Міхал Валовіч: розьніца паміж вэрсіямі

|Нарадзіўся = [[{{Нарадзіўся|18 чэрвеня]] [[|6|1806]]}}

|Памёр = [[{{Памёр|2 жніўня]] [[|8|1833]]|гадоў=27}}

'''Міхал Валовіч''' ([[18 чэрвеня]] [[1806]], маёнтак [[Парэчча (Слонімскі раён)|Парэчча]] [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай губэрні]], цяпер [[Слонімскі раён]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] — [[2 жніўня]] [[1833]], [[Горадня]]) — беларускі<ref>В. Ф. Шалькевіч. Валовіч Міхаіл Казіміравіч // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 209.</ref> рэвалюцыянэр, удзельнік [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня]] ([[1830]]—[[1831]]1830—1831), сацыяліст-утапіст.

У [[1822]]—[[1825]]1822—1825 гадах навучаўся ў [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]], быў блізкім да таемных таварыстваў [[Філяматы|філяматаў]] і [[філарэты|філарэтаў]], сябраваў з [[Ігнат Дамейка|І. Дамейкам]], [[Міхал Ходзька|М. Ходзькам]] і інш.

Пад уплывам [[Ю. Заліўскі|Ю. Заліўскага]] вырашыў узяць удзел у ягонай ваеннай экспэдыцыі на тэрыторыю колішняга [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], каб узьняць там (у адрозьненьне ад папярэдняга) сялянскае паўстаньне. Меркавалася, што карбанарыі Заходняй Эўропы, перамогшы ў сябе, дапамогуць паўстанцам. З рашэньня Ю. Заліўскага ўзначаліў слонімска-наваградзкую акругу. 19 сакавіка [[1833]] году паўстанцы перайшлі мяжу [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] і пачалі дзейнічаць на Слонімшчыне і Гарадзеншчыне. У атрад М. Валовіча прыйшлі сяляне з [[Парэчча (Слонімскі раён)|Парэчча]], [[Востраў|Вострава]] і [[Бардашы|Бардашоў]]. Каб здабыць грошы, паўстанцы напалі на пошту. Меркавалася ўзяць штурмам турму ў [[Слонім]]е з тым, каб вызваленыя вязьні далучыліся да паўстанцаў.

Але такія дзеяньні ўстрывожылі ўлады. Гарадзенскі губэрнатар [[Міхаіл Мураўёў|Мураўёў]] даў загад абкружыць атрад над [[Шчара]]й. Дакумэнты сьведчаць, што пры затрыманьні М. Валовіч параніў кінжалам двух чалавек, а затым спрабаваў забіць сябе. Паўстанцы трапілі ў палон. Усяго па Гарадзеншчыне расейскія ўлады арыштавалі больш за 150 чалавек. На допыце М. Валовіч не назваў нікога з паплечнікаў, а таксама засьведчыў, што «''хацеў выкарыстаць мяркуемае паўстаньне, каб зьдзейсніць свой намер і вызваліць сялян''». [[11 чэрвеня]] [[1833]] угоду ў Горадні распачаўся судовы працэс. Побач з М. Валовічам на лаве падсудных сядзелі 10 сялянаў, кіраўніка атраду прысудзілі да пакараньня сьмерцю праз [[чацьвертаваньне]], аднак князь Далгарукаў зьмякчыў прысуд. [[2 жніўня]] [[1833]] году Ю. Валовіча павесілі ў Горадні (паміж вуліцамі Лідзкай і Белуша, Парахавым завулкам і праспэктам Касманаўтаў). Цела павешанага ўначы перавезьлі ў закінуты вапнавы кар’ер і закапалі такім чынам, каб яно не магло быць адшуканае і ня сталася б месцам таемных набажэнстваў.

У вёсцы [[Парэчча (Слонімскі раён)|Парэчча]], побач з вуніяцкай царквой, якую збудавалі Валовічы, стаяў крыж у гонар М. Валовіча і 12 паўстанцаў, якія загінулі ў барацьбе супраць расейскага імпэрыялізму. Аднак у [[2003]] годзе сьвятар [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскага патрыярхату]], які прыехаў у прыход з [[Прыднястроўе|Прыднястроўя]], загадаў выкапаць крыж. Пазьней крыж адшукалі побач са [[Шчара]]й і паставілі на могілках<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/759440.html Слонімшчына: у Парэччы ўшанавалі памяць паўстанцаў Міхала Валовіча] // «[[Радыё Свабода]]», [[1 ліпеня]] [[2007]].</ref>.

Мясцовы скульптар Лявон Богдан плянуе паставіць помнік Міхалу Валовічу паміж парэцкімі могілкамі й былой вуніяцкай царквой, аднак ня можа атрымаць дазвол ад уладаў<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/1144412.html?page=1&s=1&x=1#relatedInfoContainer На Гарадзеншчыне ўшанавалі Міхала Валовіча] // «[[Радыё Свабода]]», [[22 чэрвеня]] [[2008]].</ref>.