Вікіпэдыя

Ян Пётар Сапега: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
стыль
Радок 33:
'''Ян Пётар Сапега''' ([[1569]], [[Быхаў]] або [[Магілёў]] — {{Памёр|15|10|1611}}, [[Масква]]) — вайсковы дзяяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], удзельнік інтэрвэнцыі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] у [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскую дзяржаву]].
 
Валодаў [[Вейсее|Вяйсеямі]] ў [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскім павеце]], трымаўбыў [[староста]]м [[Усьвяцкае староства|усьвяцкім]] (з [[1600]]).
 
== Біяграфія ==
Радок 40:
[[Файл:Jan Piotar Sapieha. Ян Пётар Сапега (W. Hondius, 1630).jpg|міні|зьлева|190пкс|Я. П. Сапега. В. Гандзіюс, [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]]]
 
Удзельнічаў у баях з крымскімі [[татары|татарамі]]. У вайну саз Швэцыяй ([[1600]]—[[1629]]) камандаваў гусарскай і казацкай харугвамі, [[7 студзеня]] [[1601]] браў удзел у пераможнай бітве пад [[Вэндэн]]ам, [[29 чэрвеня]] [[1601]] пад [[Кокенгаўзэн]]ам, [[5 сакавіка]] [[1603]] пад [[Раквэрэ]], [[13 красавіка]] [[1603]] ва ўзяцьці [[Дэрпт]]а. У [[Кірхгольмская бітва|Кірхгольмскай бітве]] ([[1605]]) камандаваў правым крылом.
 
У часе рокашу М. Зэбжыдоўскага прывёў да караля перад бітвай пад [[Гузаў|Гузавам]] [[6 ліпеня]] [[1607]] гусарскую і казацкую харугвы.
 
У жніўні [[1607]] саз згоды канцлера [[Леў Сапега|Льва Сапегі]] прапанаваў [[Дзьмітры Самазванец II|Дзьмітрыю Самазванцу II]] сваю дапамогу ў авалоданьні маскоўскім стальцам. У ліпені [[1608]] з войскам у 1720 жаўнераў перайшоў маскоўскую мяжу. [[25 жніўня]] [[1608]] заняў [[Вязьма|Вязьму]], потым спаткаў Марыну Мнішак зь яе бацькам і прывёз іх у [[Тушына]] да Дзьмітрыя Самазванца II. [[2 кастрычніка]] [[1608]] разьбіў войска І. Шуйскага пад Рахманавам, аблажыў Троіца-Сергіеў манастыр, падпарадкаваў Замаскварэцкі край. У лютым [[1610]] заняў Дзьмітраў. [[1 сакавіка]] [[1610]] пацярпеў паразу ад М. Скопіна-Шуйскага, у чэрвені [[1610]] далучыўся да Дзьмітрыя Самазванца II у [[Калуга|Калузе]]. [[25 чэрвеня]] [[1610]] ўласныя жаўнеры абвясьцілі Я. П. Сапегу гетманам. У ліпені [[1610]] рушыў на [[Масква|Маскву]].
 
[[Файл:Jan Piotar Sapieha. Ян Пётар Сапега (D. Weiss, 1819).jpg|міні|200пкс|Я. П. Сапега. Паводле В. Гандзіюса]]
 
[[27 ліпеня]] [[1610]], калі саз стальца скінулі цара Васіля Шуйскага і ўсталявалася сямібаяршчына, прыехаў у Маскву і вёў перамовы пра перадачу ўлады Дзьмітрыю Самазванцу II (у войску Яна Пятра былі настроі абвясьціць царом свайго [[гетман]]а)<ref name="evkl">[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]]. Сапегі // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 548.</ref>. У ліпені [[1611]] заняў [[Аляксандрава Слабада|Аляксандраву Слабаду]], аблажыў [[Пераяслаў-Залескі]], [[15 жніўня]] [[1611]] штурмам узяў Белы Горад у Маскве.
 
У шлюбе з Соф’яй Вэйгэр меў сыноў [[Андрэй Станіслаў Сапега|Андрэя Станіслава]], [[Ян Сапега|Яна]], Флярыяна і [[Павал Ян Сапега|Паўла Яна]], а таксама дачку Сузанну Соф’ю<ref>{{Літаратура/Дом Сапежынскі|2к}} S. 39.</ref>.
Радок 54:
Аўтар [[дыярыюш]]а: ''«Dzieje Marsa krwawego i sprawy odważne, rycerskie przez Wielmożnego Pana Jego Mości Pana Jana Piotra Sapiehę starostę uświadzkiego w monarchii moskiewskiej od roku 1608 do roku 1612 sławnie odprawowane»''.
 
Памёр ад хваробы ў [[Крэмль|Крамлі]]. Пахавалі князя ў [[Лепуны|Лепунах]] ([[Гарадзенскі павет]])<ref>[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]]. [http://pawet.net/library/history/city_district/data_people/ahulnaie/08/Sapieha,_the_princely_family.html Сапегі] // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}}</ref>.
 
== Рознае ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ян_Пётар_Сапега»