Шклоў: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Tbicr (гутаркі | унёсак)
Панавіў колькасьць насельніцтва
вікіфікацыя, дапаўненьне, выява, стыль
Радок 48:
|Сайт =
}}
'''Шклоў''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на правым беразе [[Дняпро|Дняпра]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Шклоўскі раён|Шклоўскага раёну]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Насельніцтва 16 439359 чал.<ref name="belstat" /> ([[20092015]]). Знаходзіцца за 30 км на поўнач ад [[Магілёў|Магілёва]]. Чыгуначная станцыя на лініі [[Ворша]] — [[Магілёў]].
 
Шклоў  — [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[места]] [[Аршанскі павет|гістарычнай Аршаншчыны]] (частка [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебшчыны]]), колішняя сталіца [[Шклоўскае графства|графства]]. Да нагага часу захаваліся меская ратуша ([[1772]]), касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла ([[1846]]), сынагога ([[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]) і царква-[[мураўёўка]]. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся збудаваныя ў стылі [[барока]] царква Ўваскрасеньня Хрыстова ([[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]]), зьнішчаная савецкімі ўладамі ў [[1960-я]], і комплекс дамініканскага кляштару ([[1619]]), зруйнаваны расейскімі ўладамі ў 2-й палове [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]]
 
== Назва ==
Паводле распаўсюджанагапашыранага меркаваньня тапонім «Шклоў» утварыўся ад [[Беларуская мова|беларускага]] слова [[шкло]]<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}} С. 411.</ref>.
 
== Гісторыя ==
{{Асноўны артыкул|Гісторыя Шклова}}
{{Панарама|Sklou drawing second half XVIIIc.jpg|500пкс|<center>Шклоў, гравюра [[18 стагодзьдзе|XVІІI ст.]]</center>}}
Першы пісьмовы ўспамін пра Шклоў зьмяшчаецца ў «Запісках» [[Зыгмунд Гербэрштэйн|З. Гербэрштэйна]] і датуецца [[1520]]<ref name="evkl">[[Андрэй Лукашэвіч]]. Шклоў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 757.</ref>. Даўняе паселішча знаходзілася на месцы сучасных вёсак [[Стары Шклоў]] і [[Хоцімка]]. У [[16 стагодзьдзе|XVI]]—[[17 стагодзьдзе|XVІI]] стагодзьдзях у Шклове існаваў магутны [[Шклоўскі замак|замак]] і мескія ўмацаваньні. З 2-й пал. [[16 стагодзьдзе|XVI ст.]] места зрабілася сталіцай [[Шклоўскае графства|графства]].
 
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
У [[1619]] [[ваявода троцкі]] [[Аляксандар Хадкевіч]] фундаваў у Шклове кляштар дамініканаў. Станам на [[1650]] у месьце налічвалася 1220 будынкаў<ref name="evkl"/>.
Першы пісьмовы ўспамінўпамін пра Шклоў зьмяшчаецца ў «Запісках» [[Зыгмунд Гербэрштэйн|З. Гербэрштэйна]] і датуецца [[1520]]<ref name="evkl">[[Андрэй Лукашэвіч|Лукашэвіч А.]]. Шклоў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 757.</ref>. Даўняе паселішча знаходзілася на месцы сучасных вёсак [[Стары Шклоў]] і [[Хоцімка]]. У [[16 стагодзьдзе|XVI]]—[[17 стагодзьдзе|XVІI]] стагодзьдзях у Шклове існаваў магутны [[Шклоўскі замак|замак]] і мескія ўмацаваньні. З 2-й пал. [[16 стагодзьдзе|XVI ст.]] места зрабіласястала сталіцай [[Шклоўскае графства|графства]]. У [[1619]] [[ваявода троцкі]] [[Аляксандар Хадкевіч]] фундаваў у Шклове кляштар дамініканаў. На [[1643]] у месьце налічвалася 850 дамоў, на [[1650]] — 1220<ref name="evkl"/>.
 
Упершыню [[Масковія|маскоўскія]] войскі спалілі Шклоў у [[1535]]<ref name="evkl"/>. У [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкую вайну]] захопнікі тройчы (у [[1562]], [[1564]] і [[1581]]) палілі места<ref name="evkl"/>. У пачатку [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовай вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] ў [[1654]] жыхары Шклова вытрымалі маскоўскую аблогу, але пазьней здалі места; улетку [[1655]] у Шклове разьмясьцілася часовая стаўка цара маскоўскага [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксея Міхайлавіча]]. Толькі ў [[1660]] войска [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] вызваліла места, аднак неўзабаве ягоныя жыхары вытрымалі яшчэ адну маскоўскую аблогу. На [[1661]] у Шклове засталося толькі 490 будынкаў<ref name="evkl"/>. У [[1666]] маскоўскія войскі зноў захапілі Шклоў (акупацыя працягвалася да [[1667]]), мясцовую шляхту за «здраду» прымусова вывезьлі ў [[Казань]]<ref name="evkl"/>.
 
У выніку ваенных спусташэньняў у кан. [[16 стагодзьдзе|XVI ст.]] адбыўся перанос Шклова на цяперашняе месца (паводле беларускага гісторыка [[Міхась Ткачоў|М. Ткачова]] ў [[1580]] або, паводле іншых зьвестак, па [[1668]]). За часамі [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] ([[1700]]—[[1721]]) у [[1708]] расейскія войскі зруйнавалі Шклоў за дапамогу швэдам. У [[1731]] мясьціна перайшла ў валоданьне [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]]. На [[1739]] тут дзейнічалі 2 царквы. [[10 красавіка]] [[1762]] [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Аўгуст Сас]] надаў Шклову [[Магдэбурскае права]], пячатку і герб: «''у блакітным полі рука, якая трымае срэбны бязьмен''»<ref>{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}} С. 254.</ref>. У [[1769]] па тым, як вялікі пажар зьнішчыў амаль 300 дамоў ''Старога места'', пачалося ўзьвядзеньне ''Новага Места'' (сучасная тэрыторыя Шклова).
 
<center><gallery caption="Даўнія графічныя выявы Шклова" perrow="5">
[[Файл:Szklow.jpg|міні|Шклоў з боку Магілёва. [[Юзаф Пешка|Ю. Пешка]], [[1802]]]]
Файл:Škłoŭ. Шклоў (XVIII).jpg|Панарама места, гравюра [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]]
 
Файл:Škłoŭ, Staroje Miesta. Шклоў, Старое Места (XVIII).jpg|Касьцёл і кляштар дамініканаў, фрагмэнт гравюры
За часамі [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] ([[1700]]—[[1721]]) у [[1708]] расейскія войскі зруйнавалі Шклоў за дапамогу швэдам. У [[1731]] мясьціна перайшла ў валоданьне [[Чартарыйскія|Чартарыйскіх]]. Станам на [[1739]] тут дзейнічалі 2 грэка-каталіцкія царквы.
Файл:Škłoŭ, Aršanskaja brama. Шклоў, Аршанская брама (XVIII).jpg|Аршанская брама, фрагмэнт гравюры
Файл:Szklow.jpg|Акварэль [[Юзэф Пешка|Ю. Пешкі]], каля [[1800]]
Файл:Škłoŭ. Шклоў (XIX, I).jpg|Вайсковая школа, фрагмэнт абмераў
</gallery></center>
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
[[10 красавіка]] [[1762]] [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Аўгуст Сас]] надаў Шклову [[Магдэбурскае права]], пячатку і герб: «''у блакітным полі рука, якая трымае срэбны бязьмен''»<ref>[http://knihi.com/hierb/sklou.html Шклоў] // {{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}}</ref>. У [[1769]] па тым, як вялікі пажар зьнішчыў амаль 300 дамоў ''Старога места'', распачалася будова ''Новага места'' (сучасная тэрыторыя Шклова).
У выніку [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1772]]) Шклоў апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе цягамў [[1773]]—[[1777]] быў цэнтрам павету Магілёўскай правінцыі і [[Магілёўская губэрня|губэрні]]. Аднак у [[1777]] расейскія ўлады панізілі статус паселішча да [[мястэчка]], цэнтруякое стала цэнтрам воласьці Магілёўскага павету. У [[1778]] колішняе магдэбурскае места перадалі ў валоданьне расейскаму вайскоўцу [[Сямён Зорыч|С. Зорычу]], які заснаваў тут музычныя школы. У канцы [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] працавалі шаўковая мануфактура (у [[1797]] 38 работнікаў) і гадзіньнікавая фабрыка, а таксама канатнае (у [[1790]]—[[1799]]), парусінавае (у [[1794]]—[[1845]]), гарбарнае (у [[1796]] 53 работнікі) і суконнае (у [[1797]] 108 работнікаў) прадпрыемствы. У трупе прыгоннага тэатру (існаваў у [[1788]]—[[1800]]) былі сьпевакі, танцоры, драматычныя акторы і музыкі-інструмэнталісты. На пач. [[19 стагодзьдзе|ХІХ ст.]] Шклоў быў важным гандлёвым цэнтрам Беларусі, прыстаньню на Дняпры. У [[1827]] у мястэчка штогод праводзіліся 2 кірмашы. З другой паловы [[1820-я|1820-х]] страціў сваё ранейшае эканамічнае значэньне.
 
На [[1848]] у Шклове было 1158 двароў, мураваня 2-павярховы жылы дом, мужчынскі манастыр і будынак былога дамініканскага кляштару, драўляныя царква і касьцёл, на [[1861]] — 1515 дамоў, штогод праводзіліся 3 кірмашы. У [[1864]] з мэтай [[Маскалізацыя Беларусі|маскалізацыі краю]] расейскія ўлады адкрылі народную вучэльню. У [[1870-я]] працавалі крупадзёрка, цагельны завод, завод вытворчасьці шроту, 5 ткацкіх прадпрыемстваў. На пачатак [[1880-я|1880-х]] у Шклове было 872 дамы, у тым ліку 11 мураваных, 203 крамы (154 мураваныя), 7 ткацкіх, 2 цагельныя, вінакурнае і воўнаткацкае прадпрыемствы, кафельны завод, аптэка. Насельніцтва займалася кавальскіх, кравецкіх і шавецкіх промысламі. У [[1898]] А. Крывашэін заснаваў кардонавую фабрыку. У пач. [[20 стагодзьдзе|ХХ ст.]] празь места прайшла чыгунка Ворша — Магілёў, каля яе ў [[1906]] пачаў працаваць лесапільны завод «Дняпро».
У выніку [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1772]]) Шклоў апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе цягам [[1773]]—[[1777]] быў цэнтрам павету Магілёўскай правінцыі і [[Магілёўская губэрня|губэрні]]. Аднак у [[1777]] расейскія ўлады панізілі статус паселішча да [[мястэчка]], цэнтру воласьці Магілёўскага павету. У [[1778]] колішняе магдэбурскае места перадалі ў валоданьне расейскаму вайскоўцу [[Сямён Зорыч|С. Зорычу]].
 
=== Найноўшы час ===
На пач. [[19 стагодзьдзе|ХІХ ст.]] Шклоў быў важным гандлёвым цэнтрам Беларусі, прыстаньню на Дняпры. У [[1898]] А. Крывашэін заснаваў тут кардонавую фабрыку. У пач. [[20 стагодзьдзе|ХХ ст.]] празь места прайшла чыгунка Ворша — Магілёў.
[[25 сакавіка]] [[1918]] згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Ўстаўной граматай]] Шклоў абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. [[1 студзеня]] [[1919]] згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У [[1924]] Шклоў вярнулі [[БССР]], дзе ён стаў цэнтрам раёну. У [[1925]] паселішча зноў атрымала статус [[места]]. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] зь сярэдзіны ліпеня [[1941]] да пачатку ліпеня [[1944]] места знаходзілася пад нямецкай акупацыяй.
 
[[1 студзеня]] [[1919]] згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Шклоў увайшоў ў склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак [[16 студзеня]] Масква адабрала места разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У [[1924]] Шклоў вярнулі [[БССР]], дзе ён зрабіўся цэнтрам раёну. У [[1925]] паселішча зноў атрымала статус [[места]]. [[26 ліпеня]] [[2002]] адбылося афіцыйнае зацьверджаньне [[герб Шклова|гістарычнага гербу Шклова]]<ref>[http://www.shklov.mogilev-region.by/ru/region/geraldika Геральдика] на [http://www.shklov.mogilev-region.by/ru/region/geraldika Шкловский районный исполнительный комитет]</ref>.
 
<center><gallery caption="Места на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="45">
Файл:TownŠkłoŭskaja Hallratuša. inШклоўская Škłoŭратуша (1900).jpg|Ратуша, [[1905]]
Файл:Škłoŭ, Rynak. Шклоў, Рынак (1905).jpg|Рынак. Царква Праабражэньня Гасподняга, [[1905]]
Файл:Škłoŭ-synagoga (XX).jpg|Сынагога
Файл:ChurchŠkłoŭ, inRynak. ŠkłoŭШклоў, BełaruśРынак (XX).jpg|ЦаркваРынак, да [[1918]]
Файл:Škłoŭ, Miaščanskaja. Шклоў, Мяшчанская (1940).jpg|Вуліца Мяшчанская. Сынагога
Файл:Old Škłoŭ.jpg|Кардонавая фабрыка
Файл:Škłoŭ, Miaščanskaja. Шклоў, Мяшчанская (XX).jpg|Сынагога, да [[1918]]
Файл:Old Škłoŭ. Шклоў (1905).jpg|Кардонавая фабрыка, [[1905]]
Файл:Škłoŭ, Zamkavaja. Шклоў, Замкавая (1940).jpg|Вуліца Замкавая. Царква Ўваскрасеньня Хрыстова
Файл:Škłoŭ, Vialikaje Zarečča. Шклоў, Вялікае Зарэчча (1940).jpg|Вялікае Зарэчча. Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Файл:Škłoŭ, Dniapro. Шклоў, Дняпро (1901) .jpg|Дняпро каля Шклова, [[1901]]
Файл:Škłoŭ, Dniapro. Шклоў, Дняпро (1901).jpg|Дняпро, [[1901]]
</gallery></center>
 
== Насельніцтва ==
 
=== Дэмаграфія ===
<div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours">
<center><timeline>
Радок 104 ⟶ 118:
bar:1650 from:0 till:8540
bar:1661 from:0 till:4375
bar:1861 from:0 till:11363
bar:1880 from:0 till:2393
bar:1923 from:0 till:6617
Радок 110 ⟶ 125:
bar:1979 from:0 till:11800
bar:1991 from:0 till:15000
bar:20042002 from:0 till:1590016100
bar:2009 from:0 till:16439
bar:2015 from:0 till:16359
TextData=
fontsize:10px pos:(20,195)
Радок 118 ⟶ 134:
</div>
 
* '''[[XVII стагодзьдзе]]''': [[1643]] — 4750 чал.<ref>{{Літаратура/ГВБ|7-3к}} С. 405.</ref>; [[1650]] — 8540 чал.<ref name="evkl"/>; [[1661]] — 4375 чал.<ref name="evkl"/>
* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1861]] — 11 363 чал.<ref>{{Літаратура/ГВБ|7-3к}} С. 409.</ref>; [[1880]] — 2393 чал., зь іх праваслаўных 1268 праваслаўных, каталікоў 33 каталікі, юдэяў 1092 юдэі<ref>Krzywicki J. Szkłów // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|11}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/922 922].</ref>
* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[19231924]]  — 6617 чал.; [[1939]] — 8,1 тыс. чал.; [[1959]] — 7,8 тыс. чал.; [[1979]] — 11,8 тыс. чал.; [[1991]] — 15 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/329498 Шклов] // {{Літаратура/Вялікі энцыкляпэдычны слоўнік}}</ref>
* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': [[2002]] — 16,1 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|17к}} С. 423.</ref>; [[2004]] — 15,9 тыс. чал.; [[2006]] — 15,6 тыс. чал.; [[2008]] — 1615,6 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/ГВБ|7-3к}} С. 404.</ref>; [[2009]] — 16 439 чал.<ref name="belstat">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-7.pdf Перепись населения — 2009. Могилевская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> (перапіс); [[2015]] — 16 359 чал.
 
=== Адукацыя ===
Радок 133 ⟶ 149:
 
== Забудова ==
 
=== Плян ===
Сучасная меская тэрыторыя выцягнулася ўздоўж Дняпра. Забудова галоўным чынам сядзібнага тыпу. У цэнтры і жылых масівах узводзяцца 2—5-павярховыя будынкі. Захаваўся фрагмэнт пабудоваў XVIII ст. Ёсьць паркавая зона.
 
Радок 139 ⟶ 157:
|- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center"
 
| '''ЦяперашняяАфіцыйная назва''' || '''Гістарычная назва'''
 
|-style="background:#EEEEEE;" align="left"
 
| Дзікуна вуліца || '''Сялянская''' вуліца
 
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
 
| Ленінская вуліца || '''Прабойная''' вуліца
 
|-style="background:#EEEEEE;" align="left"
 
| Луначарскага вуліца || '''Касьцельная''' вуліца<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.svaboda.org/content/article/763724.html | загаловак = У Шклове толькі тры вуліцы захавалі свае гістарычныя назвы | фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Радыё Свабода]] | дата = 2 верасьня 2012 | мова = | камэнтар = }}</ref>
 
|-style="background:#FAFAFA;" align="left"
 
| Пралетарская вуліца || '''Маставая''' вуліца
 
|-style="background:#EEEEEE;" align="left"
 
| Савецкая вуліца || '''Мяшчанская''' вуліца<ref>Грудзіна А. «І родныя сэрцу мясціны...мясціны…». — Шклоў, 2007.</ref>
 
|}
Радок 177 ⟶ 195:
 
== Турыстычная інфармацыя ==
[[Файл:Shk bd2 01.jpg|міні|Кантора фабрыкі «Спартак»]]
 
=== Інфраструктура ===
Шклоў уваходзіць у турыстычныя маршруты «Гістарычна-культурная спадчына Магілёўскага краю» і «Айчыны славутыя імёны»<ref>Шклов // {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі|к}}</ref>. Спыніцца можна ў гасьцініцы «Крынічка».
 
=== Выдатныя мясьціны ===
У Шклове знаходзіцца геалягічны помнік прыроды дзяржаўнага значэньня [[Ніжнінскі роў]].
 
На паўднёвай ускраіне места (в. [[Рыжкавічы]]) месьціцца археалягічны комплекс ХІV—XVIIІ стагодзьдзяў, які складаецца з замчышча, рэштак касьцёла і кляштару дамініканаў і руінаў вуніяцкай царквы Сьвятых Апосталаў Пятра йЎваскрасеньня ПаўлаХрыстова<ref>Дадатак 1 да пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 19.08.2009 № 1088 [http://www.government.by/public/shared/rus/solutions/rus_solution103367_2.pdf]</ref>.
 
* Будынак канторы папяровай фабрыкі «Спартак» (1898)
* Гістарычная забудова (XVIІІ—ХІХ стагодзьдзі; фрагмэнты)
* Будынак канторыКантора папяровай фабрыкі «Спартак» (1898)
* Касьцёл (1849)
* Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1849)
* Могілкі габрэйскіяюдэйскія
* Парк пры былой сядзібе Крывашэіна (1902). Занядбаны, драўляны сядзіны дом пач. ХХ ст. спалены ў траўні [[2004]]
* Ратуша (XVIІІ ст.)
Радок 197 ⟶ 215:
=== Страчаная спадчына ===
* Кадэцкі корпус (XVIІІ ст.)
* Касьцёл і кляштар дамініканаў (1619)
* Сядзіба Крывашэіна (пач. ХХ ст.)
* Царква ЎваскрэшаньняСьвятых Апосталаў Пятра і Паўла Хрыстова (XVIІпач. ХІХ ст.)
* Царква Ўваскрасеньня Хрыстова (XVIІ ст., [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія]])
[[Файл:Military School in Škłoŭ.jpg|міні|400px|зьлева|Шклоўскі кадэцкі корпус, рысунак пач. [[19 стагодзьдзе|XІX ст.]]]]<br clear="left" />
 
== Галерэя ==
<center><gallery caption="Краявіды Шклова" widths=150 heights=150 perrow="45">
Файл:Shk ks 01.jpg|Касьцёл
Файл:Shk ts 01.jpg|Царква
Файл:Shk sn 01.jpg|Сынагога
Файл:Shk bd1 01.jpg|Гістарычная забудова
[[Файл:Shk bd2 01.jpg|міні|Кантора фабрыкі «Спартак»]]
</gallery></center>
 
== Вядомыя асобы ==
* [[Клім Міхайлаў]] ([[17 стагодзьдзе|XVII ст.]]) — разьбяр
* [[Міхал Гузікаў]] ([[1806]]—[[1837]]) — беларуска-габрайскі музыка-[[клезьмер]], вынаходнік [[ксыляфон]]у
 
== Крыніцы ==
Радок 217 ⟶ 237:
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/БелЭн|17}}
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* {{Літаратура/ГВБ|7-3}}
* {{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў}}
* {{Літаратура/ЭГБ|6-2}}
* Szkłów // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|11}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/922 922]—923.
 
== Вонкавыя спасылкі ==