Нікалё Мак’явэльлі: розьніца паміж вэрсіямі

'''Нікалё Мак’явэльлі''' ({{мова-it|Niccolò Machiаvelli}}; [[{{Нарадзіўся|3 траўня]] [[|5|1469]]}}, [[Флярэнцыя]] — [[{{Памёр|22 чэрвеня]] [[|6|1527]]}}) — [[Італія|італьянскі]] палітычны й вайсковы тэарэтык, гісторык, пісьменьнік і [[дыплямат]]. Найбольш знакамітыя працы [[Уладар|«Уладар» (або «Князь»)]] (''Il Principe'') і «[[Развагі над першымі дзесяцьцю кнігамі Тыта Лівія]]».

На дзяржаўную службу паступіў у [[1494]] годзе, але жвавую палітычную кар’еру пачаў у [[1498]] годзе, калі стаў сакратаром Рады Дзесяці й другім канцлерам Флярэнтыйскай рэспублікі. Быў старэйшым пасаднікам у шэрагу адміністрацыйных і дыпляматычных заданьняў. У дыпляматычных місіях між [[1499]] і [[1508]] гадамі за мяжой, ён спаткаўся й пазнаёміўся асабіста з шэрагам найбольш моцных і ўплывовых постацяў стагодзьдзя. Сярод найбольш знакамітых дзеячоў быў кіраўнік [[Раманья|Раманьі]] [[Чэзарэ Борджыа]], [[Францыя|францускі]] кароль [[Людовік XII (кароль Францыі)|Людовік ХІІ]], папа рымскі [[ЮлійЮліюс ІІII (папа рымскі)|Юліюс II]], [[Каралеўства Арагон|арагонскі]] кароль [[Фердынант II (кароль Арагона)|Фердынант ІІ]], імпэратар [[Сьвяшчэнная Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай імпэрыі]] [[МаксімільянМаксыміліян I ІГабсбург]]. Апроч дыпляматыі, займаўся стварэньнем рэспубліканскага рушаньня. У [[1512]] годзе, пасьля покрышу рэспублікі ды аднаўленьня [[Медычы]], быў абвінавачаны ў змове, заключаны ў астрог і падвергнуты [[Катаваньне|катаваньням]]. У [[1513]] годзе яго выпусьцілі й Нікалё Мак’явэльлі вярнуўся ў свой родавы маёнтак Сан-Кашана, дзе напісаў свае галоўныя творы. У [[1520]] годзе Медычы аднавілі яго на дзяржаўнай службе ў якасьці [[Гістарыяграфія|гістарыёграфа]]. У гэты час ён цягам 5 год піша «Гісторыю Флярэнцыі» на замову [[Джульё Медычы]] й папы [[КліментКлімэнт VII|КліментаКлімэнта VII]]. У [[1527]] годзе Медычы выгналі з Флярэнцыі й Нікалё Мак’явэльлі прапануе сабе рэспубліцы ў якасьці першага сакратара. Але Вялікая Рада адмовілася ад яго прапановы ў суадносінах 12 галасоў супраць 555. Ён вяртаецца да свайго родавага маёнтку, дзе неўзабаве памірае, адчуўшы боль у страўніку. Праз дзень яго пахавалі ў касьцёле Санта Кроцэ.

У Флярэнцыі рух рэформаў узначаліў [[ДжарламаДжыраляма СаванаролаСаванароля]], які прывёў да з зрынаньня Медычы ды ўсталяваньня [[Рэспубліка|рэспублікі]], якая йснавала да таго моманту, пакуль грамадзкае рушаньне, арганізаванае Нікалём Мак’явэльлі не пацярпела паразу ад гішпанскіх войскаў (1512). Урад Медычы быў адноўлены й праіснаваў па 1527 год, калі была ўсталявана другая рэспубліка. Усе гэтыя падзеі адбіліся на Мак’явэльлі й яго памкненьнях у клопаты аб вайсковае справе. Асабліва моцнай крытыцы ён падвяргаў практыку іншаземных наймітаў і кандат’ераў, адстойваючы войска, набранае з жыхароў рэспублікі. У заканчэньні «Ўладара» ён кідае палкі заклік да ўзьяднаньня Італіі й яе вызваленьня ад чужынцаў.

* {{Кніга|аўтар=Нікало Мак’явэльлі. |загаловак=Уладар; |адказны=пер. З італьянскай Зм. Коласа. — |месца=Мінск: |выдавец=Зміцер Колас, |год=2008. — |старонак=134 с. — (|сэрыя=Галерэя чалавечай думкі) ISBN |isbn=978-985-6783-47-3}}

[[Катэгорыя:Нарадзіліся 3ў траўняФлярэнцыі]]