'''Язэп Мамонька''' (28 студзеня 1889 — 10 верасьня 1937) — беларускі палітычны дзяяч, публіцыст, удзельнік [[Першы Ўсебеларускі кангрэс|Першага Ўсебеларускага зьезду]] (5—18 сьнежня 1917 году). У 1927 годзе выдаваў у Вільні газэту «[[Покліч (Вільня)|«Покліч»]]»: орган [[Беларуская партыя соцыялістаўсацыялістаў-рэвалюцыянераў Заходняй Беларусірэвалюцыянэраў|Беларускай партыі соцыялістаўсацыялістаў-рэвалюцыянераўрэвалюцыянэраў Заходняй Беларусі]].
== Біяграфія ==
3 студзеня 1918 году наведаў [[Сьвержанская воласьць|Сьвержанскую воласьць]] як прадстаўнік Цэнтральнай Вайсковайвайсковай Беларускайбеларускай Радырады; разам з Краўчанкам наведаў валасны сход, на якім зрабіў прамову, якая заклікала да аб’яднаньня беларусаў і да ўзбраеньня, бо ў гэтай воласьці засталася зброя ўкраінцаў. Усё было прынята народам безь пярэчаньняў і нават ухвалена рэзалюцыя, складзеная Я. Мамонькам, для пратэсту супраць гвалтоўнага разгону Першага Ўсебеларускага зьезду. ВРК, пазнаўшы пра гэта, «сьпешна стаў на ногі» ўсталяваў у тую ж ноч тэлефонную сувязь з усімі атрадамі войскаў, разьмешчаных у гэтым раёне (Сьвержанская воласьць), прывёў у гатовасьць баявую батарэю і кулямёты. Па вуліцах м. [[Новы Сьвержань|Сьвержань]] расстаўлены быў узмоцнены ўзброены патруль. Хутчэй за ўсё Я. Мамонька быў арыштаваны.