Касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў (Менск): розьніца паміж вэрсіямі

МураваныКомплекс касьцёлскладаўся зьяўляўсяз помнікаммураваных архітэктурыкасьцёла і кляштарнага корпуса. У 2-й палове XIX ст. [[барокаСьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|улады Расейскай імпэрыі зруйнавалі касьцёл]] (паводле адной з вэрсіяў, на ягоным месцы цяпер стаіць праваслаўнаеЯпархіяльная Япархіяльнаеўправа ўпраўленьне[[Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату|Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату]]<ref name="val">Епархіяльнае ўпраўленне // {{Літаратура/Менск. Стары і новы|к}} С. 38.</ref>), да нашых дзён захавалася адна з кляштарных пабудоваў (вуліца Ракаўская, 14).<ref>Гарбачоў Р. [http://www.gazetaby.com/index.php?sn_nid=20697&sn_cat=35 Руслан Гарбачоў. 10 найстарэйшых будынкаў Мінска] паводле [[Уладзімер Дзянісаў|Уладзімера Дзянісава]] // «[[Салідарнасць]]», [[17 красавіка]] [[2009]].</ref>

КляштарУ кармэлітаў заснаваў у [[1703]] року стольнік і падстароста менскі [[Тэадор Антоні Ваньковіч]] (паводле іншых зьвестак у [[1677]] або каля [[1733]] року [[Цеханавецкія]]<ref>Кляштар кармелітаў // {{Літаратура/Каталіцкія храмы на Беларусі (2001)|к}} С. 188.</ref>), якістольнік і падстароста менскі [[Тэадор Антоні Ваньковіч]] заснаваў у Менску кляштар кармэлітаў. Ён ахвяраваў ордэну пляц на [[Вуліца Ракаўская (Менск)|вуліцы Юраўскай (Ракаўскай)]] і запісаў 9 тыс. злотых на маёнтку ГлушынцыГлушынцаў (ціабо ІслачІслачы). У [[1735]] року Я. Турчыновіч-Сушыцкі ахвяраваў рэзыдэнцыі некалькі пляцаў з будынкамі. У [[1738]] року віленскі біскуп Міхал Зянковіч заснаваў пры кляштары брацтва Найсьвяцейшай Панны Марыі Шкаплернай.<ref name="evkl">[[Уладзімер Дзянісаў|Уладзімір Дзянісаў У.]]. Менскі кляштар кармелітаў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 294.</ref>.

У [[1750]] року староства шатроўскі Т. Ваньковіч падараваў манахам 2 пляцы на вуліцы Юраўскай і фальварак [[Кальварыя (прадмесьце)|ДоўгаяДоўгую НіваНіву (ціабо КальварыяКальварыю)]] з цагельнямі, які меў 10 моргаў ворнай зямлі і комплекс жылых і гаспадарачых пабудоваў. Побач з фальваркам знаходзіліся кляштарныя могілкі з 36 капліцамі, якія ў [[1795]] року пераўтварыліся ў мескія парафіяльныя. У [[1754]] року ксёндз Т. Стацэвіч ахвяраваў 4 тыс. злотых на будаўніцтвабудаваньне [[Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Менск)|Кальварыйскага касьцёла]], пры якім з [[1755]] року распачалопачало дзейнасьць брацтва Панскай Мукі.<ref name="evkl"/>. Апроч таго, кляштару належалі некалькі пляцаў у месьце з камяніцамі і крамы на рынкуРынку.

У [[1763]] року староста менскі [[Міхал Валадковіч]] вымураваў у стылі [[барока]] касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар.

БеларускіПа падарожнікздушэньні [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|вызвольнага паўстаньня 1830—1831 рокаў]] расейскія ўлады канфіскавалі будынкі і высялілі зь іх манахаў. Будынак касьцёла выкарыстоўваўся пад склад, а ў 2-я палове XIX ст. яго зруйнавалі. Падарожнік і краязнавец [[УладыслаўУладзіслаў Сыракомля]] ў сяр.сярэдзіне [[19 стагодзьдзе|XIX ст.]] пісаў<ref name="val"/>: {{Цытата|Там быў пабудаваны прыгожы касьцёл, які хоць і стаіць цяпер парожні, аднак годна ўзносіць над старым местам свае чорна-цагляныя вежы}}

Мураваны 3-нэфавы[[нэф]]авы касьцёл паводле памераў не саступаў касьцёлу[[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (цяперашніМенск)|касьцёлу праваслаўныЗьвеставаньня катэдральныНайсьвяцейшай саборПанны Сьв.Марыі Духа).пры кляштары бэрнардынак]]<ref name="val"/>. Цэнтральны [[нэф]] пераходзіў ў невялікі [[прэзьбітэрыпрэзьбітэрыюм]] з паўкруглай алтарнай [[апсыда]]й. Галоўны бязьвежавы фасад выходзіў на вуліцу Ракаўскую.<ref name="evkl"/>.

Інтэр’ер касьцёла перакрываліперакрываўся крыжовыякрыжовымі скляпеньніскляпеньнямі, яго ўпрыгожвалі 6 разных драўляных і мураваных алтароў. Галоўны мураваны шмат’ярусны алтар меў пышны ляпны дэкор, аптычныя росьпісы і фігурку ўкрыжаванага ХрыстусаХрыста. У ім знаходзіліся абразы Найсьв.Найсьвяцейшай Панны Марыі, Сьв.Сьвятога Яна і Марыі Магдалены. 4 бакавыя маляўнічыя аптычныя алтары мелі абразы Найсьв.Найсьвяцейшай Панны Марыі, Сьвв.Сьвятых Юзэфа, Тэклі, прарока Ільлі. Пад касьцёлам разьмяшчалася невялікая мураваная крыпта.<ref>[[Уладзімер Дзянісаў|Уладзімір Дзянісаў У.]]. Менскі кляштар кармелітаў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 294—295.</ref>.

Побач з касьцёлам знаходзіўся Г-падобны ў пляне 1-павярховы кляштарны корпус, а таксама 2-павярховая мураваная камяніца і комплекс драўляных гаспадарчых пабудоваў.<ref>[[Уладзімер Дзянісаў|Уладзімір Дзянісаў У.]]. Менскі кляштар кармелітаў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 295.</ref>.

* Менскія манахі-кармэліты ў сяр.сярэдзіне [[18 стагодзьдзе|ХVІІІ ст.]] збудавалі [[Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Менск)|Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа]] на [[Кальварыя (прадмесьце)|Кальварыі]] (пачатковапершы драўляным касьцёл замянілі на мураваны ў [[1839]] року). Яны жа стварылі саз звычайных могілак, вядомых у гэтым менскім прадмесьці з [[17 стагодзьдзе|ХVІІ ст.]], сапраўдную Кальварыю ''«з 36 капліцамі адной формы і вышыні»''.<ref>[[Сяргей Харэўскі|Харэўскі С.]]. [http://baj.by/belkalehium/lekcyji/historyja/hareuski_02.htm Колькі шчыгулаў да разуменьня сучаснага Менску] //, «Беларускі калегіюм», лекцыі</ref>.

* [http://www.radzima.org/be/pub/6882_p/?id_type=5 Касьцёл Сьв. Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў (Менск)] на, [[Radzima.org]]