Народны фронт Латвіі: розьніца паміж вэрсіямі

'''Народны фронт Латвіі''', скарочана '''Народны фронт''' альбо '''НФЛ''' ({{Мова-lv|Latvijas Tautas fronte, LTF}}) — палітычны рух ўу [[Латвія|Латвіі]] ў [[1988]]—[[1993]]1988—1993 гадох. Выступаў за аднаўленьне незалежнасьці Латвіі ды рынкавыя рэформы. Першы кіраўнік НФЛ — [[Дайніс Іванс]], другі — [[РауальдасРамуальдас Ражукас]], трэці — [[Улдзіс Аўгсткалнс]].

Ідэя стварэньня Народнага фронту была агучана на Пленуме творчых саюзаў Латвіі, які праходзіў у Рызе [[1 чэрвеня|1]] і [[2 чэрвеня]] [[1988]] году. Народны фронт Латвіі быў заснаваны [[8 кастрычніка]] 1988 г.году як усенародны рух у падтрымку [[Перабудова|Перабудовы]] на тэрыторыі [[Латвійская ССР|Латвійскай ССР]]. Першапачаткова НФЛ займаў умераныя пазыцыі і дамагаўся шырокай аўтаноміі для Латвіі ў складзе рэфармаванага [[СССР]] ды спачатку нават карыстаўся падтрымкай расейскамоўнага насельніцтва. Пасьля, Народны фронт вызначыў сваёй мэтай аддзяленьне Латвіі ад СССР і паступова прыйшоў да ўлады ў [[1989]]—[[1990]] гады.

НФЛ выпускаў ўласнуюуласную газэту — «''Atmoda''» ({{мова-lvbe|"«Абуджэньне»}}), якая выходзіла на латыскай і расейскай мовах. У першым нумары, які выйшаў [[7 кастрычніка]] 1988 году, напярэдадні кангрэсу па стварэньні НФЛ, быў апублікаваны праект Статуту новага руху.

Народны фронт Латвіі супрацоўнічаў з [[Народны фронт Эстоніі|Народным фронтам Эстоніі]] і летувіскім рухам «[[Саюдзіс]]». [[23 жніўня|23 Жніўня]] [[1989]] г.году усеўсе тры рухі ажыцьцявілі сумесную акцыю «[[Балтыйскі шлях]]», прымеркаваную да 50-й гадавіны [[Пакт Молатава-Рыбэнтропа|Пакту Молатава-Рыбэнтропа]]. ЛанцужокЛанцуг, створаны зь людзей, што ўзяліся за рукі, працягнуўся праз тэрыторыю ўсёй [[Прыбалтыка|Прыбалтыкі]] — ад вежы [[Доўгі Герман]] у [[Талін]]е да [[Вежа Гедыміна|Вежы Гедыміна]] ў [[Вільня|Вільні]]. Першыя ў савецкай гісторыі свабодныя выбары дэлегатаў [[Зьезд народных дэпутатаў СССР|Зьезду народных дэпутатаў СССР]] завяршыліся ў Латвіі пераканаўчай перамогай Народнага фронту. Дзякуючы намаганьням народных франтоў камісіяй Зьезду народных дэпутатаў пад кіраўніцтвам [[Аляксандар Якаўлеў|Аляксандра Якаўлева]] быў прызнаны і асуджаны факт існаваньня сакрэтнага пратаколу да пакту Рыбэнтропа-Молатава.

На выбарах [[1990]] году НФЛ і яго саюзьнікі атрымалі ў Вярхоўным Савеце больш за 2/3 галасоў (138 месцаў з 201 месцымесца) — неабходную колькасьць для ўнясеньня паправак у Канстытуцыю. [[4 траўня]] 1990 году першы закон, прыняты новым Вярхоўным Саветамсаветам, абвяшчаў аб намеры аднавіць незалежнасьць. Старшыня НФЛ Дайніс Іванс быў абраны віцэ-сьпікерам, а яго намесьнік Івар Годманіс быў абраны прэм’ер-міністрам. Многія іншыя чальцы НФЛ занялі ключавыя пасады ва ўрадзе. Галоўная палітычная мэта Народнага фронту, незалежнасьць Латвіі, была дасягнута ў жніўні [[1991]] году, і НФЛ стаў першым рэфарматарам сацыялістычнай эканомікі Латвіі ў свабодную рынкаваюрынкавую сыстэму. Пэрыяд эканамічных рэформаў быў вельмі хваравітым і кіраўніцтва Народнага фронту імкліва губляла папулярнасьць у выбарцаў. Многія дзеячы НФЛ перайшлі ў новыя палітычныя партыі.

На выбарах у Сойм Латвіі ў чэрвені [[1993]] году Народны фронт атрымаў толькі 2,62% галасоў выбарцаў і не пераадолеў электаральны бар’ер. НФЛ быў рэарганізаваны ў хрысьціянска-дэмакратычную партыю, якая атрымала назву [[Хрысьціянская народная партыя Латвіі]] ({{мова-lv|Kristīgā Tautas partija}}), але гэта не прынесла посьпеху. У канчатковым рахункувыніку Хрысьціянская народная партыя зьлілася з [[Хрысьціянска-дэмакратычны саюз|Хрысьціянска-дэмакратычным саюзам]] ({{мова-lv|Kristīgi demokratiskā savienība}}). Многія з былых актывістаў Народнага фронту Латвіі дасюль займаюць значныя пазыцыі ў сучаснай латвійскай палітыцы.