Вэстготы: розьніца паміж вэрсіямі

[[Файл:Visigoth migrations.jpg|rightміні|450px|thumb450пкс|Міграцыя вэстготаў]]

Упершыню эўрапейцы даведаліся пра вэстготаў, як пра асобны народ у [[268]] годзе, калі яны пачалі рабаваць [[балканы|балканскія]] правінцы Рымскай імпэрыі<ref name="Самарџић">Самарџић, Н. Историја Шпаније. Визиготска Хиспанија.Плато, Београд, 2005.</ref>. Вэстготы прайшлі правінцыі [[Панонія|Панонію]] й [[Ілірыя|Ілірыю]], нават пагражалі самой [[Італія|Італіі]]. Але ўлетку таго ж годагоду вэстготы атрымалі паразу, каля сучаснай італьянска-славенскай мяжы, а затым яшчэ ў бітве пры [[Ніш]]ы, у верасьні [[268]] годагоду. На працягу наступных трох гадоў, у сэрыі кампаніяў імпэратараў [[Клаўдыюс II|Клаўдыюса II]] і [[Аўрэліян]]а, германцы былі вернутыя праз [[Дунай]], дзе яны пасяліліся ў [[дакіяДакія|Дакіі]], якую Аўрэліян пакінуў у [[271]] годзе. У Дакіі вэстготы прынялі [[арыянства]], гэтая вера праіснавала ў гоцкім грамадзтве да [[589]] годагоду, калі кароль [[Рэкарэд I]] перайшоў у [[каталіцызм]].

Вэстготы засталіся ў Дакіі да [[376]] годагоду, калі адзін ззь іхніх лідэраў [[Фрытыгерн]], зьвярнуўся да рымскага імпэратара [[Валент]]а з просьбай аб магчымасьці пасяліцца на паўднёвым беразе Дуная, у якасьці федэратаў. Вэстготы спадзяваліся знайсьці сховішча ад [[гуны|гунаў]], якія прыцісьнялі іх на захадзе, і знайшлі — рымскі імпэратар адказаў згодай. Аднак, імпэрскія афіцэры пачалі чыніць самаўпраўства й вэстготы паўсталі, спусташыўшы [[Фракія|Фракію]], на што Валент адказаў баявымі дзеяньнямі, з тым каб зьнішчыць вэстготаў, аднак, патрываў цяжкую [[бітва пад Адрыянапалем 378 годагоду|паразу пад Адрыянапалем у 378 годзе]]<ref> name="Самарџић," Н. Историја Шпаније. Визиготска Хиспанија.Плато, Београд, 2005.</ref>. З таго моманту, вэстготы ўвесь час змагаліся супраць рымлянаў, складаючы зьняважлівыя для рымлянаў перамір'і. Бітва пад Адрыянапалем была найважнейшай у гэтай вайне. Імпэратар Валент быў дрэнна дасьведчаны аб памерах гоцкага войска й ўступіў у бітву, у якой сам быў забіты ў баю, а цэлае рымскае войска было зьнішчана. Такім чынам вэстготы дабіліся магчымасьці пасяліцца на тэрыторыі Рымскай імпэрыі.

Новы імпэратар [[Тэадосіюс I]], у [[381]] годзе, склаў мір з вэстгоцкім правадыром [[Атанарых]]ам, які працягваўся да сьмерці Тэадосіюса, да [[395]] годагоду. Атанарых, аднак, памёр у тым жа годзе й ўлада перайшла да [[Аларых I|Аларыха I]]. Тэадосіюсу успадкавалі ягоныя сыны — [[Аркадыюс|Аркадзя]], які кіраваў на ўсходзе, і [[Ганорыюс]] на захадзе. Аларых I быў здольным кіраўніком, у [[396]] годзе ён прадпрыняў спробы захапіць [[Атэны]], але напад праваліўся. Потым ён паспрабаваў увайсьці ў Італію, але зноўку паход патрываў няўдачу. У [[410]] годзе Аларых здолеў захапіць і разрабаваць [[Рым]]. Праз некалькі дзён вэстготы пакінулі горад і адправіліся на поўдзень, у [[Афрыка|Афрыку]], але Аларых I раптоўна памёр і паход быў адложаны. Ягоны пераемнік [[Атаульф]], павёў свой народ у [[Галія|Галію]]. [[Гішпанія]] яшчэ ў [[409]] годзе адчула прыход [[свэвы|свэваў]], [[аланы|аланаў]] і [[вандалы|вандалаў]]. У [[418]] годзе пад кіраўніцтвам [[Валія]], вэстготы склалі з рымлянамі пагадненьне, паводле якога атрымалі дазвол на жыхарства ў Галіі, [[Аквітанія|Аквітаніі]] і [[Нарбонская Галія|Нарбонскай Галіі]] пры ўмове, што вэстготы зьнішчаць іншыя варварскія народы на гэтых тэрыторыях. Тут вэстготы заснавалі царства са сваёй сталіцай ў [[Тулюза|Тулюзе]]<ref> name="Самарџић," Н. Историја Шпаније. Визиготска Хиспанија.Плато, Београд, 2005.</ref>. Зь цягам часу, з-за міжусобных войнаў паміж варварскімі народамі, тэрыторыя каралеўства пашыралася.

У той час (канец V стагодзьдзя) Эйрыхава дзяржава была самай магутнай дзяржавай сярод варварскіх краінаў. Нягледзячы на тое, што Рымская імпэрыя зьнікла, Эйрых пераняў ад яе дзяржаўныя і прававыя асновы заканадаўства. Першы вэстгоцкі кодэкс насіў імя Эйрыха<ref> name="Самарџић, Н. Историја Шпаније. Визиготска Хиспанија.Плато, Београд," 2005.</ref>.

Пасьля [[Атанагільд]]авай сьмерці ([[568]] год), на сталец уступіў [[Леавігільд]], які да [[573]] годагоду панаваў сумесна са сваім братам Ліўвам. Леавігільд перанёс сталіцу дзяржавы ў сэрца Гішпаніі ў [[Таледа]], памёр ён у [[586]] годзе. Новым каралём стаў ягоны сын — [[Рэкарэд]], які пасьля бацькоўскай сьмерці прыняў каталіцызм. Гэты ўчынак спыніў разнагалосьсі паміж кіраўнічымі клясамі, вэстготаў і гішпанскіх рымлянаў, якія ў пераважнай большасьці вызнавалі рымскую царкву. Па прыкладу караля ў новую веру перайшла большасьць арыянскіх біскупаў і шляхты, аднак былі й тыя, хто выступаў супраць адчужэньня ад старой веры, асабліва ў [[Сэптыманія|Сэптыманіі]], дзе ў [[589]] годзе выбухнула паўстаньне, якое неўзабаве хутка згасла. Палітыка Рэкарэда, вяла да аб'яднання й асыміляцыі вэстготаў і гішпанскіх рымлянаў у адзін народ.

VI стагодзьдзе адзначылася канчатковым аб'яднаннемаб’яднаннем ібэрыйскай прасторы й пачаткам будаўніцтва новай гішпанскай асобы. Акрамя таго, стагодзьдзе адзначана й аб'яднаннемаб’яднаннем царквы й дзяржавы. Кароль, у адрозненьніадрозьненьне ад бізантыйскай мадэлі, стаў вярхоўным главой царквы. Біскупы прызналі караля ў якасьці адзінага надзейнага гаранта законнасьці й парадку.

Праіснавала дзяржава да [[711]] годагоду, калі кароль [[Родэрых]] патрываў паразу ад [[маўры|маўраў]]. [[Бітва пры Гвадалеце]], якая адбылася [[19 ліпеня]] [[711]] годагоду, адзначыла пачатак заваёвы Гішпаніі маўрамі. Вялікая частка Ібэрыйскай паўвыспы была засвоена маўрамі ўжо ў [[718]] годзе.

[[Катэгорыя:Вэстготы| ]]