыстоўваўся [[нацызм|нацыстамі]] і прыдбаў ад [[1930-я|1930-х гадоў]] асацыятыўнасьць з [[Трэці Райх|Трэцім Райхам]]. Гэта негатыўна паўплывала на ўспрыманьне некаторымі людзьмі свастыкі ў [[Эўропа|Эўропе]], [[Паўночная Амэрыка|Паўночнай Амэрыцы]] і ў краінах былога [[СССР]]. Усё ж у іншых частках сьвету такія асацыяцыі не прыхапіліся ў грамадствеграмадзтве, а ў некаторых культурах свастыка нават застаецца адным з сакральных сымбаляў.
 
== У беларускай народнай культуры ==
 
У традыцыйных беларускіх арнаментавыхарнамэнтавых узорах свастыка найбольш распаўсюджаная як элемент [[вясельле|вясельных]] строяў жаніха і нявесты. Гэта зьвязана з тым, што свастычны сымбаль меў значэньне ўраджаю, пладавітасьці, агню (пачатку ўсяго жыцьця), дабрабыту.
 
Некаторыя даследчыкідасьледчыкі мяркуюць, што гэты сымбаль ёсьць схематычна выяўленым прыстасаваньнем для распальваньня агню, якое складалася з двух драўляных брускоў, якія, круцячы, цёрлі адзін аб аднаго, каб здабыць іскру. Агонь, крыніца цяпла і жыцьця, меў сакральны сэнс ва ўяўленьнях старажытных насельнікаў Беларусі, а таму яго сымбаль таксама набыў містычны сэнс.
 
Пасьля падзей [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] на тэрыторыі [[СССР]], у тым ліку ў [[БССР]], свастычныя знакі набылі новы сэнс, зьвязаны з [[Трэці Райх|Трэцім Райхам]] і [[нацызм]]ам. Ад тых часоў пачаўся заняпад выкарыстаньня гэтага сымбаля ў народнай культуры. Таксама мясцовымі [[КПСС|партыйнымі]] органамі праводзілася палітыка фізычнага вынішчэньня прадметаў побыту з свастычнымі сымбалямі ці іх перахоўваньне ў закрытых музейныхмузэйных сховішчах.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Свастыка»