Вікіпэдыя

Лебедзева: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Maks 100 (гутаркі | унёсак)
2171 праўка
Скасаваньне праўкі 1741076 удзельніка 195.50.31.213 (гутаркі); 1)Асобныя артыкулы пра гісторыю беларускіх насе...
шаблён, афармленьне
Радок 2:
{{Населены пункт/Беларусь
|Назва = Лебедзева
|Статус = аграгарадоквёска
|Назва ў родным склоне = Лебедзева
|Трансьлітараваная назва = Liebiedzieva
|НяпэўнаяГерб назва =
|АрыгінальнаяСьцяг назва =
|КраіныГімн = Беларусі
|Герб Дата заснаваньня =
|СьцягПершыя згадкі = 25 красавіка = 1387
|Гімн Статус з =
|Першыя згадкі Магдэбурскае права = [[25 красавіка]] [[1387]]
|Горад з Былая назва =
|МагдэбурскаеМясцовая назва права =
|БылыяВобласьць назвы = [[Менская вобласьць|Менская]]
|БылаяРаён назва = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]]
|Сельсавет = [[Лебедзеўскі сельсавет (Маладэчанскі раён)|Лебедзеўскі]]▼
|Мясцовая назва = ▼
|Плошча Гарадзкі савет = ▼
|Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць
|Старшыня гарвыканкаму =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Менская вобласьць|Менская]]
|ІмяПасада кіраўніка = ▼
|Адміністрацыйная адзінка2 = Раён
|Кіраўнік = ▼
|Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]]
▲|МясцоваяПлошча назва =
|Адміністрацыйная адзінка3 =
|Вышыня Крыніца плошчы = ▼
|Назва адміністрацыйнай адзінкі3 =
|CommonsВышыня = Category:Lebiedzieva = ▼
▲|Сельсавет = [[Лебедзеўскі сельсавет (Маладэчанскі раён)|Лебедзеўскі]]
|ПасялковыУнутраны падзел савет =
|Колькасьць насельніцтва = 1047▼
▲|Кіраўнік =
|Год падліку колькасьці = 2010
▲|Імя кіраўніка =
|ЭтнічныКрыніца складколькасьці насельніцтва = =▼
▲|Плошча =
|ШчыльнасьцьЭтнічны насельніцтвасклад насельніцтва = ▼
▲|Вышыня =
|Год падліку этнічнага складу =
▲|Колькасьць насельніцтва =
|ГодНацыянальны падлікусклад насельніцтва =
|Год падліку нацыянальнага складу =
▲|Шчыльнасьць насельніцтва =
|Колькасьць двароў =
▲|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку этнічнагаколькасьці двароў складу насельніцтва =
|КолькасьцьКрыніца колькасьці двароў =
|Часавы пас Паштовы індэкс = +3222315
|ЛетніСААТА час =
|ТэлефонныВыява код = +375Kaplica ŭ 1767Liebiedzievie5.JPG
|ПаштовыАпісаньне індэксвыявы = 222315Каталіцкая капліца-пахавальня
|АўтамабільныШырата градусаў код = 554
|Выява Шырата хвілінаў = Kaplica ŭ Liebiedzievie5.JPG18
|ДаўгатаШырата сэкундаў = 2941▼
|Апісаньне выявы = Каталіцкая капліца-пахавальня
|Шырата паўшар'еДаўгата градусаў = паўночнае26
|ШыратаДаўгата градусаўхвілінаў = 5442
|ШыратаДаўгата хвілінаўсэкундаў = 1829
|Шырата сэкундаў Пазыцыя подпісу на мапе = 41
|Водступ подпісу на мапе = ▼
|Даўгата паўшар'е = усходняе
|ДаўгатаСайт градусаў = 26
|Даўгата хвілінаў = 42
▲ |Даўгата сэкундаў = 29
|Пазыцыя подпісу на мапе =
▲|Водступ подпісу на мапе =
▲|Commons = Category:Lebiedzieva
|Колер = {{Колер|Беларусь}}
}}
'''Ле́бедзева'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 286</ref> — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], цэнтар [[Лебедзеўскі сельсавет (Маладэчанскі раён)|сельсавету]] [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскага раёну]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Насельніцтва 11721047 чал. ([[19972010]]). Знаходзіцца за 12 км на захад ад [[Маладэчна]], за 6 км ад чыгуначнай станцыі [[Пруды (Маладэчанскі раён)|Пруды]]; на шашы [[Менск]] — [[Вільня]] і на аўтамабільнай дарозе, якая злучае вёску з [[Крэва]]м.
 
Лебедзева — даўняе [[мястэчка]] [[Ашмянскі павет|гістарычнай Ашмяншчыны]] (частка [[Віленскае ваяводзтва|Віленшчыны]]).
Радок 62 ⟶ 56:
{{Асноўны артыкул|Гісторыя Лебедзева}}
[[Файл:Lebiedzieva. Лебедзева 0332.JPG|значак|зьлева|Царква Сьвятой Тройцы]]
Першы пісьмовы ўспамін пра Лебедзева зьмяшчаецца ў даравальнай грамаце [[Ягайла|Ягайлы]], якую ён падпісаў на Троцкае, Мінскае і Полацкае княжаньні брату князю [[Скіргайла Альгердавіч|Скіргайлу]] «''пад нашею печатью завесистою''», і датуецца [[25 красавіка]] [[1387]] году. Пры гэтым прысутнічалі «чесные люди» пан Храшчэнька Зяглоўскі і доктар Сьвятаслаў. Сярод розных пералічаных месцаў названа «''так жь село Лебедево, што и к Лебедеву тягло и тягнет, и то Лебедевская волостка, люди все и села, тая околица''»<ref>Грамата вялікага князя Ягайлы ад 28 красавіка 1387 году яго брату Скіргайлу; надрукаваная: Jakubowski J. Opis Księstwa Trockiego z 1387 r. // Przegląd Historyczny. 1907. T.V. Z.1. S. 44—46.</ref>. Гэта адзначае, што Лебедзева у [[14 стагодзьдзе|14 стагодзьдзі]] было [[воласьць|валасным]] цэнтрам, і знаходзілася ў валоданьні адной асобы. Хутчэй за ўсё яно ў той час цягнулася да княскага цэнтру — [[Крэва]].
 
Згодна з археалягічнымі дасьледаваньнямі ў Лебедзеве існавала [[гарадзішча (археалягічны аб’ект)|гарадзішча]], што адносіцца да 1 тыс. да н. э. Мясцовая назва — Царковішча. Знаходзілася за 1,5 км на захад ад вёскі, за 0,5 км зьлева ад дарогі ў вёску [[Маркава]]. Разбуранае ў часе будовы дарогі. Дасьледнікі канца [[XIX стагодзьдзе|XIX стагодзьдзя]] ў сваіх працах, што цяпер захоўваюцца ў [[Вільня|Вільні]], зазначалі: {{Цытата|М. Лебедзева, Лебедзеўскай вол., Вялейскага пав. За 1,5 вярсты на захад ад мястэчка знаходзіцца сярод поля ўзвышэньне ў форме капнападобнай горкі, няшмат большай за 20 саж. у акружыне, паверхня плоская. Перавозячы адтуль каменьне для будовы царквы ў 1866 г., сяляне знайшлі камень з выдаўбленым углыбленьнем усярэдзіне. Такія камяні звычайна ставілі на ўваходзе ў касьцёл для вады. Месца гэта завуць Царковішча, ці старое месца. Паводле легендаў, тут была царква, што зьнікла пад зямлю».}}
Радок 76 ⟶ 70:
Паводле інвэнтару [[1579]] году, у Лебедзеве існавалі вуліцы Вялікая, Віленская, Хажоўская, Вялікасадзкая. У канцы Віленскай да паселішча далучаліся Старое сяло (з чатырма шнурамі), і Асанаўшчына. Пры рэчцы Нявежа быў вялікі «двор» з 14 гаспадарчымі пабудовамі (піваварня з 14 бочкамі, саладоўня, стадола, аборы, гумно, хлявы і інш.). У маёнтку налічвалася 29 «дымоў», а ў мястэчку 134 дымоў. Для параўнаньня ў суседняй вёсцы Мароські тады было 52 «дымы». Сярод залежных ад Лебедзеўскага двара адзначаюцца фальваркі і засьценкі — Маліноўшчына, Тарашкова, Хвашчоўка, Кухмістрава, Іваноўшчына, Паташня, Уша, Слабодка, Даманава, Татаршчына, Зубкова, Азярышча, Лабачоўка, Высокаўшчына, Ярашова, Рудоўка, Марозкі (Мароські), Старая і Новая Боркаўшчына.
 
У [[1588]] годзе [[Альбрэхт Радзівіл]] прадаў Лебедзева Юзэфу ГалаўнеГалаўню. У пачатку [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]] тут павялічыўся гандаль. Ухіл рабіўся на продаж алькагольных напояў. У мястэчку тым часам на 149 дамоў прыходзілася 48 корчмаў і заезных двароў. Дакумэнты захавалі імёны і прозьвішчы тагачасных жыхароў Лебедзева: Антон Мацулевіч, Сымон Глод, Рыгор Блін, Сымон Корсак, Лявон Харлап, Казімер Шчасны, Мацей Габрыновіч, Язэп Тамашэвіч, Лявон Жыр, Юрка Сулела. У [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] на палях маёнтку вырошчвалі: ячмень, авёс, грэчку, жыта, каноплі, лён, боб і інш. Апроч розных палявых работ (паншчыны), лебедзеўцы выходзілі на «гвалты»: будавалі масты, пракладалі грэблі і інш. Згодна з археалягічнымі раскопкамі у цэнтры мястэчка была пракладзена каналізацыя.
 
З пачаткам [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовай вайны]] ([[1654]]—[[1667]]) у [[1655]] годзе Лебедзева зьнішчылі маскоўскія захопнікі. [[8 траўня]] [[1667]] году ў мястэчку адбыўся сялянскі бунт.
Радок 90 ⟶ 84:
З [[1860]] году ў Лебедзеве працавала народная пачатковая вучэльня. Апроч таго, дзейнічаў тэатар. У сярэдзіне [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]] у мястэчку было каля 1100 жыхароў. Узгорыстая мясцовасьць не дазвалялі мець доўгіх вуліцаў, апроч Віленскай. У [[1861]] у Лебедзеве было 182 хаты. 3 [[29 чэрвеня]] да [[9 ліпеня]] штогод зьбіраўся кірмаш. Наяжджала да 2 тыс. купцоў зь [[Вільня|Вільні]], [[Смаргонь|Смаргоні]], [[Крэва]], [[Менск]]у, [[Маладэчна]], [[Гарадок (Маладэчанскі раён)|Гарадку]]. Прадавалі сукно, керамічныя вырабы, кажухі, дзіцячыя цацкі, ласункі. Тут складаліся гандлёвыя дамовы. Акрамя кірмашоў, кожны панядзелак у мястэчку праводзіліся так званыя «таргі».
 
ЗЗь Лебедзевам зьвязаны стары шляхецкі род Цівінскіх. Іван Цівінскі арганізаваў таварыства філянтропіі. Зянон Цівінскі ў [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]] быў вядомым акулістам. У розныя часы мясьцінай валодалі [[Гарбоўскія]], [[Давідовічы]], [[Капытоўскія]], [[Міцкевічы]], [[Радзішэўскія]]. У канцы [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]] у Лебедзева было каля 1290 жыхароў, 160 дамоў, 2 царквы, школа, бровар, 2 заезныя дамы, 7 кірмашоў штогод. У гэты час мястэчкам валодалі Сьвентажэцкія.
 
У [[Першая сусьветная вайна|Першую сусьветную вайну]] ў верасьні [[1915]] году Лебедзева занялі кайзэраўскія войскі. Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) мястэчка апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у [[Маладэчанскі павет|Маладэчанскім павеце]] [[Віленскае ваяводзтва (1923—1939)|Віленскага ваяводзтва]]. За польскім часам у [[1937]] годзе ўтварылася [[Лебедзеўская харавая капэла]].
Радок 98 ⟶ 92:
== Насельніцтва ==
* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1866]] — 1099 чал.<ref>Lebiedziów // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/111 111].</ref>; [[1900]] — 1290 чал.
* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[1997]] — 1172 чал.<ref>Лебедзева // {{Літаратура/ЭГБ|4к}} С. 343.</ref>; [[1999]] — 1108 чал.
* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': [[2010]] — 1047 чал.
 
=== Інфраструктура ===
У ЛебедзеваЛебедзеве працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, лякарня, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.
 
== Турыстычная інфармацыя ==
Радок 114 ⟶ 109:
* Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі (1840-я)
 
== Асобы ==
== Вядомыя асобы ==
* У 1941 годзе з пачаткам нацысцкай акупацыі Беларусі, каб пазьбегнуць арышту, некаторы час у вёсцы Лебедзева жыў [[Барыс Кіт]], дзе пазьней настаўнічаў у мясцовай народнай школе.
* [[Раман Семашкевіч]], беларускі мастак, нарадзіўся ў Лебедзеве ў 1900 годзе ў сям’і панскага садоўніка<ref>[http://www.rh.by/by/190/10/5358/ Карціны студэнта з Лебедзева трапілі ў Траццякоўку] // — «[[Рэгіянальная газета]]»</ref>.
* [[Генадзь Каханоўскі]] вучыўся ў Лебедзеўскай школе.
* [[Ёсіф Сушко]]. Заслужаны артыст БССР. Працаваў у Лебедзеве<ref>[http://www.rh.by/by/255/10/7935/ Іосіф Сушко — заслужаны артыст з Маладзечна, які прайшоў праз ГУЛАГ] // «[[Рэгіянальная газета]]»</ref>.
* [[Іван Цівінскі]]
* [[Зянон Цівінскі]]
 
== Крыніцы ==
{{ЗноскіКрыніцы}}
 
== Літаратура ==
Радок 131 ⟶ 124:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Lebiedzieva}}
* [http://www.radzima.org/be/miesca/lebedzeva.html Здымкі на Radzima.org]
* [http://www.youtube.com/watch?v=XeIIi_QFReA&feature=share Новыя падарожжы дылетанта — Лебедзева HQ]
Радок 144 ⟶ 137:
|Лебедзеўскі сельсавет (Маладэчанскі раён)
|Маладэчанскі раён
}}
{{Навігацыйная група
|назоў = Лебедзева ў былым [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Польшчы (1918-1939)|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|міжваеннай Польшчы]]
|стыль_назова = background-color: {{Колер|Польшча}};
|Віленскае ваяводзтва
|Маладэчанскі павет
|Гміна Лебедзева
}}
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Ашмяншчыны}}
 
[[Катэгорыя:Лебедзева| ]]
[[Катэгорыя:Лебедзеўскі сельсавет]]
[[Катэгорыя:Населеныя пункты Маладэчанскага раёну]]
[[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў 14 стагодзьдзі]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Лебедзева»