|
[[Файл:Mvey0290.jpg||міні|300пкс|Адзін з астраўкоў атола Яп]]
'''Яп''' (саманазва) або '''япцы''' — [[мікранэзійцы|мікранэзійскі народ]], карэннае насельніцтва [[Яп (выспы)|выспаў Яп]]. Колькасьць — 500 чал., паводле іншых зьвестак — 5 тыс. Па культуры блізкія бэлау ([[палау]]). Мова — [[яп (мова)|яп]]. Распаўсюджаная таксама [[ангельская мова]]. Рэлігія — [[хрысьціянства]], але моцныя і мясцовыя традыцыйныя культы.
== Паходжаньне ==
== Сацыяльная арганізацыя ==
На Япе няма агульнага правадыра, кожная выспа мае свайго. Было 8 акруг і 8 правадыроў. Грамадзтва дзялілася на патрылінейныя [[лінідж|лініджы]]ы, якія дзяліліся на 2 строга эндагамныя касты. Правадыры выходзілі з шляхетных лініджэй. Шляхта жыла ў прыбярэжнай паласе і валодала зямлёй, найнізкаясамая нізкая [[каста]] — ва ўнутраных раёнах. На сыстэму патрылінейных родаў накладвалася сыстэма матрылінейных, але з кастамі яна зьвязаная не была. Былі мужчынскія і жаночыя зьвязы.
== Культы ==
[[Файл:Ethnologisches Museum Dahlem Berlin Mai 2006 019.jpg||міні|300пкс|Статуэтка з выспы Яп]]
Вера ў духаў, [[вядзьмарства]], шанаваньне памерлых. На Япе ёсьць свая [[міталёгія]]. Вышэйшым богам зьяўляецца Еналаф, творца сьвету. Гэта — сын Леіран, гэта — маці сямі дзяцей. Аднойчы Еналаф і Ліамарар пасяліліся ў Гатсапаре (галоўнае сьвяцілішча). Сьвет япцы дзеляць на сем нябёсаў і зямлю (яр). Сем нябёсаў адпаведна засяляюць сам Еналаф (1), Луг, бог вайны (2), макане, гэта значыць душы памерлых (3), туфе, зоркі (4), пулу, месяц (5), яле, сонца (6), ураганы (7).
== Гаспадарка ==
Побыт япцевяпцаў мала адрозніваеццаадрозьніваецца ад агульнамікранэзійскага. Асноўныя заняткі — [[рыбалоўства]], гадоўля [[ямс|ямса]]а і [[таро]], [[бананы|бананаўбанан]]аў, будаўніцтва лодак, разьбярства па дрэве, пляценьне ветразяў, [[цыноўка|цыновак]], адзежы. Адзежа — насьцегнавыя павязкі і спаднічкі. Халупы — агульнага тыпу — каркасныя з двухсхільным дахам да зямлі. Ежа — рыба, морапрадукты і таро (асноўны прадукт).
На Япе выкарыстоўваліся грошы, жамчужныя ракавіны, чарапахавыя панцыры, шкляныя каралі і гіганцкія каменныя колы (2 м у дыям.) Апошнія выраблялі на Палау і вывозілі на Яп.
== Цікавы факт ==
Самыя цяжкія манэты ў сьвеце — каменныя з выспы Яп у выглядзе кружэлак дыямэтар якіх дасягае трох мэтраў.
== Літаратура ==
* Энциклопедия «Народы и религии мира», М.-1998.
* [[Міласлаў Сьцінгл|М. Стингл]] По незнакомой Микронезии. Москва: изд-во «Наука», 1978, 272 с.
[[Катэгорыя:Мікранэзійскія народы]]
| 