|
[[Файл:Voyager.jpg|міні|Вояджэр-1]]
«'''Во́яджэр-1'''» ({{мова-en|Voyager 1}}) — [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|амэрыканскі]] [[касьмічны апарат]] для дасьледаваньняў далёкіх [[плянэта|плянэт]] [[Сонечная сыстэма|Сонечнай сыстэмы]]. [[15 жніўня]] [[2006]] году<ref>паводле зьвестак з http://voyager.jpl.nasa.gov/</ref> «Вояджэр-1» мінуў адзнаку ў 100 [[Астранамічная адзінка|а. а.]] (~15 млрд км) ад [[Сонца]] і зьяўляецца самым выдаленым прадметам, створаным чалавечымі рукамі. Хуткасьць яго аддаленьня аж Сонечнай сыстэмы — 539 млн км у год.
== Гісторыя місіі==
«Вояджэр-1» стартаваў [[5 верасьня]] [[1977]] году. Для яго была абраная карацейшая траса, чым для «[[Вояджэр-2|Вояджэра-2]]»: «Вояджэр-1» павінен быў наведаць толькі [[Юпітэр (плянэта)|Юпітэр]] і [[Сатурн (плянэта)|Сатурн]]. Працягласьць місіі першапачаткова была вызначаная ў 5 гадоў.
[[5 сакавіка]] [[1979]] году — «Вояджэр-1» дасягнуў плянэты Юпітэр.
[[12 лістапада]] [[1980]] году — праляцеў на мінімальнай адлегласьці ад Сатурна.
Касьмічны апарат мінуў у сыстэме Юпітэра зблізку яго спадарожнікаў [[Іа (спадарожнік Юпітэра)|Іа]] і [[Каліста (спадарожнік Юпітэра)|Каліста]], а ў сыстэме Сатурна — каля яго спадарожнікаў [[Тытан (спадарожнік Сатурна)|Тытана]], [[Рэя (спадарожнік Сатурна)|Рэі]] і [[Мімас (спадарожнік Сатурна)|Мімаса]]. Пасьля сустрэчы з Сатурнам «Вояджэр-1» пакінуў плоскасьць [[экліптыка|экліптыкі]].
[[15 лістапада]] [[2003]] году — «Вояджэр-1» дасягнуў межаў Сонечнай сыстэмы: апарат апынуўся ў зоне дзеяньня [[турбулентнасьць|турбулентнасьці]], якая ўзьнікае пры сутыкненьні [[Сонечны вецер|сонечнага ветру]] і міжзоркавага асяродзьдзя.
[[24 траўня]] [[2005]] году на канфэрэнцыі ў [[Новы Арлеан|Новым Арлеане]] прадстаўнікі [[NASA|НАСА]] абвясьцілі, што «Вояджэр-1» пакінуў вобласьць, званую лімітаваным (канчатковым) ударам (або вобласьць ударнага тармажэньня). Гэта вобласьць, дзе [[сонечны вецер]] тармозіцца перад сустрэчай з вонкавым асяродзьдзем з хуткасьці 1,1—2,4 млн км/г і становіцца больш шчыльным і цёплым. Пакінуўшы гэтую вобласьць, апарат набліжаецца да [[Сонечная сыстэма#Геліясфэра й геліяпаўза|геліяпаўзы]] — мяжы Сонечнай сыстэмы — тамака, дзе сонечны вецер зьліваецца зь міжзоркавым асяродзьдзем.
[[З чэрвеня]] 2010 году ўплыў сонечнага ветру стаў пасьлядоўна набліжаўся да нуля<ref>http://solarsystem.nasa.gov/news/display.cfm?News_ID=36121</ref>.
[[13 сьнежня]] 2010 году «Вояджэр-1» увайшоў у зону, у якой уздзеяньне [[Сонечны вецер|сонечнага ветру]] роўна нулю, гэта значыць ён дасягнуў меж [[Сонечная сістэмасыстэма|Сонечнай сістэмысыстэмы]]. Адлегласць, якую ён праляцеў на сярэдзіну сьнежня 2010 годагоду, складала прыблізна 116,38 [[Астранамічная адзінка|а. а.]] (17,41 млрд км)<ref>[http://www.newsru.com/world/14dec2010/voyager1.html Запушчаны 33 гады назад міжпланетныміжплянэтны зонд NASA дасягнуў межаў Сонечнай сістэмысыстэмы]</ref>.
У сьнежні 2011 году апарат «Вояджер-1» быў прыкладна ў 119 [[Астранамічная адзінка|а. а.]] (17,8 млрд км) ад Сонца<ref>[http://lenta.ru/news/2011/12/06/voyagers/ «Вояджер 1» дабраўся да апошняй мяжы Сонечнай сістэмысыстэмы]</ref> і дабраўся да так званага рэгіёна стагнацыі — апошняй мяжы, якая адлучае апарат ад [[міжзоркавая прастора|міжзоркавай прасторы]]. Вобласць стагнацыі ўяўляе сабою рэгіён з даволі моцным [[магнітнае поле|магнітным полем]] (індукцыя рэзка ўзрасла амаль у два разы ў параўнаньні з папярэднімі значэньнямі) — ціск зараджаных часціц з боку міжзоркавай прасторы прымушае поле, створанае Сонцам, ушчыльняцца. Акрамя гэтага апарат зарэгістраваў рост колькасьці высокаэнергетычных электронаў (прыкладна ў 100 раз), якія пранікаюць у Сонечную сістэмусыстэму ззь міжзоркавай прасторы.
[[14 чэрвеня]] 2012 годагоду апарат выйшаў на мяжу міжзоркавай прасторы. Датчыкі аўтаматычнай станцыі зафіксавалі рэзкі рост узроўняузроўню галактычных [[касьмічныя прамяні|касьмічных прамянёў]] — высокаэнергетычных зараджаных часціц міжзоркавага паходжаньня. Акрамя таго, датчыкі зонда зафіксавалі рэзкае зьніжэнне колькасці зараджаных часціц, ідучых ад Сонца. Гэтыя дадзеныя прымушаюць навукоўцаў меркаваць, што «Вояджэр» набліжаецца да мяжы Сонечнай сістэмысыстэмы. Хоць апарат яшчэ знаходзіцца ўсярэдзіне [[геліясфэра|геліясфэры]], навукоўцы чаклі, што неўзабаве ён выйдзе ў міжзоркавую прастору<ref>[http://www.ria.ru/science/20120615/673707544.html Зонд «Вояджэр» выйшаў на мяжу міжзоркавай прасторы]</ref>.
У канцы жніўня 2012 годагоду датчыкі апарата зафіксавалі рэзкае зьніжэнне рэгіструемых часціц сонечнага ветру. У адрозненьне ад папярэдніх падобных выпадкаў, у гэты раз тэндэнцыя да зніжэньня захоўвалася (па стане на пачатак кастрычніка 2012 годагоду). Гэта ў тым ліку магло азначаць, што «Вояджэр-1» апынуўся ў міжзоркавай прасторы.<ref>[http://www.universetoday.com/97763/voyage-1-may-have-left-the-solar-system/ Зонд «Вояджэр-1», магчыма, пакінуў Сонечную сістэмусыстэму]</ref>
[[20 сакавіка]] 2013 годагоду было абвешчана, што «Вояджэр-1», магчыма стаў першым створаным чалавекам аб’ектам, які пакінуў Сонечную сыстэму [[25 жніўня]] 2012 году. У той жа час працягваюцца дыскусіі пра тое, ці дасягнуў апарат міжзорнай прасторы ці знаходзіцца ў раней невядомай частцы Сонечнай сыстэмы.<ref>[http://www.agu.org/news/press/pr_archives/2013/2013-11.shtml Voyager 1 has entered a new region of space, sudden changes in cosmic rays indicate]</ref>
== Глядзіце таксама ==
| 