Лазэр: розьніца паміж вэрсіямі

 

=== Актыўнае асяродзьдзе ===

<center><math>~N=N_0 \exp (-E/kT),</math></center>

 

* ''Цьвердацелы''. на [[Люмінэсцэнцыя|люмінэсцэнтных]] [[Цьвёрдае цела|цьвёрдых асяродзьдзях]] (дыэлектрычныя крышталі і [[шкло]]). У якасьці актыватараў выкарыстоўваюць [[іён]]ы [[Рэдказямельныя элемэнты|рэдказямельных элемэнтаў]] або іёны групы [[жалеза]] Fe. Напампоўка, аптычная і ад паўправадніковых лазэраў, ажыцьцяўляецца па 3- і 4-узроўневай схеме. Працуюць у імпульсным, бесьперапынным і квазібесьперапынным рэжымах.

** ''Паўправадніковы''. Від цьвердацелага лазэра, што ў якасьці напампоўкі выкарыстоўвае інжэкцыю лішкавых носьбітаў зараду праз [[p-n пераход]] або гетэрапераход, электрычны прабой у моцным полі, бамбардаваньне хуткімі электронамі. Квантавыя пераходы адбываюцца між дазволенымі энэргетычнымі зонамі. Ёсьць найбольш ужывальным у побыце відам лазэраў. Таксама ўжываецца ў [[Спэктраскапія|спэктраскапіі]], у напампоўцы іншых лазэраў і ў медыцыне ([[фотадынамічная тэрапія]]).

*** ''Вэртыкальна-выпраменьвальны'' (павярхоўна-выпраменьвальны з вэртыкальным рэзанатарам). Дыёдны паўправадніковы лазэр, які выпраменьвае [[сьвятло]] ў кірунку, пэрпэндыкулярным паверхні крышталя.

* ''На фарбавальніках''. Выкарыстоўвае ў якасьці працоўнага асяроддзя [[раствор]] флюарэсцавальных з утварэньнем шырокіх спэктраў арганічных фарбавальнікаў. Лазэрныя пераходы ажыццяўляюцца між вагальнымі падузроўнямі першага ўзбуджанага і асноўнага сынглетных электронных станаў. Напампоўка аптычная. Працуе ў бесьперапынным і імпульсным рэжымах. Можа перабудоўваць даўжыні хваляў выпраменьваньня ў шырокім дыяпазоне. Прымяняецца ў спэктраскапічных дасьледаваньнях.

* ''Газавы''. Працоўным асяродзьдзем зьяўляецца сумесь [[газ]]аў і [[пар]]оў. Адрозніваецца высокай магутнасьцю, монахраматычнасьцю і вузкай скіраванасьцю выпраменьваньня. Працуе ў бесперапынным і імпульсным рэжымах. У залежнасьці ад напампоўкі вылучаюць газаразрадны, з аптычным узбуджэньнем і ўзбуджэньнем зараджанымі часьціцамі (зь ядзернаю напампоўкай, у пачатку 1980-х праводзіліся выпрабаваньні супрацьракетнай абароны), газадынамічны і хімічны. Паводле лазэрных пераходаў адрозніваюць: на атамных пераходах, іённы, малекулярны на электронных, вагальных і круцільных пераходах малекулаў, эксымерны.

** ''Газадынамічны''. Мае цеплавую напампоўку. Інверсія насельніцтва ствараецца між узбуджанымі вагальна-круцільнымі ўзроўнямі гетэраядзерных малекулаў шляхам адыябатычнага пашырэньня газавай сумесі, якая рухаецца з высокай хуткасьцю (часьцей N₂+CO₂+He або N₂+CO₂+Н₂О, працоўнае рэчыва — [[Вуглякіслы газ|CO₂]]).

** ''Хімічны''. Крыніцай энэргіі служаць хімічныя рэакцыі між складнікамі працоўнага асяроддзя (сумесі газаў). Лазэрныя пераходы адбываюцца між узбуджанымі вагальна-круцільнымі і асноўнымі ўзроўнямі складовых малекулаў прадуктаў рэакцыі. Для ажыцьцяўленьня хімічных рэакцыяў у асяродзьдзі патрабуецца пастаянная прысутнасьць свабодных радыкалаў, для чаго выкарыстоўваецца ўздзеяньне на малекулы для іх дысацыяцыі. Адрозніваецца шырокім спэктрам генэрацыі ў блізкай ІЧ-вобласьці, вялікай магутнасьцю бесьперапыннага і імпульснага выпраменьваньня.

* ''На свабодных электронах''. Працоўным асяродзьдзем служыць паток свабодных [[электрон]]аў, якія вагаюцца ў вонкавым [[Электрамагнітнае поле|электрамагнітным полі]] (за кошт чаго ажыццяўляецца выпраменьваньне) і распаўсюджваюцца з рэлятывісцкай хуткасьцю ў кірунку выпраменьваньня. Вылучаецца магчымасьцю плаўнай шырокадыяпазоннай перабудовы частасьці генэрацыі. Адрозніваюць убітроны і скатроны. Напампоўка першых ажыцьцяўляецца ў прасторава-пэрыядычным статычным полі андулятара, другіх — магутным полем электрамагнітнай хвалі. Кожны электрон выпраменьвае да 10⁸ фатонаў, таму лазэры на свабодных электронах зьяўляюцца клясычнымі прыборамі і апісваюцца законамі [[Клясычная электрадынаміка|клясычнай электрадынамікі]].

Звышкароткія імпульсы лазэрнага выпраменьваньня выкарыстоўваюцца ў [[Фотахімія|лазэрнай хіміі]] для запуску і аналізу [[Хімічная рэакцыя|хімічных рэакцыяў]]. Лазэрнае выпраменьваньне дазваляе забясьпечыць дакладную месцавызначэньне, дазаваньне, поўную чысьціню і высокую хуткасьць уводу энэргіі. Вядзецца распрацоўка лазэрнага ахалоджваньня і кіраваньня [[Тэрмаядзерны сынтэз|тэрмаядзернага сынтэзу]]. Для вывучэньня ўзаемадзеяньня лазэрнага выпраменьваньня з рэчывам і атрыманьня кіраванага тэрмаядзернага сынтэзу будуюцца лазэрныя комплексы магутнасьцю да 1 пэта[[Ват]]а. У вайсковай справы лазэры выкарыстоўваюць у якасьці сродкаў навядзеньня і прыцэльваньня. На аснове магутных лазэраў распрацоўваюць зброю паветранага, марскога і наземнага разьмяшчэньня.

 

У [[Мэдыцына|мэдыцыне]] лазэры прымяняюцца ў якасьці бяскроўных скальпэляў і пры лячэньні хваробаў вачэй ([[катаракта]], [[адслаеньне сятчаткі]], [[лазэрная карэкцыя зроку]]). Шырокае прымяненьне атрымалі таксама ў касмэталёгіі (лазэрная [[эпіляцыя]], лячэньне сасудзістых і пігмэнтных дэфэктаў скуры, лазэрны [[пілінг]], выдаленьне [[Татуіроўка|татуіровак]] і [[пігмэнт]]ных плямаў). Таксама выкарыстоўваюцца ў [[Вэтэрынарыя|вэтэрынарыі]]<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Робаты, лазэр і іншыя навінкі фэрмаў|спасылка=http://www.nesvizh-news.by/2011/10/robaty-lazer-i-inshyya-navinki-fermau/|выданьне=[[Нясьвіская навіны]]|тып=газэта|год=20 кастрычніка 2011|нумар=|старонкі=|issn=}}</ref>.

 

 

== Вонкавыя спасылкі ==

* {{Артыкул|аўтар=[[Натальля Кірпічэнкава]].|загаловак=Ці выкрые лазэр падробку|спасылка=http://www.kimpress.by/?page=2&id=763&mode=print|выданьне=[[Культура (газэта)|Культура]]|тып=газэта|год=27 кастрычніка 2007|нумар=[http://www.kimpress.by/?idnum=134 43 (809)]|старонкі=|issn=}}

* {{Навіна|аўтар=|загаловак=Лязэр|спасылка=http://www.radyjo.net/4/29/tematy/108698|выдавец=[[Беларуская служба Польскага радыё]]|дата публікацыі=18 жніўня 2013|дата доступу=14 студзеня 2016}}

* {{Навіна|аўтар=[[Алесь Сабалеўскі]]|загаловак=Лазэрнае шоў на Дзень перамогі ў Магілёве|спасылка=https://www.youtube.com/embed/GKPb84G9sIs?autoplay=1|выдавец=Ютуб|дата публікацыі=8 траўня 2015|дата доступу=14 студзеня 2016}}

 

[[Катэгорыя:Аптычныя прыборы]]

[[Катэгорыя:Крыніцы сьвятла]]