Вікіпэдыя

Бусяж: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дапаўненьне, выява, стыль
Радок 37:
|СААТА =
|Выява = Busiaž. Бусяж (4.04.2011).jpg
|Апісаньне выявы = Колішняя грэка-каталіцкаяПрачысьценская царква
|Шырата градусаў = 52
|Шырата хвілінаў = 49
Радок 48:
|Сайт =
}}
'''Бу́сяж'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 155</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Бусяж (рака)|Бусяжаднайменнай рацэ]]. Уваходзіць у склад і зьяўляецца цэнтрам [[Мілейкаўскі сельсавет|Мілейкаўскага сельсавету]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёну]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Насельніцтва 182 чал. ([[2010]]).
 
Бусяж — даўняе [[мястэчка]] [[Слонімскі павет|гістарычнай Слонімшчыны]] (частка [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградчыны]]). Да нашага часу тут захавалася [[Царква Прачыстай Багародзіцы (Бусяж)|царква Прачыстай Багародзіцы]] ў стылі [[барока]], помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя.
 
== Назва ==
На думку беларускага географа [[Вадзім Жучкевіч|В. Жучкевіча]], тапонім «Бусяж» мае зьвязкі з паняцьцем «буса» — лодка, выдзеўбаная з дубовых калодаў<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}} С. 42—43.</ref>.
 
== Гісторыя ==
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Першы пісьмовы ўспамін пра Бусяж датуецца [[1556]]: на сэсіі Слонімскага земскага суду (судзьдзя Ян Віктарын з [[Івацэвічы|Івацэвічаў]]) разглядалася скарга Мікалая Юндзіла, [[земянінзямянін]]а [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]], на Лаўрына Аравіцкага ўва ўкрываньні зьбеглых ад яго сялянаў. МясьцінаМаёнтак ўваходзілауваходзіў ўу склад [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]].
 
У [[1645]] маёнтак належаў Альбрэхту Праслаўскаму, які аддаў яго ў заставу маршалку слонімскаму Яну Мялешку. Па сьмерці апошняга Бусяж перайшоў да харунжага слонімскага Жыгімонта Праслаўскага і ягонага брата Крыштапа, каноніка віленскага. [[15 траўня]] [[1648]] браты прадалі маёнтак [[Падканцлер вялікі літоўскі|падканцлеру]] [[Казімер Леў Сапега|Казімеру Льву Сапегу]]. У [[1779]] на месцы драўлянай узьвялі новую мураваную грэка-каталіцкую царкву. Пры ёй [[27 жніўня]] рэгулярнаштогод праводзіўся кірмаш.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Бусяж апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у Слонімскім павеце<ref>{{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|15-1}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XV_cz.1/279 279].</ref>. У [[1863]] тут адкрылася двухклясная народная вучэльня. Станам на [[1886]] у мястэчку было 17 двароў, існавалі царкоўны прыход, школа, карчма, вадзяны млын. На [[1905]] сялянскі зямельны клін складаў 572 дзесяціны.
 
На [[1886]] у Бусяжы было 17 двароў, існавалі царкоўны прыход, школа, карчма, вадзяны млын. На [[1905]] сялянскі зямельны клін складаў 572 дзесяціны.
Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) Бусяж апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у Косаўскай гміне Косаўскага павету. Станам на [[1924]] у мястэчку было 16 будынкаў, у фальварку — 2.▼
 
=== Найноўшы час ===
У [[1939]] Бусяж увайшоў у [[БССР]], дзе ў [[1940]] зрабіўся цэнтрам [[Бусяскі сельсавет|сельсавету]] [[Косаўскі раён|Косаўскага раёну]]. Статус паселішча панізілі да вёскі. У гэты час тут быў 91 двор, працавалі крама, пошта, хата-чытальня, мэдычны пункт. У [[1957]] адбыўся першы выпуск Бусяскай сярэдняй школы. Станам на [[2002]] у вёсцы была 81 гаспадарка, на [[1 студзеня]] [[2008]] — 79 гаспадарак.▼
▲[[25 сакавіка]] [[1918]] згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Бусяж абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] у адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) Бусяж апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у Косаўскай гміне Косаўскага павету. Станам наНа [[1924]] у мястэчку было 16 будынкаў, у фальварку — 2.
 
▲У [[1939]] Бусяж увайшоў у [[БССР]], дзе ў [[1940]] зрабіўсястаў цэнтрам [[Бусяскі сельсавет|сельсавету]] [[Косаўскі раён|Косаўскага раёну]]. Статус паселішча панізілі да вёскі. У гэты час тут быў 91 двор, працавалі крама, пошта, хата-чытальня, мэдычны пункт. У [[1957]] адбыўся першы выпуск Бусяскай сярэдняй школы. Станам наНа [[2002]] у вёсцы была 81 гаспадарка, на [[1 студзеня]] [[2008]] — 79 гаспадарак.
 
== Насельніцтва ==
=== Дэмаграфія ===
* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1886]] — 187 чал.
* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[1905]] — 328 чал. у ''мястэчку БусяжБусяжы'' і 14 чал. у ''фальварку БусяжБусяжы''; [[1924]] — 136 чал. у ''мястэчку БусяжБусяжы'' і 16 чал. у ''фальварку БусяжБусяжы''; [[1940]] — 365 чал.; [[1959]] — 179 чал.; [[1970]] — 175 чал.; [[1979]] — 202 чал.; [[1999]] — 213 чал.
* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': [[2002]] — 219 чал.; [[1 студзеня]] [[2008]] — 211 чал.; [[2010]] — 182 чал.
 
Радок 77 ⟶ 83:
 
=== Выдатныя мясьціны ===
* {{Не перакладзена|[[Царква ЎсьпеньняПрачыстай Прасьвятой БагародізцыБагародзіцы (Бусяж)|Царква Ўсьпеньня ПрасьвятойПрачыстай Багародзіцы|pl|Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Busiażu}}]] (XVІIІ ст.; колішняя [[БеларускаяКіеўская, Грэка-Каталіцкаягаліцкая Царкваі ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|грэка-каталіцкаяКіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія]], цяпер у валоданьні [[Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату|БЭМП]])
 
=== Страчаная спадчына ===
Радок 84 ⟶ 90:
== Галерэя ==
<center><gallery widths=150 heights=150 caption="Краявіды Бусяжа" perrow="4">
Файл:Busiaž, carkva (4.04.2011).jpg|Царква, агульны выгляд
Файл:Church of the Assumption in Busiaž (4.04.2011).jpg|Галоўны фасад▼
Файл:Busiaž. Бусяж (2011).jpg|Званіца▼
Файл:Busiaž, carkva (2011).jpg|З боку апсіды▼
▲Файл:Church of the Assumption in Busiaž (4.04.2011).jpg|Галоўны фасад
▲Файл:BusiažЦарква ў в. Бусяж (2011).jpgJPG|Званіца
▲Файл:Busiaž, carkva (2011).jpg|З боку апсіды
</gallery></center>
 
Радок 94 ⟶ 100:
 
== Літаратура ==
* Алесь Зайка А. [http://c4u.omniton.net/by/7/100/195/Вёска-Бусяж-тут-рабілі-лодкі-бусы.htm Вёска Бусяж: тут рабілі лодкі-бусы] // «Газета для вас», 27 ліпеня 2009.
* Busiaż // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|15-1}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XV_cz.1/279 279].
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
 
{{Навігацыйная група
{{Івацэвіцкі раён}}▼
|назоў = Бусяж у сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]]
|стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}};
|Мілейкаўскі сельсавет
▲{{ |Івацэвіцкі раён}}
}}
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Слонімшчыны}}
 
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Бусяж»