Атол: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Bot: Migrating 71 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q42523 (translate me) |
{{Артаграфія}} |
||
Радок 1:
{{Артаграфія}}
[[Файл:Mvey0290.jpg|міні|400пкс|Адзін з [[Моту|астраўкоў]] атола [[Яп]] у Ціхім акіяне]]
[[Файл:Nukuoro ISS013-E-28610.jpg|міні|300пкс|Атол [[Нукуора]] ў [[Мікранэзія|Мікранэзіі]]]]
[[Файл:Kwajalein Atoll;p12(map).gif|міні|300пкс|
[[Файл:Atoll forming-i18.png|міні|300пкс|Пасьлядоўныя стадыі фармаваньня атола: [[
[[Файл:Coral atoll formation animation.gif|міні|300пкс|Утварэньне атола па [[Чарлз Дарвін|Чарлзу Дарвіну]]]]
'''Ато́л''' — слова [[Індаарыйскія мовы|індаарыйскага]] паходжаньня, з [[Мальдыўская мова|мальдыўскай мовы]]. Пазначае [[каралавую выспу]], якая мае выгляд суцэльнага або разрыўнага [[Акружнасьць|кольца]], якое атачае [[лягуна|лягуну]]. Дакладней, атол уяўляе сабой [[узвышэньне]] на дну [[акіян]]а, увянчанае [[карал]]авай надбудовай, утваральнай [[рыф]] з групай [[Моту|астраўкоў (моту)]], разьяднаных [[праліў|пралівамі]]. Гэтыя пралівы злучаюць [[акіян]] з лягунай. Калі праліваў няма, то суша ўтворыць суцэльнае кольца, у гэтым выпадку [[вада]] ў лягуне можа быць меней салёнай, чым у акіяне. Узвышэньне на дну акіяна звычайна мае форму [[конус]]а, утворанага патухлым [[
Тыповы атол складаецца з трох частак: вонкавага схілу рыфа, рыфавай плятформы і лягуны. Вышыня атола звычайна не перавышае 3-4 мэтраў над сярэднім [[узровень акіяна|узроўнем акіяна]]. Атолы могуць мець разнастайныя канфігурацыі і памеры. Адзін з найбуйнейшых атолаў на Зямлі — [[Кваджэлэйн]] ([[Атол Меншыкава|Меншыкава]]) у архіпэлягу [[Маршалавы выспы]] — дасягае 2336 км², зь якіх 92% прыходзіцца на лягуну, выцягнутую на 300 км. Сумарная плошча 92 астраўкоў гэтага атола — 14,5 км². Іншы буйны атол — [[Рангіроа]] (Рангірой) у архіпэлягу [[Туамоту]] — займае 1639 км², а яго 241 астравок займае 43 км². Каралавыя рыфы такіх буйных атолаў апраўляюць узняцьце на дну акіяна, якое зьяўляецца вульканічным [[плято]], а
Атолы звычайна ўтвораюцца шляхам абрастаньня [[
== Літаратура ==
Радок 17 ⟶ 18:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons
[[Катэгорыя:Атолы| ]]
|