'''ТленакАксыд'''<ref>http://www.kristallikov.net/page29.html</ref> (аксід) — гэта складанае хімічнае рэчыва, якое ўяўляе сабою злучэньне простых [[Хімічны элемэнт|хімічных элемэнтаў]] з [[тлен]]ам.
== Апісаньне ==
ТленкіАксыды адасабляюцца на [[Солеўтваральныя тленкіаксыды|солеўтваральныя]] й [[НесолеўтваральныяНясолеўтваральныя тленкіаксыды|несолеўтваральныянясолеўтваральныя]]. Солеўтваральныя бываюць трох тыпаў: асноўнымі, кіслотнымі ды амфатэрнымі.
Прыкладам несолеўтваральныхнясолеўтваральных тленкаўаксыдаў можа быць: NO ([[Тленкіаксыды азоту|тленакаксыд азоту]]) — уяўляе сабою газ бяз колеру й паху, які можа ўтварацца пасьля навальніцы. Або CO (тленакаксыд вугляроду) — газ бяз паху.
== Асноўныя тленкіаксыды ==
Асноўныя тленкіаксыды — гэта складаныя рэчывы, якія ўтвараюць солі пры хімічнай рэакцыі з кісьлямі альбо кіслотнымі тленкаміаксыдамі. З асновамі ды асноўнымі тленкаміаксыдамі не рэагуюць. Прыкладам асноўных тленкаўаксыдаў можа быць:
K<sub>2</sub>O (тленакаксыд [[Каль|калю]]) або CaO (тленакаксыд [[Вапень|вапню]]). Да асноўных тленкаўаксыдаў адносяць тленкіаксыды [[Мэтал|мэталаўмэтал]]аў першай і другой [[Валентнасьць|валентнасьці]].
Хімічныя ўласьцівасьці:
CaO+H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> = CaSO<sub>4</sub>+ H<sub>2</sub>O
3. Пры ўзаемадзеяньні з кіслотнымі тленкаміаксыдамі ўтвараюць [[солі]]:
CaO+CO<sub>2</sub>=CaCO<sub>3</sub> ([[крэйда]])
== Кіслотныя тленкіаксыды ==
Кіслотныя тленкіаксыды — складаныя рэчывы, да якіх адносяцца тленкіаксыды немэталаў і тленкіаксыды мэталаў з V, VI і VII [[Валентнасьць|валентнасьцю]]. Яны ўтвараюць [[солі]] пры хімічным ўзаемадзеяньні з асновамі альбо асноўнымі тленкаміаксыдамі. З кіслотнымі тленкаміаксыдамі не рэагуюць.
Прыкладам асноўных тленкаўаксыдаў можа быць:
CO<sub>2</sub> (дыяксід [[Вуглярод|вугляродувуглярод]]у), P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> -— (пентаксідпентаксыд [[Фосфар|фосфаруфосфар]]у) утвараецца пры гарэньні [[Белы фосфар|белага фосфару]] й SO<sub>3</sub> — трыяксідтрыяксыд [[Серка|серкі]].
Хімічныя ўласьцівасьці:
- рэагуюць з вадою:
CO<sub>2</sub>+H<sub>2</sub>O=H<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> (вугальная кісьля)
- рэакцыя з лугамі ([[Аснова (хімія)|асновамі]]):
CO<sub>2</sub>+NaOH=Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>
- узаемадзеяньне з асноўнымі тленкаміаксыдамі:
CO<sub>2</sub>+MgO=MgCO<sub>3</sub> (карбанат магну)
== Амфатэрныя тленкіаксыды ==
Амфатэрныя тленкіаксыды — складаныя рэчывы, да якіх адносяцца тленкіаксыды [[Мэтал|мэталаўмэтал]]аў III, IV [[Валентнасьць|валентнасьці]]. Утвараюць солі ў рэакцыях з кісьлямі, кіслотнымі тленкаміаксыдамі, асновамі ды асноўнымі тленкаміаксыдамі. Нягледзячы на тое, што ZnO, Beo, SnO, PbO маюць валентнасьць 2, яны таксама ўваходзяць у сьпіс амфатэрных тленкаўаксыдаў.
Хімічныя ўласьцівасьці амфатэрных тленкаўаксыдаў даволі ўнікальны, бо яны маюць уласьцівасьці, як [[Аснова (хімія)|асноваў]], так і [[Кісьля|кісьляўкісьля]]ў.
- рэакцыі з кіслотнымі тленкаміаксыдамі:
ZnO+H<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> = ZnCO<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O
- узаемадзеяньне з [[Аснова (хімія)|асновамі]]:
ZnO+2NaOH=Na<sub>2</sub>ZnO<sub>2</sub>+H<sub>2</sub>O
== Крыніцы == {{Крыніцы}}
{{Парады артыкулу|няма катэгорыяў|няма крыніцаў|няма выяваў|вікіфікаваць}}
[[Катэгорыя:Злучэньні тлену]]
[[Катэгорыя:Солі]]
|