Іпрыт: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 44 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q81166 (translate me)
д артаграфія
 
Радок 1:
{{Артаграфія}}
[[Файл:155mmMustardGasShells.jpg|міні|300пкс|Галаўныя часткі 155-мм снарадаў з газам '''HD''']]
'''Іпрыт''' ('''HD''' або гарчычны газ, сінонімы: 2,2'-дыхлордыэтылавы тыаэтэр, 2,2'-дыхлёрдыэтылсульфид, 1-хлёр-2-(2'-хлёрэтылтыо)-этан, «Лост») — хімічнае злучэньне з формулай S(CH<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>Cl)<sub>2</sub>. Зьяўляецца [[Баявое атрутнае рэчыва|баявым]] таксічным атрутным рэчывам скурна-нарыўнога дзеяньня (па іншай клясіфікацыіклясыфікацыі — АР цытатаксічнага дзеяньня, агульна алкіліруючай ўласьцівасьціуласьцівасьці).
[[Файл:mustard gas burns.jpg|міні|250пкс|Жаўнер з апёкамі гарчычным газам умеранай цяжкасьці (час [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]])]]
 
== Гісторыя ==
[[Файл:mustard gas burns.jpg|міні|250пкс|Жаўнер з апёкамі гарчычным газам умеранай цяжкасьці (час [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]])]]
 
Быў сінтэзаванысынтэзаваны ў Нямеччыне — [[Німан|Німанам]]ам (у 1859 годзе) і (незалежна) брытанскім навукоўцам [[Фрэдэрык Гутры|Фрэдэрыкам Гутры]] (Frederick Guthrie) у 1860 годзе. Упершыню іпрыт быў ужыты Нямеччынай [[12 ліпеня]] 1916 году супраць ангельска-францускіх войскаў, якія былі абстраляныя [[міна]]мі, утрымоўвалыміякія масляністуюўтрымоўвалі масьляністую вадкасьць, ля бэльгійскага гораду [[Іпр]] (адгэтуль і назва «іпрыт»).
 
== Паражаючае дзеяньне ==
Радок 19 ⟶ 18:
У момант кантакту з іпрытам раздражненьне [[скура|скуры]] і болевыя эфэкты адсутнічаюць. Пашкоджаннае іпрытам месца схільнае да інфекцыі. Пашкоджаньне скуры пачынаецца з пачырваненьня, якое выяўляецца праз 2—6 гадзіны пасьля ўздзеяньня іпрыта. Праз суткі на месцы пачырваненьня ўтворацца дробныя бурбалкі, напоўненыя жоўтай празрыстай вадкасьцю. У наступным адбываецца зліццё бурбалак. Праз 2—3 дня бурбалкі лопаюцца і ўтворыцца [[язва]] якая загойваецца праз 20—30 сутак. Калі ў язву пападае [[інфэкцыяя]], то зажыўленьне надыходзіць праз 2—3 месяцы.
 
Пры ўдыханьні пароў або [[аэразоль|аэразоля]] іпрыта першыя прыкметы паражэньня выяўляюцца празпразь некалькі гадзін у выглядзе сухасьці і пякоты ў насаглотцы, затым надыходзіць моцны ацёк слізістайсьлізістай абалонкі ноасаглоткінасаглоткі, які суправаджаецца [[гной|гнойнымі вылучэньнямі]]. У цяжкіх выпадках развіваеццаразьвіваецца [[васпаленьне лёгкіх]], смерцьсьмерць надыходзіць на 3—4 дзень ад удушьяудушша. Асабліва адчувальныя да пароў іпрыту вочы. Пры ўзьдзеяньні пароў іпрыту на вочы з’яўляеццазьяўляецца адчуваннеадчуваньне пяску ў вачах, [[сьлязістасьць]], [[сьвятлабоязь]], затым адбываюцца пачырваненьне й ацёк сьлізістай абалонкі вачэй і павекаў, які суправаджаецца багатым вылучэньнем гною.
 
Улучэньне ў вочы кропельна-вадкага іпрыту можа прывесьці да сьлепаты. Пры ўлучэньні іпрыту ў страўніка-кішачны тракт праз 30—60 хвілін зьяўляюцца рэзкія болі ў страўніку, сьлінацячэньне, [[млоснасьць]], [[ваніты]], у наступным разьвіваецца [[лякса]] (часам з крывёю).
Радок 26 ⟶ 25:
 
== Першая дапамога пры паражэньні іпрытам ==
 
[[Антыдот]]а пры атручваньні іпрытам пакуль не існуе. Кроплі іпрыта на скуры неабходна неадкладна [[Дэгазацыя|прадэгазаваць]] з дапамогай [[індывідуальны супрацьхімічны пакет|індывідуальнага супрацьхімічнага пакета]]. Вочы і нос варта багата прамыць, а рот і горла прапаласкаць 2% растворам пітной соды або чыстай вадой. Пры атручваньні вадой або ежай, заражоннай іпрытам, выклікаць рвоту, а затым увесьці кашыцу, прыгатаваную з разліку 25 г [[Актываваны вугаль|актываванага вугля]] на 100 мл воды. Язвы, якія ўтварыліся з-за трапленьні кропель іпрыта на скуру, варта прыпякаць [[перманганат калія|перманганатам калія]] (KMnO<sub>4</sub>)
 
== Ахоўныя сродкі ==
 
Для абароны органаў дыханьня і скурных пакрываў ад дзеяньня іпрыта выкарыстоўваюцца адпаведна [[супрацьгаз]] і адмысловая ахоўная адзежа. Варта адзначыць, што іпрыт валодае здольнасьцю дыфундыраваць у складаныя арганічныя злучэньні. Таму варта памятаць, што [[Агульнавайсковы ахоўны камплект|ААК]] і супрацьгаз абмежавана абараняюць скурныя пакровы. Час знаходжаньня ў зоне паражэньня іпрытам не павінен перавышаць 40 хвілін, у пазбяганьне пранікненьня [[Баявое атрутнае рэчыва|АР]] праз сродкі абароны да скуры.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Sulfur mustard}}
 
{{Баявыя атрутныя рэчывы}}