Рагачоў: розьніца паміж вэрсіямі

|Колькасьць насельніцтва = 3370234937

|Год падліку колькасьці = 20092016

|Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstatbelstat2016">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-3.pdf Перепись населения — 2009. Гомельская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>

|Шырата хвілінаў = 65

|Шырата сэкундаў = 30

|Даўгата сэкундаў = 10

'''Рагачо́ў''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на сутоках [[Дняпро|Дняпра]] і [[Друць|Друці]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Рагачоўскі раён|Рагачоўскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Насельніцтва 33 70234 937 чал.<ref name="belstatbelstat2016" /> ([[20092016]]). Знаходзіцца за 121 км на поўнач ад [[Гомель|Гомелю]]. Чыгуначная станцыя на лініі [[Магілёў]] — [[Жлобін]]. Аўтамабільныя дарогі на [[Бабруйск]], [[Магілёў]], [[Прапойск]], [[Жлобін]]. Прыстань на [[Дняпро|Дняпры]].

Першы пісьмовы ўпамін пра Рагачоў зьмяшчаецца ў [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісе]] і датуецца [[1142]] годам, калі паселішча ўваходзіла ў [[Тураўскае княства]]. Тагачаснае насельніцтва займалася земляробствам, жывёлагадоўляй, рыбнай лоўляй, апрацоўкай жалеза, каляровых мэталаў, косьці, дрэва.

[[Файл:Rahačoŭ, Dniapro. Рагачоў, Дняпро (D. Strukov, 1864).jpg|міні|Панарама места. Д. Струкаў, [[1864]] год]]

У кан.канцы [[13 стагодзьдзе|ХІІІ ст.]] Рагачоў як уладаньне князя [[Даўмонт]]а далучыўся да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 482.</ref>. У [[14 стагодзьдзе|XIV]]—[[18 стагодзьдзе|XVІІІ]] стагодзьдзях места было цэнтрам [[Рагачоўскае староства|староства]]. З кан.канца [[15 стагодзьдзе|XV ст.]] Рагачоў знаходзіўся ў валоданьні князёў Яраславічаў. У [[1535]] годзе [[Маскоўская дзяржава|маскоўскія]] войскі захапілі і разрабавалі места<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref>.

У [[16 стагодзьдзе|XVІ ст.]] у Рагачове на месцы старажытнага гарадзішча збудавалі замак і палац, званы ў народзе «замкам каралевы Боны» (у [[1654]] годзе яго спалілі маскоўскія захопнікі). Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай ([[1565]]—[[1566]]1565—1566) места ўвайшло ў склад [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].

У [[1730]] годзе на паўночнай ускраіне Рагачова пачалося будаваньне слабады, дзе ў [[1743]] годзе было дазволена збудаваць царкву Сьвятога Міхала Арханёла. На [[1765]] год места было цэнтрам староства, якое аб’ядноўвала 27 вёсак з 609 дварамі і знаходзілася ў валоданьні [[Пацы|Пацаў]]. У 2-й палове [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] тут збудавалі драўляны касьцёл Сьвятога Антонія.

У выніку першага падзелу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] ([[1772]]) Рагачоў апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе стаў цэнтрам павету [[Магілёўская губэрня|Магілёўскай губэрні]]. [[16 жніўня]] [[1781]] году места атрымала [[Герб Рагачова|герб]]: «у залатым полі чорны бараноў рог»<ref>{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}} С. 223.</ref>. У гэты час тут працавала 6 дробных прадпрыемстваў. У [[1788]] угодзе ў Рагачове пачала працаваць паштовая кантора. У [[1801]] годзе адкрылася павятовая, у [[1819]] годзе — прыходзкая вучэльні. На [[1850]] год у месьце было 18 вуліцаў і завулкаў, 375 будынкаў, у тым ліку 6 скарбовых, дзейнічалі 3 царквы, працавалі 2 пошты, 46 крамаў і 23 карчмы.

У [[1864]] угодзе ў Рагачове працавалі 24 мануфактуры, 5 гарбарняў, 5 маслабойняў, 4 цагельні, ганчарны завод, 4 бровары, 5 крупарушак, 132 рамесьнікі. Увесну [[1873]] году адбылася закладка мескага саду. На [[1880]] год у Рагачове было каля 560 дамоў, працавалі 2 цагельні, канатны, піваварны, мылаварны і гарбарныя заводы. У [[1884]] годзе дзейнічалі лякарня і аптэка. На [[1896]] год — 948 двароў. У [[1900]] угодзе ў месьце было 1157 жылых дамоў, 210 газавых ліхтароў, працавалі аптэка, бібліятэка, жаночая гімназія, з [[1909]] году настаўніцкая сэмінарыя, 2 кнігарні, 2 друкарні, 5 канатных фабрык. У [[1902]] годзе праз Рагачоў прайшла чыгунка [[Магілёў]] — [[Жлобін]]. На [[1913]] год у месьце было 50 прадпрыемстваў з 185 працоўнымі.

[[25 сакавіка]] [[1918]] году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Рагачоў абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] угоду ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>, аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала места разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У [[1924]] годзе Рагачоў вярнулі [[БССР]], дзе ён стаў цэнтрам раёну (з [[1938]] угоду ў Гомельскай вобласьці). На [[1934]] год у Рагачове працавалі лесапільня (з [[1901]] году), кардонная фабрыка ([[1913]]), ільнозавод ([[1932]]), электрастанцыя ([[1918]]), цагельня ([[1912]]), друкарня, электрычны млын, кавальская ([[1930]]), кравецкая ([[1927]]), шавецкая ([[1928]]), бандарная, кошыкавая і сталярна-мэблевыя майстэрні, цукеркавая арцель ([[1931]]), смалакурня ([[1929]]), хлебапякарня, 2 конныя крупарушкі і сьлясарня. Дзейнічалі настаўніцкі інстытут (у [[1940]] годзе — 610 студэнтаў), школа мэдычных сясьцёр, 4 сярэднія і 7-гадовая школы, лякарня, паліклініка, 2 аптэкі. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з [[14 жніўня]] [[1941]] да [[24 лютага]] [[1944]] году места знаходзілася пад нямецкай акупацыяй.

У [[1971]] угодзе ў Рагачове знайшлі манэтны скарб памерам у 1 тыс. старажытных манэтаў. [[19 красавіка]] [[2010]] году места ўзнагародзілі вымпэлам «За мужнасьць і стойкасьць у гады Вялікай Айчыннай вайны»<ref>[http://www.pravo.by/webnpa/text.asp?RN=P31000189 Указ прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 189 ад 19 красавіка 2010 г. «Аб узнагароджанні некаторых населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь вымпелам „За мужнасць і стойкасць у гады Вялікай Айчыннай вайны“»]</ref>.

bar:20102016 from:0 till:3360034937

* '''[[19 стагодзьдзе|ХIХ стагодзьдзе]]''': [[1800]] год — 3 тыс. чал.; [[1826]] год — 2093 чал.<ref>{{Літаратура/ГВБГарады і вёскі Беларусі|2-2к}} С. 221.</ref>; [[1850]] год — 3112 чал.; [[1866]] год — 6136 чал.<ref>{{Літаратура/ГВБГарады і вёскі Беларусі|2-2к}} С. 222.</ref>; [[1880]] год — 4437 чал. (2234 муж. і 2203 жан.), зь іх 2570 праваслаўных, 171 каталік, 19 старавераў і 1677 юдэяў<ref>Krzywicki J. Rohaczew // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|9}} S. 687.</ref>; [[1897]] год — 9038 чал., зь якіх 42,5% былі пісьменнымі; [[1900]] год — 11&nbsp;733 чал.

* '''[[20 стагодзьдзе|ХХ стагодзьдзе]]''': [[1908]] год — 20&nbsp;836 чал., зь іх 5970 праваслаўных, 1199 каталікоў, 73 стараверы, 13&nbsp;594 юдэі<ref>{{Літаратура/Даведнік па Літве і Беларусі}}</ref>; [[1939]] год — 15,2 тыс. чал.; [[1959]] год — 10,2 тыс. чал.; [[1970]] год — 16 тыс. чал.; [[1975]] год — 19,8 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; [[1991]] год — 37 тыс. чал.; [[1999]] год — 34&nbsp;502 чал.<ref>[[Ала Ваганава|Ваганава А.]] Рагачоў // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 39.</ref>; [[2000]] год — 35,7 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|13к}} С. 195.</ref>

Дзейнічаюць дом культуры з народным тэатрам, 7 бібліятэк. У [[1962]] годзе адкрыўся музэй народнай славы.

* [[Самуіл Галкін]] ([[1897]]—[[1960]]1897—1960) — паэт і драматург

* [[Васіль Далгалёў]] (нар. [[1951]]) — беларускі палітык і дыплямат

* [[Канстанцін Саньнікаў]] ([[1896]]—[[1965]]1896—1965) — актор, рэжысэр, пэдагог, народны артыст Беларусі

* [[Аляксандар Сукала]] (нар. [[1951]]) — лекар, акадэмік НАН Беларусі

* {{Літаратура/ГВБГарады і вёскі Беларусі|2-2}}

{{Commons|Category:Rahačoŭ}}

* [httphttps://www.radzima.org/be/pub/829_mgorad/ragachou.html м. Рагачоў] на [[Radzima.org]]