Дзяленьне ядра: розьніца паміж вэрсіямі

'''Дзяле́ньне ядра́''' — працэс расшчапленьня [[атамнае ядро|атамнага ядра]] на два (радзей тры) ядры з блізкімі масамі[[маса]]мі, якія называюцца аскепкамі дзяленьня. У выніку дзяленьня могуць узьнікаць і іншыя прадукты [[Ядзерная рэакцыя|рэакцыі]]: лёгкія ядры (у асноўным [[альфа-часьцінка|альфа-часьцінкі]]), [[нэўтрон]]ы і [[гама-выпраменьваньне]]. Дзяленьні ядра, якія сустракаюцца ў сучасным сьвеце, як правіла, зьяўляюцца штучна створанымі чалавекам апрамяненьнем нэўтронамі. Радзей гэтая рэакцыя зьяўляецца натуральнай у форме спантанагаспантаннага радыёактыўнага[[Радыяактыўнасьць|радыяактыўнага распаду]], яна адбываецца асабліва пры вельмі высокіх масавых ліках [[ізатоп]]аў. Дзяленьне цяжкіх ядраў — [[экзатэрмічная рэакцыя|экзатэрмічны працэс]], у выніку якога вызваляецца вялікая колькасьць [[Энэргія|энэргіі]] ў выглядзе [[Кінэтычная энэргія|кінэтычнай энэргіі]] прадуктаў рэакцыі, а таксама [[Выпраменьваньне|выпраменьваньня]]. Для таго, каб дзяленьне прывяло да стварэньня энэргіі, поўная энэргія атрыманыхпрадуктаў элемэнтаўрэакцыі павінна быць большай, чым у зыходнага элемэнтуядра. Дзяленьне зьяўляецца формай трансмутацыі ядраў, бо выніковыя фрагмэнты не зьяўляюцццазьяўляюцца тым жа [[хімічны элемэнт|элемэнтам]], якім быў арыгінальныяпершапачатковы атам.

Дзяленьне ядраў цяжкіх элемэнтаў пад узьдзеяньнем нэўтронаў было выяўлена [[17 сьнежня]] [[1938]] году нямецкімі дасьледчыкамі [[Ота Ган]]ам і ягоным памочніцампамочнікам Фрыцам Штрасманам. Яны даказалі, што ў выніку дзяленьня ўтвараюцца значна лягчэйшыя хімічныя элемэнты. У 1944 годзе Ота Ган быў узнагароджаны за гэтае адкрыцьцё [[ФрыцНобэлеўская Штрасманпрэмія ў галіне хіміі|ФрыцамНобэлеўскай Штрасманампрэміяй у галіне хіміі]]. ТэарытычнаеТэарэтычнае тлумачэньне гэтай зьявыдзяленьня было зроблена ў студзені [[1939]] году [[Ліза Майтнэр|Лізай Майтнэр]] і ейным пляменьнікам [[Ота Робэрт Фрыш|Ота Робэртам Фрышам]]. Фрыш назваў гэты працэс па аналёгіі зь біялягічным дзяленьнем[[дзяленьне]]м жывых вузаў[[вуза]]ў. Колькасьць вольнай энэргіі, якая вырываецца пры выкарыстаньні [[Ядзернае паліва|ядзернага паліва]] ў мільёны разоў большая за колькасьць энэргіі, якая вылучаецца пры выкарыстаньні аналягічнай масы хімічнага паліва, як то [[бэнзін]]а, што робіць ядзернае дзяленьне вельмі багатай крыніцай энэргіі, з-за чаго яно служыць пры вылучньнівылучэньні энэргіі ў [[ядзерны рэактар|ядзерных рэактарах]] і [[ядзерная зброя|ядзернай зброі]]. Аднак, прадукты дзяленьня ядраў у сярэднім значна больш радыёактыўныярадыяактыўныя за цяжкія элемэнты, якія звычайна расшчапляюцца ў якасьці паліва, што прыводзіць да праблемы ядзерных адходаў.

{{Commons|Category:Nuclear fission}}

* [http://www.atomicarchive.com/Movies/Movie4.shtml Анімацыйны роліеролік дзяленьня адраядра]. Atomic Archive {{ref-en}}