Вікіпэдыя

Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
артаграфія
д стыль, артаграфія
Радок 1:
{{Краіна
|Назва = Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі
|назва па-беларуску = Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі
|НазваЎРоднымСклоне = Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Літвы і Беларусі
|НазваНаДзяржаўнайМове = Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі<br />Lietuvos — Baltarusijos Tarybų Socialistinė Respublika<br />Социалистическая Советская Республика Литвы и Белоруссии<br />Litewsko-Białoruska Republika Radziecka<br />סאָציאַליסט סאָוועטן רעפובליק פון ליטע און ווייַסרוסלאַנ
|Сьцяг = Flag of the Lithuanian-Byelorussian SSR.svg
Радок 99:
З [[8 сакавіка]] да [[15 красавіка]] [[1919]] адбылося 16 паседжаньняў урада ЛітБела.<ref>Гісторыя Беларускай ССР : у 5 т. Т. 3. Перамога Вялікай Кастрычніцкай Сацыялістычнай рэвалюцыі і пабудова сацыялізму ў [[БССР]] ([[1917]]—[[1937]]). Мн., «Навука і тэхніка», [[1973]]. 696 с. З іл. І карт (АН БССР. Ін-т гісторыі) с. 151</ref>
 
Калі кадравы голад ува ўрадзе часткова ўдалося вырашыць, то на мясцовых пасадах ён быў яшчэ больш вострым. Гэта стала прычынай даволі свабоднага адбору кандыдатаў падчас прыёму на працу ў савецкія установыўстановы. У выніку нярэдкімі былі выпадкі, калі высокія пасады займалі варожыя савецкай уладзе асобы. Напрыклад, у паведамленьні сакрэтнага адзьдзелуаддзелу ВЧК ад ліпеня [[1919]] году адзначалася што «''«ў савецкіх установах, на тэлеграфе, на чыгуначнай лініі засела шмат прыхаваных белагвардзейцаў-сабатажнікаў»''».<ref>Гісторыя беларускай дзяржаўнасьці ў канцы XVIII — пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1. НАН Беларусі, Інстытут гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. С. 411</ref> Учарашнія прыгнечаныя і эксплюатуемыя, атрымаўшы ўладу, хутка станавіліся неня меньшыміменшымі эксплюататарамі для сваіх аднавяскоўцаў, чым былыя памешчыкі. У паведамленьні ВЧК ад 7 ліпеня адзначалася, што ў адным з валасных саветаў Мінскага павету «''«старшыня саветасавету і два міліцыянты бяруць хабар зь беднякоў, гоняць самагон, цэлымі начамі граюць у карты і арганізоўваюць бойкі»''».<ref>Гісторыя беларускай дзяржаўнасьці ў канцы XVIII — пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1. НАН Беларусі, Інстытут гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. С. 411</ref>
 
Неабходна было таксама стварыць адзіную камуністычную партыю Літоўска-Беларускай ССР. Каб абмеркаваць гэтае пытаньне, [[4 сакавіка|4]]-—[[6 сакавіка]] [[1919]] у [[Вільня|Вільні]] быў скліканы Аб’яднаўчы зьезд Камуністычнай партыі Літвы і Заходняй Беларусі і Кампартыі Беларусі. На зьездзе прысутнічалі 169 дэлегатаў, на якім было праклямавана стварэньне Камуністычнай партыі бальшавікоў Літвы і Беларусі (КП(б)ЛіБ).<ref>Гісторыя Беларускай ССР : у 5 т. Т. 3. Перамога Вялікай Кастрычніцкай Сацыялістычнай рэвалюцыі і пабудова сацыялізму ў [[БССР]] ([[1917]]—[[1937]]). Мн., «Навука і тэхніка», [[1973]]. 696 с. З іл. І карт (АН БССР. Ін-т гісторыі) с. 149</ref>
 
[[6 сакавіка]] пленум ЦК КП (б) Беларусі і Літвы стварыў Прэзыдыюм ЦК КП (б) Літвы і Беларусі ў складзе Міцкявічуса-Капсукаса, Алексы-Ангарэціса, Мясьнікова, Кнорына, Далецкага, Іванова. Старшынем Прэзыдыюма ЦК КП (б) Літвы і Беларусі быў абраны В. С. Міцкявічус-Капсукас, сакратаром — В. Кнорын.<ref>Гісторыя Беларускай ССР : у 5 т. Т. 3. Перамога Вялікай Кастрычніцкай Сацыялістычнай рэвалюцыі і пабудова сацыялізму ў [[БССР]] ([[1917]]—[[1937]]). Мн., «Навука і тэхніка», [[1973]]. 696 с. З іл. І карт (АН БССР. Ін-т гісторыі) с. 150</ref>
Радок 110:
Стальцом ЛітБел была абрана [[Вільня]], ня гледзячы на спрэчкі зь беларускімі камуністымі і былымі працаўнікамі Аблвыканкамзаха, якія настойвалі на тым, каб стальцом быў [[Менск]]. Згодна іх аргумэнтацыі, [[Менск]] як буйное места, дзе савецкая ўлада карысталася больш вялікай папулярнасьцю і ў адпаведнасьці ваена-стратэгічным меркаваньням, падыходзіў на ролю стальца лепш. Аднак, выбар на карысьць [[Вільня|Вільні]] паў з-за рашэньня партыйнага кіраўніцтва ў [[Масква|Маскве]]. Гопнэр у сваей тэлеграме ад [[3 лютага]] [[1919]] наркаму замежных спраў Г. Чычэрыну і наркаму па справах нацыянальнасьцяў І. Сталіну паведамляў: ''«ЦБ пагадзілася, нягледзячы на практычныя назручнасьці і некаторыя ахвяры, саступіць па палітычных меркаваньнях і перанесьці бязадкладна ўрадавыя ўстановы ў Вільню»''.<ref>Гісторыя беларускай дзяржаўнасьці ў канцы XVIII — пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1. НАН Беларусі, Інстытут гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. С. 409</ref>
 
Па сёньня застаецца невядомым, якую тэрыторыю займала і кантралявала Літоўска-Беларуская ССР. Гісторык ''Маркунскі'' са спасылкай на архіўныя дадзеныя кажа аб тым, што ў склад Літоўска-Беларускай ССР фактычна ўваходзілі Менская, Віленская і невялічкая частка Ковенскай губэрняў з насельніцтвам 4 млн чалавек.<ref>Малыхіна, Л. Ю. Гістарыяграфія Літоўска-Беларускай ССР. — Мн., 2003 с 14</ref><ref>Маргунский С. П. Государственное строительство Белорусской ССР на первом этапе её развития. с. 38</ref> Гісторык Шкляр адзначае, што: «Літоўска-Беларуская ССР складалася зь Менскай, Гарадзенскай, Віленскай, Ковенскай і часткі Сувалкаўскай губэрняў з насельніцтвам звыш за 6 млн»<ref>Малыхіна, Л. Ю. Гістарыяграфія Літоўска-Беларускай ССР. — Мн., 2003 15</ref><ref>Шкляр Е. Н. Борьба трудящихся Литовско-Белорусской ССР с иностранными интервентами с. 33</ref>.
Гісторык ''Шкляр'' адзначае, што: «Літоўска-Беларуская ССР складалася з Мінскай, Гродзенскай, Віленскай, Ковенскай і часткі Сувалкаўскай губерняў з насельніцтвам звыш 6 млн.»<ref>Малыхіна, Л. Ю. Гістарыяграфія Літоўска-Беларускай ССР. — Мн., 2003 15</ref><ref>Шкляр Е. Н. Борьба трудящихся Литовско-Белорусской ССР с иностранными интервентами с. 33</ref>
 
Звычайна, чым далей ад [[Вільня|Вільні]] знаходзілася тэрыторыя, тым слабейшай была там савецкая ўлада, у многіх месцах яна была проста намінальнай.
Радок 118 ⟶ 117:
Эканамічнае становішча ЛітБелу было крытычным. Праводзілася палітыка [[Ваенны камунізм|ваеннага камунізму]]. Яшчэ ў студзені-лютым адбылася нацыяналізацыя фабрык і заводаў, чые гаспадары зьбеглі за мяжу, а потым праводзілася актыўная нацыяналізацыя прадпрыемстваў, банкаў, транспарту. Быў уведзены надзвычайны падатак на буржуазію.
 
У тэлеграме ўрада ЛітБела ад [[12 чэрвеня]] [[1919]] на імя [[Уладзімер Ленін|У. Леніна]] ў Народны камісарыят харчаваньня РСФСР, паведамлялася: «''ЛітБел перажывае адчайны харчовы крызыс. Фронт і тыл засталіся бяз хлеба. У лепшым выпадку здолеем выкачаць з тэрыторыі ЛітБел не болей за 20 вагонаў. На дадзены час сядзяць без хлеба мабілізаваныя. Барысаўскі, Бабруйскі паветы галадаюць. У Менску няма хлеба нават для бальніц і дзяцей»''.<ref>Гісторыя беларускай дзяржаўнасьці ў канцы XVIII — пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1. НАН Беларусі, Інстытут гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. С. 413</ref> У палітычнае зводцы ВЧК за [[15 чэрвеня|15]]-—[[26 чэрвеня]] [[1919]] адносна Менскай губэрніі паведамлялася: ''«Настроі пагаршаюцца ў сувязі з голадам. Зусім няма запасаў сыравіны. Пасевы, па прычыне адсутнасьці насеньня, ня робяцца. Верагоднa, па той самай прычыне застаюцца незасеянымі тры чвэрці яравой плошчы»''.<ref>Гісторыя беларускай дзяржаўнасьці ў канцы XVIII — пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1. НАН Беларусі, Інстытут гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. С. 413</ref>
 
Савецкая Расея аказвала Літбелу значную фінансавую падтрымку. У сакавіку-пачатку красавіка [[1919]] урад ЛітБел атрымаў ад РСФСР крэдыт у памеры 180 млн р. на выдаткі па кіраўніцтве.<ref>Круталевич В. А. История Беларуси: становление национальной державности… С. 206</ref> У пераважнай большасьці, гэтая фінансавая дапамога мела значэньне не столькі для ЛітБел, колькі для ўсёй Савецкай Расеі і накіроўвалася на ваенныя і чыгуначныя ўстановы.
Радок 145 ⟶ 144:
 
== Ліквідацыя ЛітБел ==
ЛітБел неня здолеў выканаць пастаўленую на яго задачу — войска польскае даволі лёкка зламала гэты бар’ер і баявыя дзеяньні цяпер вяліся непасрэдна супраць РСФСР. Далейшае існаваньне ЛітБела цяпер не мела сэнсу.
 
У ліпені [[1919]] году, калі польскія войскі падыходзілі да [[Менск]]у, адбылася рэарганізацыя ўраду ЛітБел ССР. Народныя камісарыяты былі перайменаваны ў аддзелы Менскага губэрнскага Ваенна-рэвалюцыйнага камітэту. Тады ж у [[Менск]] прыбыў член Рэўваенсавету Заходняха фронту і Наркам па справах нацыянальнасьцяў [[Ёсіф Сталін]], які запатрабаваў распусьціць цэнтральныя органы ЛітБел, што, па сутнацсьці, азначала ліквідацыю рэспублікі.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Сацыялістычная_Савецкая_Рэспубліка_Літвы_і_Беларусі»