Царква Дабравешчаньня Багародзіцы (Віцебск): розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Са старонкі прыбраны файл Belarus-Vitsebsk-Church_of_Annunciation_of_Virgin_Mary-4.jpg, бо ён быў выдалены з Commons удзельнікам INeverCry. Прычына: Per [[:c:Commons:Deleti |
Liashko-bot (гутаркі | унёсак) д артаграфія і (або) вікіфікацыя using AWB |
||
Радок 50:
Пісьмовыя крыніцы не захавалі дакладных зьвестак пра час будаваньня царквы. Легенда, зьмешчаная ў позьняй [[Віцебскі летапіс|Віцебскай хроніцы]], сьцьвярджае, што царкву збудалі ў [[X стагодзьдзе|X ст.]] на загад княгіні кіеўскай [[Вольга (княгіня кіеўская)|Вольгі]]. Аднак першыя дакумэнтальныя гістарычныя зьвесткі пра сьвятыню зьяўляюцца толькі на старонках літоўскіх (беларускіх) хронік [[XV стагодзьдзе|XV]]—[[XVI стагодзьдзе|XVI]] стагодзьдзяў. На іх падставе [[Мацей Стрыйкоўскі]] адносіць узьвядзеньне мураванага будынка да [[XIV стагодзьдзе|XIV ст.]] — часоў [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Альгерд]]а. Аднак большасьць дасьледнікаў архітэктуры канца [[XIX стагодзьдзе|XIX]] — 1-й паловы [[XX стагодзьдзе|XX]] стагодзьдзяў лічылі, што ў [[XIV стагодзьдзе|XIV ст.]] праводзілася толькі перабудова помніка (зьявіліся новыя скляпеньні). Дасьледаваньні археолягаў паводле шэрагу асаблівасьцяў будаўнічай тэхнікі і аналізу архітэктурных формаў вызначылі прыблізны час будаваньня — 2-я чвэрць [[XII стагодзьдзе|XII ст.]]<ref>{{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)|к}} С. 61.</ref> Існуе меркаваньне, што царкву збудавалі балканскія дойліды, прывезеныя ў [[1140-я]] раней высланымі ў [[Бізантыя|Бізантыю]] полацкімі князямі<ref>{{Літаратура/Беларусь: энцыкляпэдычны даведнік, 1995|к}}</ref>.
У [[1619]] разам з асобна пастаўленай драўлянай званіцай перайшла да [[Беларуская Грэка-Каталіцкая Царква|ўніятаў]]. У сярэдзіне [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]] адбылася новая перабудова — замест аркавых закамараў зьявіліся 2-гранныя шчыпцы, якія абумовілі 8-схільнае пакрыцьцё царквы.
У [[Вайна 1812 году|Вайну 1812 году]] французы выкарысталі царкву пад склад боепрыпасаў. У [[1831]] улады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] перадалі яе [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскаму патрыярхату]], у [[1833]] праводзіўся рамонт. У [[1862]] царскія ўлады ў межах палітыкі [[Маскалізацыя Беларусі|маскалізацыі краю]]<ref>[[Генадзь Лаўрэцкі]]. Віцебская Благавешчанская царква // {{Літаратура/Архітэктура Беларусі: Энцыкляпэдычны даведнік|к}} С. 120.</ref> капітальна перабудавалі царкву: будынку не вярнулі аўтэнтычны выгляд, а надалі рысы [[Маскоўская дзяржава|маскоўскага сярэднявечнага]] дойлідзтва.
Радок 61:
[[Файл:Viciebsk, Źviestavańnia. Віцебск, Зьвеставаньня (1664).jpg|міні|З «Рысунку места Віцебску», [[1664]]]]
Помнік [[полацкая школа дойлідзтва|полацкай школы дойлідзтва]], прыклад творчай перапрацоўкі крыжова-купальнага [[базыліка]]льнага тыпу бізантыйскага сакральнага збудаваньня. Выцягнуты ў пляне прастакутны аб’ём на высокім [[цокаль|цокалі]] з тыльнай усходняй сьцяны мае вялікую паўкруглую цэнтральную [[
Па перабудове ў стылі [[Віленскае барока|віленскага барока]] купал на сяродкрыжжы разабралі, а над алтарнай часткай узьвялі вежачку зь [[сьпічак]]ам. На ўсю шырыню галоўнага фасаду прыбудавалі новы ўходны аб’ём зь дзьвюма шмат’яруснымі вежамі-званіцамі і фігурным [[франтон]]ам паміж імі. У адпаведнасьці з грэка-каталіцкай абраднасьцю ў інтэр’еры царквы зрабілі мураваную алтарную перагародку. Да паўночнага фасаду каля алтара далучылася рызьніца, а да паўднёвага фасаду — 2-павярховая прыбудова, на другім паверсе якой знаходзілася «цёплая» Пакроўская царква. У выніку [[Мураўёўкі|мураўёўскай]] перабудовы 2-й паловы [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]] з царквы зьнялі вежы-званіцы, над дахам узьвялі вялікі драўляны 8-гранны барабан з [[купал-цыбуліна|купалам-цыбулінай]]. У наш час над будынкам узьвялі цыліндрычны барабан пад паўсфэрычным [[купал]]ам. На фасадах рэстаўратары пакінулі адкрытымі фрагмэнты старажытнай плінфавай муроўкі.
Унутры 6 крыжовых у [[сечыва|сечыве]] слупоў падзяляюць залю на 3 [[нэф]]ы, сярэдні зь якіх шырэйшы за бакавыя, і завяршаецца вонкавай
Інтэр’ер царквы меў багатую фрэскавую размалёўку [[XII стагодзьдзе|XII ст.]], якая пакрывала ўсе роўніцы сьценаў (захаваліся выява анёла і дэкор вакол праёмаў і ўздоўж сьцяны каля падлогі). Геамэтрычны дэкор меў выгляд ланцужкоў з 3-кутніх [[піраміда (архітэктура)|пірамідаў]]. Калярыстычная гама карычнева-чырвоная, ружова-жоўтая, зялёна-блакітная. Фрагмэнт фрэскавай выявы ваяра з старажытнаславянскімі літарамі, зьняты з партала галоўнага ўходу, захоўваецца ў [[Віцебскі абласны краязнаўчы музэй|Віцебскім абласным краязнаўчым музэі]]. Іканастас 2-ярусны сучаснай работы<ref>{{Літаратура/Праваслаўныя храмы на Беларусі (2001)|к}} С. 40.</ref>.
| |||