Азэрбайджан: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
афармленьне |
д афармленьне |
||
Радок 44:
'''Азэрбайджа́н''' ({{мова-az|Azərbaycan}}) ці '''Рэспу́бліка Азэрбайджа́н''' ({{мова-az|Azərbaycan Respublikası|скарочана}}) — краіна ў Азіі, на [[Каўкаскія горы|Каўказе]]. З усходу абмежаваная [[Касьпійскае мора|Касьпійскім морам]], на поўначы мяжуе з [[Расея]]й, на паўночым захадзе з [[Грузія]]й, [[Армэнія]]й — на захадзе, паўднёвым усходзе і паўднёвым захадзе, на поўдні — з [[Іран]]ам. [[Экскляў]] — [[Нахічэванская аўтаномная рэспубліка]] — мяжуе з Армэніяй на поўначы і ўсходзе, Іранам на поўдні і захадзе і мае невялікую граніцу з [[Турэччына]]й на паўночным захадзе.
[[Азэрбайджанская дэмакратычная рэспубліка]] была абвешчаная ў 1918 року і стала першай дэмакратычнай сэкулярнай краінай з мусульманскай большасьцю<ref>Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. {{ISBN
У верасьні 1991 году [[Нагорны Карабах|Нагорна-Карабаскі рэгіён]] зь пераважнай армянскай большасьцю абвясьціў пра намер стварыць асобную рэспубліку<ref>Zürcher, Christoph (2007). The Post-Soviet Wars: Rebellion, Ethnic Conflict, and Nationhood in the Caucasus ([Online-Ausg.]. ed.). New York: New York University Press. p. 168. {{ISBN
== Паходжаньне назвы ==
Радок 54:
Першымі жыхарамі на тэрыторыі сучаснага Азэрбайджана былі [[каўкаскія альбанцы]], якія належалі да каўкаскай моўнай групы. У наступныя стагодзьдзі гэта на гэтай тэрыторыі сяліліся шматлікія народы: [[пэрсы]], [[рымляне]], [[грэкі]], [[армяне]], [[арабы]], [[туркі]], [[манголы]] і [[расейцы]]. Першай дзяржавай якая ўзьнікла на гэтай тэрыторыі, было каралеўства [[Манаэ]] — каля [[9 стагодзьдзе да н. э.|ІХ стагодзьдзя да н. э.]] Яно праіснавала да пачатку [[8 стагодзьдзе да н. э.|VII стагодзьдзя да н. э.]], а потым увайшло ў склад [[Рымская імпэрыя|Рымскай імпэрыі]]. [[Іслам]] на тэрыторыю сучаснага Азэрбайджана прыйшоў пасьля яго заваяваньня арабамі ў [[7 стагодзьдзе|VII]]—[[8 стагодзьдзе|VIII]] стагодзьдзях. Пасьля ўпадку арабскай улады, тут узьнікла некалькі незалежных дзяржаваў. У [[11 стагодзьдзе|ХІ стагодзьдзі]] рэгіён быў заваяваны [[туркі-сэльджукі|туркамі-сэльджукамі]], якія сталі продкамі сучасных [[азэрбайджанцы|азэрбайджанцаў]]. У [[12 стагодзьдзе|ХІІ]]—[[14 стагодзьдзе|ХІV]] стагодзьдзях краіна знаходзілася пад уладай [[Мангольская імпэрыя|манголаў]]. З [[15 стагодзьдзе|XV]] да [[18 стагодзьдзе|XVIII]] стагодзьдзя Азэрбайджан зьяўляўся часткай [[Імпэрыя Сафавідаў|Імпэрыі Сафавідаў]]. Пасьля вайны з [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыяй]], згодна з ''Гюлістанскай дамовай'' ([[1813]]) і ''Туркмэністанскім трактатам'' ([[1828]]), Азэрбайджан быў далучаны да Расеі. У [[1873]] годзе каля [[Баку]] ў [[Касьпійскае мора|Касьпійскім моры]] былі адкрытыя радовішчы [[нафта|нафты]]. Пасьля гэтага горад атрымаў значнае разьвіцьцё.
У траўні
АзССР з
== Палітыка ==
Радок 65:
== Адміністрацыйны падзел ==
Тэрыторыя Азэрбайджану дзеліцца на 59 раёнаў, 11 гарадоў і адну аўтаномную рэспубліку ([[Нахічэванская Аўтаномная Рэспубліка]]). Аўтаномія [[Нагорны Карабах|Нагорнага Карабаху]] была афіцыйна ліквідаваная ў
== Геаграфія ==
Радок 88:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons
{{Азэрбайджан у тэмах}}
Радок 95:
{{АБСЭ}}
{{Цюрскія краіны}}
|