PzKpfw IV: розьніца паміж вэрсіямі

'''Panzerkampfwagen IV''' (PzKpfw IV, Pz. IV; Панцэркампфваґэн IV) — нямецкі [[сярэдні танк]] пэрыяду [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. Самы масавы танк вэрмахта (усяго выпушчана 8686 машын), выпускаўся сэрыйна ў некалькіх мадыфікацыях з 1937 па 1945 год. Пастаянна ўзмацняючаяся ўзбраеньнеУзбраеньне і браняваньне танка, якія пастаянна ўзмацняліся, ўу большасьці выпадкаў дазваляла PzKpfw IV эфэктыўна процістаяць машынам суперніка аналягічнай клясы.

ПаПаводле ўмовахўмоваў [[Вэрсальская мірная дамова 1919 году|Вэрсальскай мірнай дамовы]], пацярпелай паразу ў [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайне]] Нямеччыне было забароненаезабаронена мець [[бранетанкавыя войскі]], за выключэньнем малаважнаймалазначнай колькасьці [[бронеаўтамабіль|бронеаўтамабіляў]] для патрэб паліцыі. Але нягледзячы на гэта, ужо з 1925 году КіраваньнемЎправа узбраеньняўўзбраеньняў рэйхсвэрарайхсвэру ў таямніцы вялісявяла працы па стварэньні танкаў. Да пачатку 1930-х гадоў гэтыя распрацоўкі не захадзілізаходзілі далей пабудовыза пабудову прататыпаў, як з-за недастатковых характарыстак апошніх, так і з-за слабасьці прамысловасьці Нямеччыны таго пэрыяду. Тым неня менш, да сярэдзіны 1933 году гэрманскімгерманскія канструктарамканструктары атрымаласяздолелі стварыць першы свой сэрыйны танк — [[PzKpfw I]] — і на працягу 1933—1934 гадоў пачаць ягоягоную сэрыйную вытворчасьць. PzKpfw I, ззь ягоягоным кулямётным узбраеньнем і павозкай з двух чалавек, разглядаўся толькі як пераходная мадэль на шляху да будаўніцтва больш дасканалых танкаў. Распрацоўка двух ззь іх пачалася яшчэ ў [[1933]] годзе — больш магутны «пераходны» танк, будучы [[PzKpfw II]] і паўнавартасны баявы танк, будучы [[PzKpfw III]], узброены 37-мм гарматай, прызначанай у асноўным для дужаньня ззь іншай бронетэхнікайбранятэхнікай.

З-за першапачатковых абмежаваньняў узбраеньня [[PzKpfw III]] было вырашана ў дадатак да яго стварыць танк агнявой падтрымкі, з больш дальнабойнай гарматай з магутным [[аскепкавы снарад|аскепкавым снарадам]], здольным пашкодзіць процітанкавую абарону за межамі дасяжнасьці іншых танкаў. У студзені 1934 году КіраваньнемУправай узбраеньняў быў арганізаваны конкурс праектаў на стварэньне машыны такога класакляса, чыя маса не перавышала быб 24 тоны. Паколькі працы па бронетэхніцыбранятэхніцы ў Нямеччыне ў той перыядпэрыяд усё яшчэ вяліся ў таямніцы, новаму праекту, як і астатнім, было прысвоена кодавае найменьне «машына камандзіра батальёна» (ням. Bataillonsfuhrerwagen, звычайна скарачанае да B.W.). З самогасамага пачатку распрацоўкай праектаў на конкурс заняліся фірмы «РэйнмэталлРайнмэтал» і «КруппКруп», пазьней да іх далучыліся «Даймлер-Бэнц» і M.A.N. На працягу наступных 18 месяцаў свае распрацоўкі прадставілі ўсе фірмы, а праект «РэйнмэталлРайнмэтал» пад пазначэньнем [[VK 2001(Rh)]] быў у 1934—1935 гадах нават выраблены ў мэтале ў выглядзе прататыпа.

Усе прадстаўленыя праекты мелі хадавую частку з шахматным разьмяшчэньнем апорных коўзанак вялікага дыяметрадыямэтру і адсутнасьцю падтрымліваючых коўзанак, за выключэньнем усё таго жаж [[VK 2001(Rh)]], у цэлым убраўшагаувабралага хадавую частку са зблакірваннымізблякаванымі парамі апорнымі коўзанкамі малога дыяметрадыямэтру і бартавымі экранамі ад дасьведчанага [[Цяжкі танк|цяжкага танка]] [[Neubaufahrzeug|NbFz]]. Лепшым ззь іх у выніку быў прызнаны праект «КруппКруп» — '''[[VK 2001(K)]]''', але КіраваньнеЎправу ўзбраеньняў не задавальняла ягоягоная [[Рысора|рысорная]] [[падвеска]], якую яны патрабавалі замяніць больш дасканалай [[тарсіён]]най. Аднак «КруппКруп» настаяла на ўжываньні хадавой часткі са зблакаванымізблякаванымі парамі коўзанккоўзанак сярэдняга дыяметрадыямэтру на рысорнай падвесцы, запазычанай у [[PzKpfw III]] яеейнай жа распрацоўкі. Каб пазьбегнуць непазьбежных пры перапрацоўцы праекту пад тарсіённую падвеску затрымак з пачаткам вытворчасьці востра неабходнага войску танка, КіраваньнеУправа ўзбраеньняў былобыла змушанаезмушаная пагадзіцца на прапанову «КруппКруп»<ref>Panzerkampfwagen IV Medium Tank 1936—1945</ref>. Пасьля дапрацоўкі праекту, «КруппКруп» атрымала замову на вытворчасьць прэдсэрыйнайперадсэрыйнай партыі новага танка, які да таго часу атрымалагаатрымаў пазначэньне '''«браняваная машына з 75-мм гарматай»''' або, папаводле скразной сістэмесыстэмы пазначэньняў, прынятыхпрынятай у тотой час, ''«эксперыментальныэксперымэнтальны ўзор 618»'' (Versuchskraftfahrzeug 618 або ''[[VK 618]]''). З красавіка [[1936]] году, танк набыў сваё канчатковае пазначэньне — '''Panzerkampfwagen IV''' або '''PzKpfw IV'''. Акрамя гэтага, яму быў прысвоены азначнік ''VK 222'', які раней належыў [[PzKpfw II]].

Першыя некалькі PzKpfw IV «вопытнай» сэрыі былі вырабленыя ў 1936—1937 гадах на заводзе «[[Friedrich Krupp AG Hoesch-Krupp|Круп]]» у [[Эсэн]]е. Сэрыйны жа выпуск першай сэрыі, '''1.Serie/B.W.''', быў пачаты ў кастрычніку 1937 году на заводзе «Круп-Грузон» у [[Магдэбург]]у. Усяго да сакавіку 1938 году было выпушчана 35 танкаў гэтай мадэфікацыімадыфікацыі, пазначалыхпазначаных як '''Panzerkampfwagen IV Ausfuhrung A''' ('''«мадэль А»'''). ПаПаводле адзінай сістэмесыстэмы пазначэньняў гэрманскайнямецкай бронетэхнікібранятэхнікі танк атрымаў азначнік '''SdKfz 161'''. Танкі ''Ausf.A'' шмат у чым усё яшчэ з’яўлялісязьяўляліся прэдсэрыйнымиперадсэрыйнымі машынамі і неслінесьлі супрацькульнае браняваньне, якое не перавышала 15—20 мм, і слаба абароненыя прыборы назіраньня, асабліва ў камандзірскай вежцы<ref name="barätinskij">М. Барятинский. — Сярэдні танк Panzer IV. — Мадэліст-канструктар, 1999</ref>. Разам з тым, на ''Ausf.A'' ужо былі вызначаныя асноўныя канструктыўныя асаблівасьці PzKpfw IV, і хоць у наступным танк шмат разоў падвяргаўся мадэрнізацыі, зьмены ў асноўным зводзіліся да ўсталёўкі больш магутнага браняваньня і ўзбраеньня, альбо да непрынцыповай пераробкі асобных вузлоў.

Адразу пасьля заканчэньня вытворчасьці першай сэрыі, «Круп» прыступіла да вытворчасьці палепшанай — 2.Serie/B.W. або Ausf.B. Найболей вонкава прыкметным адрозьненьнем танкаў гэтай мадэфікацыі была прамая верхняя лабавая пліта, без выбітнай «рубкі» механіка-кіроўцы і з ліквідацыяй [[курсавы кулямёт|курсавога кулямёта]], які быў заменены назіральным прыборам і амбразурай для стральбы з асабістай зброі. Палепшаная была і канструкцыя назіральных прыбораў, першым чынам камандзірскай вежкі, атрымалай бранявыя засланкі, і назіральнага прыбора механіка-кіроўцы. Па іншых дадзеных жа, новая камандзірская вежка была ўведзеная ўжо падчас вытворчасьці, так што частка танкаў Ausf.B несла камандзірскую вежку старога тыпу. Дробныя зьмены кранулі і пасадкавыя люкі і розныя амбразуркі. Лабавае браняваньне на новай мадэфікацыі было даведзена да 30 мм. Танк атрымаў таксама больш магутны рухавік і новую 6-хуткасную [[скрынка перадач|скрынку перадач]], што дазволіла істотна падняць яго максімальную хуткасьць, прычым яго запас ходу таксама ўзрос. Разам з тым, боекамплект Ausf.B скараціўся да 80 снарадаў да гарматы і 2700 кулямётных патронаў, замест, адпаведна, 120 і 3000 на Ausf.A. «Круп» была дадзена замова на вытворчасьць 45 танкаў Ausf.B, але з-за недахопа камплектавалых, рэальна з красавіка па верасень 1938 году было выраблена толькі 42 машыны гэтай мадэфікацыі.