Скрыпка: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Removing Link FA template (handled by wikidata)
дапаўненьне
Радок 1:
[[Файл:Old violin.jpg|міні|150пкс|справа|Скрыпка]]
 
'''Скры́пка''' ({{Мова-it|violino}}; {{Мова-fr|violon}}; {{Мова-de|Violine}} альбо ''Geige'') — [[Смычок|смычковы]] струнны [[музычны інструмэнт]] высокага рэгістру. Мае народнае паходжаньне, сучасны выгляд атрымала ў [[XVI стагодзьдзе|XVI стагодзьдзі]]. Мае чатыры струны, якія наладжаны па квінтам[[квінта]]м: G, D<sup><small>1</small></sup>, A<sup><small>1</small></sup>, E<sup><small>2</small></sup> ([[Соль (нота)|соль]] малой [[актава|актавы]]; [[рэ]]; [[ля]] першай актавы; [[мі]] другой актавы). Тэмбар скрыпкі густы ў нізкім рэгістры, мяккі ў сярэднім і бліскучы ў верхнім.
 
== Гісторыя ==
Прабацькамі скрыпкі лічацца арабскі [[рэбаб]], гішпанская [[фідэль]], брытанская [[крота]], зьліцьцё якіх і ўтварыла [[віёла|віёлу]]. Формы скрыпкі ўсталяваліся да [[XVI стагодзьдзе|XVI стагодзьдзя]]. Да гэтага стагодзьдзя й пачатку [[XVII стагодзьдзе|XVII]] ставяцца вядомыя вытворцы скрыпак  — сямейства [[Амаці]]. Іхныя інструмэнты адрозьніваюцца выдатнай формай і цудоўным матэрыялам. Наогул [[Італія]] славілася вытворчасьцю скрыпак, сярод якіх скрыпкі [[Страдывары]] й [[Гварнэры]] ў цяперашні час цэняцца надзвычай высока<ref>[{{Спасылка|url=http://www.music-instrument.ru/skripka/ |загаловак=Скрыпка]|копія=http://web.archive.org/web/20070104185302/http://www.music-instrument.ru/skripka/|мова=ru}}</ref>.
 
Скрыпка зьяўляецца сольным інструмэнтам з XVII стагодзьдзя. Першымі творамі для скрыпкі лічацца: «Romanesca per violino solo я basso» [[Марыні]] з [[Брэшыі]] ([[1620]]) і «Capriccio stravagante» ягонага сучаснікасучасьніка [[Фарын]]аФарына. Заснавальнікам мастацкай гульні на скрыпцы лічыцца [[Арканджэлё Карэльлі]], а таксама [[Тарельлі]], [[Джузэпэ Тарціні|Тарціні]], [[П'етраП’етра Лякатэльлі]] ([[1693]]—[[1764]]), вучань Карэльлі, які разьвіў бравурную тэхніку скрыпічнай гульні. Адным з самых вядомых скрыпачоў быў італьянец [[Нікалё Паганіні]].
 
Скрыпка — адзін з самых запатрабаваных інструмантаў у [[Клясычная музыка|клясычнай музыцы]]. Некалькі скрыпак уваходзяць у склад кожнага [[Сымфанічны аркестар|сымфанічнага акрестру]]. Адзін з сымбаляў на нотах нават атрымаў назву скрыпічны ключ ад слова скрыпка. Шматлікія кампазытары (у тым ліку [[Людвіг ван Бэтговэн|Бэтговэн]], [[Георг Фрыдрых Гэндэль]], [[Антоніё Вівальдзі|Вівальдзі]] і [[Вольфганг Амадэй Моцарт|Моцарт]] умелі граць на скрыпцы. Канцэрты для скрыпкі пісалі [[Антанін Леапольд Дворжак|Дворжак]], [[Ёзэф Гайдн|Гайдн]], [[Сяргей Пракоф'еў|Пракоф'еў]]. Скрыпка мела вялікае значэньне ў народнай культуры. Якуб Колас склаў адну з сваіх паэм «[[Сымон-музыка]]» пра скрыпача. У 1960-я гурты [[прагрэсіў-рок]]у выкарыстоўвалі ў сваіх творах скрыпку. У сучаснасьці да скрыпкі зьвяртаюцца такія выканаўцы, як Ванэса Мэй і [[Аляксандар Рыбак]].
 
== Крыніцы ==
Радок 12 ⟶ 14:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Commonscat|Violins}}
 
[[Катэгорыя:Музычныя інструмэнты]]