Міхал Львовіч Глінскі: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д пунктуацыя |
пунктуацыя |
||
Радок 30:
| Колер загалоўку =
}}
'''Міхал Львовіч Глінскі''' (мянушка '''«Мажны»'''; каля [[1470]] — {{памёр|24|9|1534}}) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] і [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]. Намесьнік уцянскі (
Валодаў зямельнымі абшарамі на [[Палесьсе|Палесьсі]], родавы маёнтак — [[Тураў]]. Ад [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандра]] атрымаў [[Райгорад]] і [[Гонязь]] на [[Падляшша|Падляшшы]], [[Мажэйкаў]] на [[Лідзкі павет|Лідчыне]].
== Біяграфія ==
Радок 41 ⟶ 39:
Прадстаўнік княскага роду [[Глінскія|Глінскіх]] гербу ўласнага, сын [[Леў Глінскі|Льва]]. Навучаўся ў [[Эўропа|Эўропе]], быў у [[Нямеччына|Нямеччыне]], [[Італія|Італіі]], [[Гішпанія|Гішпаніі]]; авалодаў асноўнымі эўрапейскімі мовамі. У [[Італія|Італіі]] прыняў [[каталіцтва]]. Служыў у войску імпэратара Сьвятой Рыскай імпэрыі [[Максыміліян I Габсбург|Максыміліяна I Габсбурга]], удзельнічаў у [[Італьянскія войны|італьянскіх войнах]], дзе вызначыўся ваенным талентам і сьмеласьцю. Заслужыў асаблівую прыхільнасьць імпэратара, які надаў яму тытул князя Сьвятой Рымскай імпэрыі.
У канцы
Імклівае ўзвышэньне роду выклікала востры канфлікт зь літоўскімі магнатамі: [[Радзівілы|Радзівіламі]], [[Кезгайлы|Кезгайламі]] і асабліва з [[Ян Забярэзінскі|Янам Забярэзінскім]]. Калі вялікі князь Аляксандар небясьпечна захварэў, зьявіліся плёткі, нібы ў змове з дактарамі М. Глінскі спрабуе атруціць
Тым часам Міхал Глінскі прызнаў новага вялікага князя і патрабаваў суду з сваімі супернікамі, але Жыгімонт паводзіў сябе млява і нерашуча. Звароты па пасярэдніцтва да вугорскага караля Уладзіслава
=== Мяцеж ===
Радок 51 ⟶ 49:
Неўзабаве распачаўся адкрыты мяцеж. Міхал з братам Васілём узялі ў аблогу [[Менск]], але, ня ў стане захапіць яго, скіраваліся да [[Клецак|Клецку]]. Тут браты падзяліліся: Васіль выправіўся на кіеўскія прадмесьці ўзьнімаць русінаў, а Міхал спустошыў слуцкія і капыльскія воласьці і ўзяў [[Мазыр]]. Як паведамляе летапіс: «''Мазыр узяў ды сваіх людзей там пасадзіў''». Па прыходзе на дапамогу [[Яўстах Дашкевіч|Яўстаха Дашкевіча]] з 20 тыс. коньніцы, Міхал пайшоў з Мазыра на іншыя крэпасьці і склаў дамовы з амбасадарамі маскоўскім, малдаўскім і крымскім, бы дзейны гаспадар. Маскоўскія ваяводы падыйшлі да М. Глінскага на Бярэзіну, разам зь ім узялі ў аблогу Менск і выправілі аддзелы да самой Вільні; другія ваявалі за Смаленскія землі, трэція падыйшлі да [[Бабруйск]]у. Неўзабаве маскоўскі гаспадар даслаў новыя палкі да [[Ворша|Воршы]]; але падасьпеўшы з войскамі вялікі князь прымусіў іх зьняць аблогу і адступіць. Пры набліжэньні да Воршы вайсковых злучэньняў Жыгімонта маскоўскія палкі супольна зь людзьмі Глінскіх перайшлі [[Дняпро]], ухіліўшыся ад бітвы. Здарылася гэта супраць волі Міхала Глінскага. [[Хроніка Літоўская і Жамойцкая]] паведамляе, што М. Глінскі меў намер выйсьці на бітву зь літоўскімі харугвамі ды «''апошняга шчасьця свайго і перамогі ў той бітве хацеў дамагчыся. Агітаваў гетманаў маскоўскіх, каб да бітвы поле далі, абяцаючы ім пэўную ды пышную перамогу, калі будуць паводле яго рады паступаць''».
Але маскоўскі гаспадар Васіль III адмовіў Міхалу Глінскаму і склаў мірнае пагадненьне з Жыгімонтам, паводле якога Глінскім і іхным паплечнікам гарантаваўся вольны выезд зь Вялікага Княства Літоўскага ў Маскву. Глінскія бясслаўна, як здраднікі, пакінулі Бацькаўшчыну. Яны пазбавіліся сваіх уладаньняў у Літве (Тураў атрымаў гетман [[Канстантын Астроскі]]) і выехалі з сваімі прыхільнікамі ў Маскоўскую дзяржаву. Тамака Міхал атрымаў два гарады: [[Яраславец]] і [[Бароўск]]. Вялікі князь Жыгімонт Стары некалькі разоў прасіў Васіля выдаць яму Глінскіх, абяцаючы прабачыць ім мінулае. Маскоўскі гаспадар адказваў, што Глінскія перайшлі да яго ў часе вайны і такім чынам
=== Удзел у Маскоўска-літоўскай вайне ===
Калі ў 1512 годзе паміж Масквой і Літвой выбухнула [[Маскоўска-літоўская вайна 1512-1522 гадоў|чарговая вайна]]
Міхал Глінскі аднавіў зносіны
=== Вязьніца ===
Радок 66 ⟶ 64:
=== Дзейнасьць па вызваленьні ===
У
Па сьмерці Васіля справы разьвязала апякунская рада пры малалетнім князю Іване, у склад якой увайшлі браты гаспадара і 20 баяраў, у тым ліку і М. Глінскі. Многія думалі, што думай будуць кіраваць Міхал Глінскі і [[стайнік]] баярын [[Іван Целяпнёў-Абаленскі]], каханак Алены. Здарылася інакш: М. Глінскі адважна казаў пляменьніцы пра непрыстойнасьць яе зносінаў з Абаленскім. З гэтай прычыны Міхала зьвінавацілі ў спробах авалодаць дзяржавай і кінулі ў вязьніцу (
Адзіны ягоны сын Васіль, ад шлюбу з князёўнай Абаленскай, памёр у
== Крыніцы ==
|