Вікіпэдыя

Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў (Васілішкі): розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
Наступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Створана старонка са зьместам '{{Славутасьць |Тып = Помнік сакральнай архітэктуры |Назва...'
 
дапаўненьне
Радок 45:
|Commons = Church of Saint John the Baptist in Vasiliški
}}
'''Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар дамініканаў''' — помнік архітэктуры XVIII ст. у [[Васілішкі|Васілішках]]. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга [[мястэчка]], на гістарычным Рынку{{Заўвага|Цяперашні афіцыйны адрас — ''вуліца Савецкая''}}. Твор архітэктуры [[віленскае барока|віленскага барока]]. Аб’ект [[Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь|Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі]].
 
Комплекс складаўся з касьцёла і, кляштарнага корпуса і мура з брамай. У 2-й палове XIX ст. улады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] гвалтоўна [[Мураўёўкі|перарабілі касьцёл пад царкву]] [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскага патрыярхату]] і зруйнавалі кляштарны корпус. У наш час касьцёл [[Рымска-Каталіцкі Касьцёл на Беларусі|дзейнічае]].
 
== Гісторыя ==
Радок 53:
[[Файл:Vasiliški, Rynak. Васілішкі, Рынак (1900).jpg|значак|Касьцёл па [[Мураўёўкі|маскоўскай перабудове]], каля 1900]]
 
У 1658 годзе судзьдзя земскі лідзкі М. Лімант заснаваў у Васілішках кляштар [[дамініканы|дамініканаў]]. Неўзабаве ў мястэчку збудавалі драўляныя касьцёл і кляштарны корпус.
 
У 1769 годзе на месцы драўляных пачалося будаваньне мураваных касьцёла і кляштару. На 1773 год тут было 11 манахаў. У 1790 годзе адбылася кансэкрацыя новазбудаванага касьцёла.
У 1769 годзе пры кляштары збудавалі мураваны касьцёл.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
[[Файл:Vasiliški, Rynak. Васілішкі, Рынак (1910).jpg|значак|Касьцёл з боку Рынку, да 1918]]
 
Па [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцім падзеле Рэчы Паспалітай]] (1795) касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. ЗПа пачаткамздушэньні [[Паўстаньне 1863—18641830—1831 гадоў|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня]] ў(1830—1831) 1863у 1832 годзе ўлады Расейскай імпэрыі ліквідавалі кляштар, а па здушэньні [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня]] (1863—1864) у 1865 годзе — [[Русіфікацыя Беларусі|гвалтоўна перарабілі]] касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату.
 
У 2-й палове XIX ст. расейскія ўлады зруйнавалі мураваны кляштарны корпус.
 
=== Найноўшы час ===
У 1919 годзе ўлады міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]] вярнулі будынак касьцёла рыма-каталікам.
Па [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайне]] савецкія ўлады зруйнавалі капліцу. Да нашага часу помнік страціў надбудаваныя расейскімі ўладамі [[Купал-цыбуліна|купалы-цыбуліны]], аднак не вярнуў аўтэнтычнага выгляду.
 
== Архітэктура ==
=== Касьцёл ===
Касьцёл — 3-[[нэф]]авая 2-вежавая [[базыліка]] з больш нізкімі прэзьбітэрыюмам і [[закрысьція]]мі. Галоўны фасад складанай прасторава-аб’ёмнай кампазыцыі з бакоў падзяляецца [[антаблемэнт]]амі на тры ярусы. Яго асноўны дэкаратыўны матыў — слаістыя [[Пілястра|пілястры]]. Уваход падкрэсьліваецца чатырма [[паўкалёна]]мі. Бакавыя фасады падзяляюцца пілястрамі. Высокія аконныя праёмы з паўцыркульнымі завяршэньнямі аздабляюцца ляпнымі абрамленьнямі.
Касьцёл — 3-[[нэф]]авая 2-вежавая [[базыліка]] з паўкруглай [[апсыда]]й і [[закрысьція]]й з паўднёвага боку. Плястыка ствараецца ўвагнутасьцю і акругласьцю граняў вежаў, слаістымі лапаткамі, [[пілястра]]мі з [[Валюта (архітэктура)|валютамі]] ў аснове, плыўна выгнутымі цягамі і карнізамі, прастакутнымі [[філёнга|філёнгамі]]. Сыметрычна-восевая 3-часткавая кампазыцыя [[фасад]]у падкрэсьліваецца лучковымі ўваходнымі і аконнымі праёмамі, нішамі, круглымі [[люкарна]]мі. Бакавыя фасады маюць лучковыя праёмы і падзяляюцца роўнымі лапаткамі.
 
Унутраную прастору падтрымліваюць 6 слупоў. Гістарычна меў скляпеністыя перакрыцьці нэфаў, згубленыя ў ходзе перабудоваў і замененыя роўнай бэлечнай стольлю<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 392.</ref>. У цэнтральны нэф шырокай аркай адкрываецца галерэя хораў з увагнутым парапэтам Інтэр'ер упрыгожваюць галоўны, 2 бакавыя і 4 кулісныя стукавыя алтары<ref>[[Анатоль Кулагін|Кулагін А.]] Васілішкаўскі касцёл Іаана Хрысціцеля // {{Літаратура/Архітэктура Беларусі: Энцыкляпэдычны даведнік}}</ref>. У цэнтры галоўнага алтара знаходзіцца абраз «Хрост Панскі».
Інтэр’ер падзяляецца двума радамі слупоў на тры [[нэф]]ы. Цэнтральны перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі з распалубкамі на папружных арках. Ён завяршаецца 3-ярусным [[алтар]]ом і злучаецца зь Лярэтанскай капліцай. Бакавыя нэфы перакрываюцца крыжовымі скляпеньнямі і завяршаюцца 2-яруснымі алтарамі. Пры ўваходзе ў касьцёл невялікі тамбур. [[Хоры]] падтрымліваюць дзьве [[калёна|калёны]]. Цэнтральную частку алтара ўпрыгожвае [[картуш]] з рэльефнай выявай адсечанай галавы [[Ян Хрысьціцель|Яна Хрысьціцеля]]<ref>Чарняўская Т., Яніцкая М. Сталавіцкі касцёл Яна Хрысціцеля // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 624.</ref>.
 
=== Кляштар ===
Кляштарны корпус — П-падобны ў пляне будынак, які ўтвараў з касьцёлам замкнёны дворык.
 
== Галерэя ==
Радок 79 ⟶ 83:
Касьцёл Яна Хрысьціцеля (Васілішкі) ўнутры.jpg|Інтэр'ер
</gallery></center>
 
== Заўвагі ==
{{заўвагі}}
 
== Крыніцы ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Касьцёл_Сьвятога_Яна_Хрысьціцеля_і_кляштар_дамініканаў_(Васілішкі)»