Астрына: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д (GR) File renamed: File:Astryna. Астрына (XX).jpg → File:Astryna. Астрына (1900).jpg name unification by uploader |
абнаўленьне зьвестак |
||
Радок 3:
|Статус = пасёлак гарадзкога тыпу
|Назва ў родным склоне = Астрыны
|Трансьлітараваная назва = Astryna
|Герб = Coat of Arms of Astryna.png
|Сьцяг = Flag of Astryna.png
Радок 24 ⟶ 25:
|Вышыня =
|Унутраны падзел =
|Год падліку колькасьці =
|Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2016" />
▲|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку этнічнага складу =
Радок 48 ⟶ 46:
|Пазыцыя подпісу на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Сайт =
}}
'''Астрына́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 357</ref> — [[пасёлак гарадзкога тыпу|мястэчка]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Астрынка|Астрынцы]]. Цэнтар [[Астрынскі пасялковы савет|пассавету]] [[Шчучынскі раён|Шчучынскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Насельніцтва
Астрына — [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[мястэчка]] [[Лідзкі павет|гістарычнай Лідчыны]] (частка [[Віленскае ваяводзтва|Віленшчыны]]).
Радок 60 ⟶ 57:
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
[[Файл:Coat of Arms of Astryna (1792).jpg|міні|165пкс|зьлева|Мескі герб,
Археолягі [[Міхась Ткачоў|М. Ткачоў]] і [[Сяргей Піваварчык|С. Піваварчык]] праводзілі раскопкі на гарадзішчы, якое знаходзіцца за два кілямэтры ад Астрыны. Яны высьветлілі, што [[Славянскія мовы|славяне]] жылі тут яшчэ ў [[10 стагодзьдзе|Х ст.]], каля гарадзішча захаваліся курганныя могілкі таго часу. Першы пісьмовы ўпамін пра Астрыну зьмяшчаецца ў [[Літоўская мэтрыка|Літоўскай мэтрыцы]] (пад
У пачатку [[16 стагодзьдзе|ХVI ст.]] у Астрыне знаходзілася сядзіба татарскіх князёў [[Астрынскія|Астрынскіх]], якія паходзілі з роду [[Гірэевічы|Гірэевічаў]], ад Гірэева ўнука Даўлета. У [[16 стагодзьдзе|ХVI]]—[[18 стагодзьдзе|ХVIII]] стагодзьдзях мястэчка было цэнтрам нягродавага [[староства]] ў [[Лідзкі павет|Лідзкім павеце]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У
▲Археолягі [[Міхась Ткачоў|М. Ткачоў]] і [[Сяргей Піваварчык|С. Піваварчык]] праводзілі раскопкі на гарадзішчы, якое знаходзіцца за два кілямэтры ад Астрыны. Яны высьветлілі, што [[Славянскія мовы|славяне]] жылі тут яшчэ ў [[10 стагодзьдзе|Х ст.]], каля гарадзішча захаваліся курганныя могілкі таго часу. Першы пісьмовы ўпамін пра Астрыну зьмяшчаецца ў [[Літоўская мэтрыка|Літоўскай мэтрыцы]] (пад [[1450]]) і ў кнізе наданьняў [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Казімер Ягелончык|Казімера]] за [[1441]]—[[1482]]<ref>Несьцярэнка А. [[Валеры Шаблюк|Шаблюк В.]] Астрына // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 226.</ref>. У [[XV стагодзьдзе|XV]] — пачатку [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] паселішча было цэнтрам воласьці [[Троцкі павет|Троцкага павету]] (гаспадарскі двор «''Острынь сть волостью''»). У [[1487]] Астрына атрымала статус мястэчка. За [[Казімер Ягелончык|Казімерам]] паселішча кіравалася ўраднікамі, названымі пазьней, у актах [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандра]] ([[1492]]—[[1506]]) і [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта Старога]] ([[1506]]—[[1548]]), намесьнікамі.
У
▲У пачатку [[16 стагодзьдзе|ХVI ст.]] у Астрыне знаходзілася сядзіба татарскіх князёў [[Астрынскія|Астрынскіх]], якія паходзілі з роду [[Гірэевічы|Гірэевічаў]], ад Гірэева ўнука Даўлета. У [[16 стагодзьдзе|ХVI]]—[[18 стагодзьдзе|ХVIII]] стагодзьдзях мястэчка было цэнтрам нягродавага [[староства]] ў [[Лідзкі павет|Лідзкім павеце]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У [[1508]] намесьнікам (старостам) астрынскім стаў Федка Храптовіч, [[Падскарбі вялікі літоўскі|падскарбі вялікі]]. У [[1520]] [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Стары]] перадаў мястэчка ў заставу (арэнду) магнату [[Аляксандар Хадкевіч|А. Хадкевічу]]. У [[16 стагодзьдзе|ХVI ст.]] старостамі астрынскімі былі князь [[Глеб Пронскі]], [[Федка Храптовіч]] і [[Сямён Скіндэр]], родам з [[Шатляндыя|Шатляндыі]]. У [[1556]] тутэйшая царква Сьвятога Спаса атрымала наданьні ад [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] і [[Зяновічы|Зяновічаў]].
▲У [[1641]] [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Уладзіслаў Ваза]] надаў Астрыне прывілей на няпоўнае [[Магдэбурскае права]], паводле якога ў мястэчку штотыдзень адбываліся таргі. У [[1666]] тут збудавалі касьцёл, фундаваны магнатамі [[Пацы|Пацамі]] — [[Крыштап Пац|Крыштапам]] і ягонай жонкай [[Кляры дэ Мальгі Ляскарыс]]. На [[1738]] у мястэчку было 57 дымоў. У [[1771]] намесьнікам (старостам) у Астрыне быў дуэлянт і авантурыст [[Андрэй Зянковіч]], што займаў пасаду [[інстыгатар вялікі літоўскі|інстыгатара вялікага]]. [[16 чэрвеня]] [[1792]] [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] надаў мястэчку прывілей, які пацьвярджаў мескі герб: «''у блакітным полі срэбная вежа з чырвоным дахам, на даху збройная рука з палашом''»<ref>{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}}</ref>.
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
[[Файл:Astryna. Астрына (1900).jpg|міні|Царква, каля
У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (
На
▲У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1793]]) Астрына апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе стала цэнтрам воласьці [[Шчучынскі павет|Шчучынскага павету]] [[Віленская губэрня|Віленскай губэрні]]. На [[1829]] тут было 159 будынкі (66 хрысьціянскіх і 93 юдэйскія).
▲На [[1859]] у Астрыне было 170 будынкаў, дзейнічалі драўляная царква і капліца, праводзіліся штотыднёвыя таргі; на [[1866]] — 179 будынкаў; на [[1885]] — 295 двароў, валасная ўправа, царква, капліца, 2 юдэйскія малітоўныя дамы, школа, 10 крамаў, бровар, гарбарня, вадзяны млын, 8 піцейных дамоў, таржкі ў нядзелю. У [[1909]] працавалі народная вучэльня, аднаклясная царкоўна-прыходзкая школа (з [[1898]]), крама.
=== Найноўшы час ===
[[Файл:Astryna. Астрына (XX) .jpg|міні|Касьцёл у міжваенны час]]
У
▲[[25 сакавіка]] [[1918]] згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Астрына абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] у адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) Астрына апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе ў [[1926]] стала цэнтрам гміны [[Шчучынскі павет|Шчучынскага павету]]. На [[1921]] у мястэчку было 275 двароў. У [[1931]] Астрына атрымала статус [[места]]. У гэты час тут былі гмінная ўправа, царква, 2 сынагогі, пошта; у панядзелкі праводзіліся таргі, кожны месяц — кірмашы.
▲У [[1939]] Астрына ўвайшла ў [[БССР]], дзе [[15 студзеня]] [[1940]] афіцыйны статус паселішча панізілі да [[пасёлак гарадзкога тыпу|пасёлку гарадзкога тыпу]], у [[Васілішкаўскі раён|Васілішкаўскім раёне]] (з [[20 студзеня]] [[1960]] у Шчучынскім раёне). У гэты час тут было 224 двары. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з [[24 чэрвеня]] [[1941]] да [[12 ліпеня]] [[1944]] мястэчка знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. На [[1 студзеня]] [[2001]] — 1005 двароў.
== Насельніцтва ==
=== Дэмаграфія ===
* '''
* '''
* '''
=== Інфраструктура ===
Радок 128 ⟶ 122:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons
* [http://radzima.org/be/
{{Навігацыйная група
Радок 139 ⟶ 133:
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Лідчыны}}
[[Катэгорыя:Астрынскі пасялковы савет]]
[[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]]
|