Беларусы ў Летуве: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →Мінуўшчына: выпраўленьне спасылак |
дапаўненьне |
||
Радок 1:
{{Этнас
'''Беларусы [[Летува|Летувы]]''', паводле зьвестак афіцыйнай статыстыкі, зьяўляюцца трэцяй паводле колькасьці нацыянальнай меншасьцю ў краіне пасьля [[Палякі|палякаў]] і [[Расейцы|расейцаў]].▼
|Назва = Беларусы ў Летуве
|Выява =
У 2011 року ў Летувіскай Рэспубліцы пражывала 36227 беларусаў<ref name="2011census">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.stat.gov.lt/en/web/guest/regionine-statistika?p_p_auth=NJFy4kqR&p_p_id=101&p_p_lifecycle=0&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&_101_struts_action=%2Fasset_publisher%2Fview_content&_101_assetEntryId=224502&_101_type=document&redirect=http%3A%2F%2Fwww.stat.gov.lt%2Fen%2Fpaslaugos%3Fp_p_id%3D3%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dmaximized%26p_p_mode%3Dview%26_3_groupId%3D0%26_3_keywords%3DPopulation%2Bby%2Bethnicity%26_3_struts_action%3D%252Fsearch%252Fsearch%26_3_redirect%3D%252Fen%252Fpaslaugos%253Bjsessionid%253DA29C8A8AF4C2EAC49051C63E81F25B83|загаловак = Population by ethnicity municipality|фармат = xls|назва праекту = Official Statistics Portal|выдавец = Statistics Lithuania|дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = en|камэнтар = }}</ref>, што складала 1,2% ад агульнага насельніцтва<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 2015|url = http://osp.stat.gov.lt/services-portlet/pub-edition-file?id=19698|загаловак = 2011 Population and Housing Censuses in Estonia, Latvia and Lithuania|фармат = pdf|назва праекту = Official Statistics Portal|выдавец = Statistics Lithuania|дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = en|камэнтар = }}</ref>. Пераважная большасьць беларусаў зьяўляюцца грамадзянамі Летувы.▼
|Подпіс да выявы =
|Саманазва =
|Колькасьць = {{Лік|36227}}
|Рэгіёны = [[Віленскі павет|Віленскі]] і [[Уцянскі павет|Ўцянскі паветы]], [[Клайпеда]]
|Мовы = [[Беларуская мова|беларуская]], [[Летувіская мова|летувіская]], [[Расейская мова|маскальская]], [[Польская мова|польская]]
|Рэлігіі = [[каталіцтва]], [[праваслаўе]]
|Блізкія этнасы = [[беларусы]]
}}
▲'''
== Мінуўшчына ==
Радок 17 ⟶ 26:
Нямала беларусаў пераехала ў Летуву ўжо за савецкім часам, пасьля Другой сусьветнай вайны. 3 1945 у Летуву па вярбоўцы, на новабудоўлі і інш. прыбывалі беларусы з БССР. Іхная колькасьць павялічылася, аднак арганізаванага нацыянальнага жыцьця яны практычна ня мелі. У Вільні працягвалі сваю дзейнасьць [[П. Сергіевіч]], [[З. Верас]], [[Л. Луцкевіч]], [[Я. Шутовіч]] і інш.
Актывізацыя грамадзкага жыцьця беларусаў пачалася ў часы лібэралізацыі ў СССР (2-я палова 1980-х), калі ўзьнік шэраг беларускіх культурна-асьветных арганізацый. У 1988 [[Зоська Верас]] разам зь [[Лявон Луцкевіч|Лявонам Луцкевічам]], сынам [[Антон Луцкевіч|Антона Луцкевіча]], утварылі спачатку клюб «[[Сябрына (Вільня)|Сябрына]]», а 4 лютага 1989 року было заснаванае [[Таварыства беларускай культуры ў Летуве]]<ref name="tut161897">{{Спасылка|аўтар = Кастусь Лашкевіч.|прозьвішча = Лашкевіч|імя = Кастусь|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 23 лютага 2010|url = https://news.tut.by/society/161897.html|загаловак = Лідэр беларусаў Летувы: «Мы стаім ніжэй за цыганоў»|фармат = |назва праекту = Грамадзтва|выдавец = [[TUT.BY]]|дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = |камэнтар = }}</ref>. 3 1989 трансьлююцца беларускія перадачы на радыё і тэлебачаньні.
== Насельніцтва ==
▲У 2011 року ў Летувіскай Рэспубліцы пражывала {{Лік|36227}} беларусаў<ref name="2011census">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.stat.gov.lt/en/web/guest/regionine-statistika?p_p_auth=NJFy4kqR&p_p_id=101&p_p_lifecycle=0&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&_101_struts_action=%2Fasset_publisher%2Fview_content&_101_assetEntryId=224502&_101_type=document&redirect=http%3A%2F%2Fwww.stat.gov.lt%2Fen%2Fpaslaugos%3Fp_p_id%3D3%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dmaximized%26p_p_mode%3Dview%26_3_groupId%3D0%26_3_keywords%3DPopulation%2Bby%2Bethnicity%26_3_struts_action%3D%252Fsearch%252Fsearch%26_3_redirect%3D%252Fen%252Fpaslaugos%253Bjsessionid%253DA29C8A8AF4C2EAC49051C63E81F25B83|загаловак = Population by ethnicity municipality|фармат = xls|назва праекту = Official Statistics Portal|выдавец = Statistics Lithuania|дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = en|камэнтар = }}</ref>, што складала 1,2% ад агульнага насельніцтва<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 2015|url = http://osp.stat.gov.lt/services-portlet/pub-edition-file?id=19698|загаловак = 2011 Population and Housing Censuses in Estonia, Latvia and Lithuania|фармат = pdf|назва праекту = Official Statistics Portal|выдавец = Statistics Lithuania|дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = en|камэнтар = }}</ref>.
{| class="wikitable sortable" style="margin-left:auto;margin-right:auto" style="text-align:right;"
|-bgcolor="#ececec" valign=top align="center"
| || Колькасьць || %
|-
| align="center"|1959 || {{Лік|30256}}<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_59.php?reg=7|загаловак = Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР|фармат = |назва праекту = Демоскоп weekly|выдавец = |дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = ru|камэнтар = }}</ref> || 1,11
|-
| align="center"|1970 || {{Лік|45412}}<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_70.php?reg=8|загаловак = Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР|фармат = |назва праекту = Демоскоп weekly|выдавец = |дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = ru|камэнтар = }}</ref> || 1,45
|-
| align="center"|1979 || {{Лік|57584}}<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_79.php?reg=8|загаловак = Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР|фармат = |назва праекту = Демоскоп weekly|выдавец = |дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = ru|камэнтар = }}</ref> || 1,69
|-
| align="center"|1989 || {{Лік|63169}}<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php?reg=8|загаловак = Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР|фармат = |назва праекту = Демоскоп weekly|выдавец = |дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = ru|камэнтар = }}</ref> || 1,71
|-
| align="center"|2001 || {{Лік|42866}}<ref name="mashke">{{Спасылка|аўтар = Tim Bespyatov.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://pop-stat.mashke.org/lithuania-ethnic2011.htm|загаловак = Ethnic composition of Lithuania 2011|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата доступу = 17 студзеня 2017|мова = en|камэнтар = }}</ref> || 1,23
|-
| align="center"|2011 || {{Лік|36227}}<ref name="2011census" /> || 1,19
|}
Пераважная большасьць беларусаў зьяўляюцца грамадзянамі Летувы.
Найбольш беларусаў пражывае ў сталіцы, [[Вільня|Вільні]] — {{Лік|18924}} чалавекі<ref name="2011census" />, далей ідуць месцы [[Клайпеда]] (2698 чалавек), [[Вісагіня]] (2211), [[Грэгарава]] (887) і [[Коўна]] (831, зьвесткі 2011 року<ref name="mashke" />).
== Мовы ==
Радок 28 ⟶ 58:
[[Файл:F.Skaryna school Vilnius.JPG|значак|Беларуская сярэдняя школа імя Ф. Скарыны ў Вільні]]
У дадзены момант у Аб’яднаньне грамадзкіх арганізацый беларусаў у Летуве, прэзыдэнтам якой зьяўляецца У. Вайніцкі, уваходзяць 19 арганізацый. Іхняя мэта, як і любых іншых утварэнняў нацыянальных меншасьцяў, — захаваньне беларускай культуры, традыцый, звычаяў, беларускай мовы. Пад непасрэдным кантролем Аб’яднаньня ў Вільні працуе беларуская школа імя Францішка Скарыны з дванаццацігадовым навучаньнем, дзе многія прадметы выкладаюцца на роднай мове. Адкрытая беларуская нядзельная школа ў Клайпедзе, у [[Вісагіня|Вісагіні]] функцыянуе беларускі культурны цэнтар.
У Вільні дзейнічае заснаваны ў Беларусі [[Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт]].
== Крыніцы ==
| |||