Зорная сыстэма: розьніца паміж вэрсіямі

▲'''Зорная сыстэма''' — гэта [[сыстэма]], якая складаецца з [[зорка|зоркі]] або групы зорак, і, магчыма, [[плянэтная сыстэма|плянэтных сыстэм]] з меншых цел (такіх як [[плянэта|плянэты]] або [[астэроід|астэроіды]]), аб'яднаных [[гравітацыя|гравітацыяй]]. У прыватнасьці, [[Сонечная сыстэма]] — гэта зорная сыстэма, якая складаецца з [[Сонца]] й іншых цел (як [[Зямля]]), якія круцяцца вакол яго.

▲Зорныя сыстэмы з двух зорак завуцца [[падвойная зорка|падвойнымі зоркамі]], або падвойнымі зорнымі сыстэмамі. Пры адсутнасьці [[Прыліўныя сілы|прыліўных]] эфектаў, абурэньняў ад іншых сіл і перадачы [[маса|масы]] ад адной зоркі да іншай, такая сыстэма ўстойлівая, і абедзьве зоркі будуць неабмежавана доўга рухацца па [[эліпс|эліптычнай]] [[арбіта|арбіце]] вакол [[цэнтр мас|цэнтра мас]] сыстэмы. Глядзіце: [[Задача двух цел]].

▲== Сыстэмы з больш чым двума зоркамі ==

▲Сыстэмы з больш чым двума зоркамі таксама магчымыя: напрыклад, [[зорная навала]] і [[галяктыка]] — віды зорных сыстэм. З-за вялікага памеру гэтых сыстэм, іх [[дынаміка]] значна складаней, чым у падвойнай зоркі. Аднак, таксама магчыма існаваньне зорных сыстэм з невялікім (але больш двух) колькасьцю зорак і простай арбітальнай дынамікай. Гэтыя сыстэмы завуцца '''кратнымі зорнымі сыстэмамі''', або '''фізычна [[кратная зорка|кратнымі зоркамі]]'''.

▲Тэарэтычна мадэляваньне кратнай зорнай сыстэмы складаней, чым падвойнай, бо разгляданая [[дынамічная сыстэма]] ([[Задача N цел]]) можа выяўляць [[тэорыя хаосу|хаатычнае]] паводзіны. Шматлікія канфігурацыі невялікіх груп зорак апыняюцца нестабільнымі, і, у выніку, адна з зорак набліжаецца да іншай досыць блізка і разганяецца настолькі, што пакідае сыстэму.<ref>Multiple Stellar Systems: Types and Stability, Peter J. T. Leonard, in ''Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics'', P. Murdin, ed., анлайн-версіі: [http://eaa.iop.org/ Institute of Physics], арыгінальнае выданьне, апублікаванае Nature Publishing Group, 2001.</ref> Гэтай нестабільнасьці можна пазбегнуць, калі гэтая такая сыстэма, якія Эванс<ref>Stars of Higher Multiplicity, David S. Evans, ''Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society'' '''9''' (1968), 388—400.</ref> зваў ''іерархічнымі''. У іерархічнай сыстэме зоркі могуць быць падзеленыя на дзьве групы, кожная з якіх круціцца па вялікай арбіце вакол [[цэнтр мас|цэнтра мас]] сыстэмы. Кожная з гэтых груп павінна таксама быць іерархічнай. Гэта азначае, што яны таксама могуць быць падзеленыя на меншыя падгрупы, якія самі зьяўляюцца іерархічнымі, і г. д.

▲Патройныя зорныя сыстэмы — найболей распаўсюджаны тып кратных сыстэм. Напрыклад, у выданьні [[1999]] года каталога фізычна кратных зорак Токавініна<ref>MSC—a catalogue of physical multiple stars, A. A. Tokovinin, ''Astronomy and Astrophysics Supplement Series'' '''124''' (1997), 75—84; анлайн-версіі: [http://cdsweb.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR?-source=J/A%2bAS/124/75 VizieR] і [http://www.ctio.noao.edu/~atokovin/stars/ Multiple Star Catalog].</ref>