Берасьцейскі мір: розьніца паміж вэрсіямі

'''Берасьцейскі мір''', '''Берасьцейская мірная дамова''' — [[Сэпаратны мір|сэпаратная]] міжнародная мірная дамова, падпісаная [[3 сакавіка]] [[1918]] угоду ў [[Берасьце-Літоўскае|Берасьці-Літоўскім]] прадстаўнікамі [[РСФСР|Савецкай Расеі]], з аднаго боку, і [[Цэнтральныя дзяржавы|Цэнтральных дзяржаваў]] ([[Нямеччына|Нямеччыны]], [[Аўстра-Вугоршчына|Аўстра-Вугоршчыны]], [[Турэччына|Турэччыны]] і [[Баўгарыя|Баўгарыі]]) — зь іншага. Адзначыў паразу і выхад Расеі зь [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]].

{{СС|7 лістапада|1917|25 кастрычніка}} году ў выніку [[Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 году|ўзброенага перавароту]] ў Расеі быў зрынуты [[Часовы ўрад Расеі|Часовы ўрад]]. {{СС|8 лістапада||26 кастрычніка}} Другі ўсерасейскі зьезд Саветаў прыняў [[Дэкрэт пра мір]], у якім прапанаваў усім дзяржавам-удзельніцам Першай сусьветнай вайны неадкладна заключыць замірэньне і пачаць перамовы пра мірнае пагадненьне.

Савецкі ўрад уночы з 18 на 19 лютага накіраваў ураду Нямеччыны радыёграму з выказваньнем пратэсту і згодаю падпісаць мірную дамову на нямецкіх умовах. Тым часам у ходзе наступу немцы рушылі на [[Рэвель]], [[Пскоў]] і [[Нарва (горад)|Нарву]]. 19 лютага быў узяты [[Менск]], 20 — [[Полацак]], 21 — [[Рэчыца]] й [[Ворша]], 22 — латвійскія [[Вольмар]] і [[Вэндэн]] і эстонскія [[Валк]] і [[Гапсала]]. 24 лютага немцы, страціўшы ў баёх за Пскоў каля 300 вайскоўцаў, спынілі прасоўваньне<ref>[http://gubernia.pskovregion.org/number_427/08.php Андрей Михайлов. История начала Красной армии и Гражданской войны]</ref><ref>[http://txt.rushkolnik.ru/docs/index-7154.html?page=13 Иванов С. А. Большевики Псковской губернии в борьбе за победу Великой Октябрьской революции]</ref>. У гэты час у Пецярбургу нарэшце атрымалі ўльтыматум нямецкага ўраду.

НаВа Ўкраіне 21 лютага нямецкія войскі ўвайшлі ў [[Кіеў]], 1 сакавіка занялі [[Гомель]], [[Чарнігаў]] і [[Магілёў]]. Бальшавіцкія войскі адступалі без усялякага супраціву. Як згадваў генэрал Гофман, «мне яшчэ не даводзілася бачыць такой недарэчнай вайны. Мы вялі яе практычна на цягнікох і аўтамабілях. Саджаеш на цягнік купку пяхоты з кулямётамі і адной гарматай і едзеш да наступнай станцыі. Бярэш вакзал, арыштоўваеш бальшавікоў, саджаеш на цягнік яшчэ жаўнераў і едзеш далей».

Прадпрынятая 21 лютага бальшавікамі спроба зладзіць абарону ПетраградаПетраграду правалілася ўжо 25 лютага. Хоць за дзень да таго большасьць ваенных частак прынялі рэзалюцыі «стаяць насьмерць», на справе ніхто ня вырушыўрушыў на фронт, за выняткам [[Латыскія стралкі|латыскіх стралкоў]]. У такіх умовах пагроза акупацыі Петраграду стала цалкам рэальнай, і было вырашана перанесьці сталіцу ў Маскву.

На прыняцьце ўльтыматуму зьз 10 пунктаў Савецкаму ўраду надавалася 48 гадзінаў. Першыя два пункты паўтаралі ўльтыматум ад 27 студзеня, то бок тычыліся тэрытарыяльных прэтэнзіяў. Акрамя таго, было прапанавана неадкладна ачысьціць [[Ліфляндыя|Ліфляндыю]] й [[Эстонія|Эстонію]] ад расейскіх войскаў і чырвонагвардзейцаў. Расея абавязвалася заключыць мір з [[УЦР|Украінскай цэнтральнай радай]], вывесьці войскі з [[Украіна|Украіны]] і [[Фінляндыя|Фінляндыі]], вярнуць [[Турэччына|Турэччыне]] анаталійскія правінцыі і прызнаць скасаваньне турэцкіх капітуляцыяў, неадкладна дэмабілізаваць войска, у тым ліку наваўтвораныя злучэньні, адвесьці свой флёт у [[Чорнае мора|Чорным]] і [[Балтыйскае мора|Балтыйскім морах]] і ў [[Паўночны Ледавіты акіян|Паўночным Ледавітым акіяне]] ў расейскія парты і раззброіць яго. Акрамя вайскова-палітычных, ультыматум таксама зьмяшчаў патрабаваньні гандлёва-эканамічнага характару.

* Ад Расеі былі адлучаныя [[Прывісьлінскі край|прывісьлінскія губэрні]], [[Украіна]], губэрні зь пераважным беларускім насельніцтвам, Эстляндзкая, Курляндзкая і Ліфляндзкая губэрні, [[Вялікае княства Фінляндзкае]]. Большасьць гэтых тэрыторыяў мусілі быць пераўтвораныя ў нямецкія пратэктараты альбо ўвайсьці ў склад Нямеччыны, а нава ЎкраінаЎкраіне Расея была абавязаная прызнаць уладу Рады УНР.