Георг Вільгельм Фрыдрых Гэгель: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д артыкул ужо не зьяўляецца накідам (большы за 10 кб)
Радок 26:
Гэгель распрацаваў усеабдымную філязофскую аснову, альбо «сыстэму», абсалютнага ідэалізму, якая інтэгруе й зьвязвае спосабы адносінаў [[розум]]у й [[прырода|прыроды]], [[суб’ект (філязофія)|суб’екта]] й [[аб’ект (філязофія)|аб’екта]] пазнаньня, [[псыхалёгія|псыхалёгіі]], [[дзяржаўнасьць|дзяржаўнасьці]], [[гісторыя|гісторыі]], [[мастацтва]], [[рэлігія|рэлігіі]] й [[філязофія|філязофіі]]. У прыватнасьці, ён распрацаваў канцэпцыю, паводле якой розум ці [[дух (філязофія)|дух]] выяўляецца ў наборы супярэчнасьцяў і апазыцыі, што ён ў канчатковым рахунку ёсьць комплексным і адзіным, безь ліквідацыі крайнасьцяў ці зьнікненьня адной зь іх і пашырэньня іншай. Прыкладамі такіх супярэчнасьцяў ёсьць прырода й [[свабода]], [[іманэнтнасьць]] і [[трансцэндэнтнасьць]].
 
Гэгель зрабіў значны ўплыў на наступных філёзафаў, як сваіх прыхільнікаў, то бок [[Давід Штраўс|Штраўс]], [[Бруна Баўэр|Баўэр]], [[Людвіг Фэербах|Фэербах]], [[Томас Грын|Грын]], [[Карл Маркс|Маркс]], [[Леў Выгоцкі|Выгоцкі]], [[Фрэнсіс Брэдлі|Брэдлі]], [[Джон Д’юі|Д’юі]], [[Жан-Поль Сартр|Сартр]], [[Бэнэдэта Крочэ|Крочэ]], [[Ганс Кюнг|Кюнг]], [[Аляксандар Кожэў|Кожэў]], [[Фрэнсіс Фукуяма|Фукуяма]], [[Славой Жыжэк|Жыжэк]], [[Робэрт Брэндам|Брэндам]], [[Мухамад Ікбал|Ікбал]], гэтак і на сваіх крытыкаў, як то [[Артур Шапэнгаўэр|Шапэнгаўэр]], [[Фрыдрых Вільгельм Ёзэф фон Шэлінг|Шэлінг]], [[Сёрэн Абю К’еркегор|К’еркегор]], [[Макс Штырнэр|Штырнэр]], [[Фрыдрых Ніцшэ|Ніцшэ]], [[Чарлз Сандэрз Пірс|Пірс]], [[Карл Попэр|Попэр]], [[Бэртран Расэл|Расэл]], [[Мартын Гайдэгер|Гайдэгер]]<ref>Walter Kaufmann, [http://www.marxists.org/reference/subject/philosophy/works/us/kaufmann.htm «The Hegel Myth and Its Method»], in From Shakespeare to Existentialism: Studies in Poetry, Religion, and Philosophy by Walter Kaufmann, Beacon Press, Boston 1959, page 88-119</ref>. Ягонымі самымі уплывовыміўплывовымі канцэпцыямі ёсьць тэарэтычная лёгіка ці [[дыялектыка]], [[абсалютны ідэалізм]], ідэя духу, [[дыялектыка пана і нявольніка|дыялектыка пана й нявольніка]], ідэя «этычнага жыцьця», а таксама вызначэньне важнасьці гісторыі.
 
== Біяграфія ==
Радок 34:
Ва ўзросьце трох гадоў Гэгель пайшоў у «нямецкую школу», а праз два гады перайшоў у «лацінскую школу», калі ўжо ведаў першае скланеньне, якому яго навучыла маці. У [[1776]] годзе Гэгель паступіў на вучобу ў штутгартскі [[Gymnasium Illustre]]. Падчас свайго падлеткавага ўзросту Гэгеля шмат чытаў, а таксама запісваў у свой дзёньнік выпіскі з тэкстаў. Сярод ягоных прачытаных аўтараў былі паэт [[Фрыдрых Готліб Клёпштак]] і пісьменьнікі зьвязаныя з [[Эпоха Асьветніцтва|эпохай Асьветніцтва]], як то [[Хрыстыян Гарвэ]] й [[Готгальд Эфраім Лесінг]]. Уражаньні Гэгеля ад навучаньня ў гімназіі былі складзены ім ў выпускной прамове, дзе ён назваў гімназію «няўдалым месцам мастацтва й стыпэндыі ў [[Турэччына|Турэччыне]]».
 
Ва ўзросцеўзросьце васемнаццаці гадоў Гэгель паступіў у пратэстанцкую сэмінарыі пры [[Тубінгенскі ўнівэрсытэт|Тубінгенскім унівэрсытэце]], дзе ён пасябраваў з двума сваімі сакурснікамісакурсьнікамі паэтам [[Фрыдрых Гёльдэрлін|Фрыдрыхам Гёльдэрлінам]] і будучым філёзафам [[Фрыдрых Вільгельм Ёзэф фон Шэлінг|Фрыдрыхам Вільгельмам Ёзэфам фон Шэлінгам]]. Сумеснае непрыманьне таго, што разглядалася як забаронная серада сэмінарыі, сталася чыньнікам іхняга блізкага сяброўства, дзякуючы чаму яны ўзаемна ўплывалі на ідэі адзін аднаго. Яны з агульным энтузіязмам назіралі за падзеямі [[Француская рэвалюцыя|францускай рэвалюцыі]]. Шэлінг і Гёльдэрлін пагрузіліся ў тэарэтычныя дэбаты аб кантаўскай філязофіі, аднак Гэгель заставаўся ў баку ад гэтага дыскусу. Гэгель ў гэты час разглядаў сваю будучыню, як кар’еру грамадзкага філёзафа ({{мова-de|Popularphilosoph|скарочана}}), то бок таго, хто робіць мудрагелістыя ідэі філёзафаў даступнымі для шырокай грамадзкасьці, на ягоную думку не было неабходнасьці ўключэньня крытычна цэнтральных ідэяў [[кантынеанства]]. Так ён лічыў да [[1800]] году.
 
== Філязофія ==
Радок 45:
 
== Крыніцы ==
{{ЗноскіКрыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
Радок 55:
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гэгель, Георг}}
 
[[Катэгорыя:Філёзафы нямецкай філязофскай школы]]
[[Катэгорыя:Нямецкія філёзафы]]