Пагост (тып паселішча): розьніца паміж вэрсіямі

'''Пагост''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на [[Русь|Русі]]. Упершыню адміністрацыйна-тэрытарыяльнатэрытарыяльнае дзяленьне на Русі ўсталявала [[княгіня Вольга]], падзяліўшы [[Наўгародзкая зямля|Наўгародзкую зямлю]] на пагосты, усталяваўшы для іх [[урок (даніна)|урокі]], пагост тым самым асацыяваўся зь месцам прыпынку князя і яго лютвы падчас збору ўроку — [[Пагосьце|пагосьцем]] (свайго роду [[заезны двор]], ад слоўсловаў «пагасьцяваць», «гасьцяваць»).

Зьнікненьне пагоста як гістарычнага тыпу паселішча можна прымяркоўваць да пэрыяду канчатковага запрыгоньваньня абшчынных земляў ([[13 стагодзьдзе|XIII]]—[[14 стагодзьдзе|XIV]] стст.). З гэтага часу пагост як тып паселішча трансфармуецца ў відавы тапонім, ва ўсходніх рэгіёнах [[Беларусь|Беларусі]] назва ''пагост'' захоўваецца за могілкамі. У адрозьненьніадрозьненьне ад [[Расея|Расеі]], дзе пагост часам трансфармаўсятрансфармаваўся ў цэнтар воласьці, на тэрыторыі Беларусі ва ўмовах фэадальна-прыгоньннайпрыгоннай сыстэмы гаспадараньня на зьмену пагостам прыходзілі [[Сяло|сёлы]], як цэнтры вотчынных і памесных фэадальных уладаньняў. На месцы некаторых пагостаў узьніклі [[населены пункт|населеныя пункты]].

Цэнтар забудовы пагостапагосту вызначаўся царкоўным дваром (цьвінтаром), побач зь якім знаходзіўся грамадзкі сьвіран (крама) і заезны дом. Радыяльна, па кірунках асноўных дарог фармаваліся вуліцы-канцы. Там, дзе дарогі не маглі быць вызначальнымі ў пляноўцы (пры даволі рэдкай сетцы камунікацыяў), двары ставіліся вакол цэнтру (царквы), утвараючы канцэнтрычную структуру забудовы.<ref>Беларусы: У 8 т. Т.2. Дойлідства/ А. І. Лакотка; Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэдкал.: В. К. Бандарчык, М. Ф. Піліпенка, А. І. Лакотка. — Мн.: Тэхналогія, 1997. С. 18—19</ref>

{{зноскіКрыніцы}}