Матэматыка: розьніца паміж вэрсіямі

[[Файл:Euclid.jpg|міні|240пкс|Грэцкі матэматык [[Эўклід]], дэталь выявы [[Рафаэль|Рафаэля]] ў творы [[Атэнская школа]], 1511 год]]

'''Матэма́тыка''' ([[грэцкая {{мова-gr|па-грэцку]]: μαθηματικά|скарочана}}, ад μάθημα  — навука, вывучаць)  — [[лёгіка|лягічная]] дэдуктыўная [[навука]], якая вывучае [[абстракцыя|абстрактныя]] структуры (напр. [[колькасьць]], [[форма]]), вызначаныя пры дапамозе [[аксіёма|аксіёмаў]]ў, выкарыстоўваючы сымбальную [[лёгіка|лёгіку]]. Асобныя структуры матэматыкі паходзяць з [[прыродазнаўчыя навукі|прыродазнаўчых навук]], у асноўным зь [[фізыка|фізыкі]], але матэматыкі стварылі таксама шэраг іншых канцэпцыяў менавіта для ўнутраных патрэбаў гэтае [[навука|навукі]]. Існуе шэраг меркаваньняў сярод матэматыкаў і [[філязофія|філёзафаў]] на конт дакладнага аб’ёму вывучэньня матэматыкі і ейнага вызначэньня<ref>{{Артыкул|аўтар=Mura, Robert (R.|Dec 1993). [|спасылка=http://www.jstor.org/stable/10.2307/3482762 |загаловак=Images of Mathematics Held by University Teachers of Mathematical Sciences]. |выданьне=Educational Studies in Mathematics |нумар=25 (4): 375–385.|pages=375—385}}</ref>.

Матэматыкі шукаюць і вызначаюць [[матэматычная сыстэма|матэматычныя сыстэмы]]<ref> Devlin, Keith, Mathematics: The Science of Patterns: The Search for Order in Life, Mind and the Universe (Scientific American Paperback Library) 1996, ISBN 978-0-7167-5047-5</ref>, каб выкарыстаць іх пры сфармуляваньнях новых [[гіпотэза]]ў. Матэматыкі выначаюцьвызначаюць праўдзівасць або памылковасьць гіпотэзаў праз [[матэматычны доказ|матэматычныя доказы]]. Калі матэматычныя структуры добра мадэлююць рэальныя зьявы, матэматычныя развагі могуць даць уяўленьне або прагноз аб прыродных працэсах. Дзякуючы выкарыстаньню абстракцыі і лёгікі, матэматыкі робяць [[падлік]], [[вылічэньне]], [[вымярэньне]] і сыстэматычнае вывучэньне формаў і рухаў фізычных аб’ектаў. Практычная матэматыка выкарыстоўвалася чалавекам яшчэ да існаваньня пісьмовых справаздачаў на гэты конт. Дасьледаваньні, неабходныя для вырашэньня матэматычных задачаў, могуць заняць гады ці нават стагодзьдзі.

Матэматыка выкарыстоўваецца ва ўсім сьвеце ў якасці найважнейшага інструмэнту ў многіх галінах навукі і чалавечай дзейнасьці. [[Прыкладная матэматыка]], зьвязаная з ужываньнем матэматычных ведаў у іншых абласьцёх матэматыкі, натхняе на стварэньне новых матэматычных адкрыцьцяў, што прывяло да разьвіцьця цалкам новых матэматычных дысцыплінаў, як то [[статыстыка]] і [[тэорыя гульняў]].

* [[Альгебра]] — дасьледуе структуру [[мноства|мностваў]]ў, надзеленых абагульненымі арытмэтычнымі [[Арытмэтычная апэрацыя|арытмэтычнымі апэрацыямі]]мі.

* [[Матэматычны аналіз|Аналіз]] — займаецца дасьледваннем [[функцыя|функцыяў]]ў шляхамі [[ДыфэрэнцыяльнаеДыфэрэнцыйнае зьлічэньне|дыфэрэнцыяльнагадыфэрэнцыйнага]] і [[інтэграл|інтэгральнага]]ьнага зьлічэньняў.

Узроўнем ніжэй ляжыць [[матэматычная лёгіка]], якая прапануе аксіяматычнае абгрунтаванне структуры й вываду матэматычных ведаў і зьяўляецца фундаментамфундамэнтам для ўсяго будынку матэматыкі.

[[Аксіёма]] — [[Велічыня]] — [[Геамэтрычная фігура]] — [[Лік]] — [[Мноства]] — [[Тэарэма]]

[[Бясконцасьць]] — [[Зьменная]] — [[Ліміт]] — [[Парамэтар]] — [[Роўнасьць]] — [[Формула]] — [[Функцыя]]

* Курс вышэйшай матэматыкі : Алгебра і геаметрыя. Аналіз функцый адной зменнай : Падручнік для студ. прыродазнаўчых і тэхн. спец. ВНУ / В.  М.  Русак, Л.  І.  Шлома, В.  К.  Ахраменка, А.  П.  Крачкоўскі. - — Мн. : Вышэйшая школа, 1994. — - 431с. -431 с — Бібліягр.: с.424. - — ISBN 985-06-0016-0

* Воднеў, У.  Т.  Малы матэматычны слоўнік.  — Мінск : Універсітэцкае, 1994.  — 142,[2] с. : іл.  — ISBN 5-7855-0694-7