Нікасія: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Dymitr (гутаркі | унёсак)
крыніца — https://be.wikipedia.org/wiki/Горад_Нікасія?oldid=1926220
д артаграфія і (або) вікіфікацыя using AWB
Радок 65:
'''Нікасі́я''' ([[грэцкая мова|па-грэцку]]: ''Λευκωσία'') — сталіца і найбуйнейшы горад [[Кіпр]]у. Горад таксама вядомы пад назваю ''Леўкасія'' і былі спробы ўжываць менавіта гэтую назву як афіцыйную, але яны не былі ўдалымі. Горад разьмешчаны недалёка ад цэнтру раўніны [[Мэсаарыя]], на беразе ракі [[Пэдыэяс]]. Нікасія зьяўляецца сталіцай і рэзыдэнцыяй ураду Рэспублікі Кіпр. Гэта самая паўднёва-ўсходняя сталіца дзяржаваў-чальцоў [[Эўрапейскі Зьвяз|ЭЗ]]. Нікасія зьяўляецца гістарычным цэнтрам вострава з [[10 стагодзьдзе|X стагодзьдзя]]. На сёньня горад падзеланы на пазднёвую грэцка-кіпрыёцкую і паўночную турэцка-кіпрыёцкую часткі. Гэты падзел мае месца з [[1963]] году, пасьля міжабшчыннага гвалту, які прайшоў у горадзе. Нікасія зьяўляецца сталіцай таксама і непрызнанай турэцка-кіпраўскай дзяржавы.
 
На працягу многіх гадоў Нікасія зарэкамендавалазарэкамэндавала сябе як фінансавая сталіца вострава і адзін зь вядучых міжнародных дзелавых цэнтраў. Горад заняў у [[2012]] годзе 5 радок у сьпісе самых заможных гарадоў у сьвеце паводле пакупніцкай сілы<ref>[http://www.citymayors.com/economics/usb-purchasing-power.html World's richest cities by purchasing power]. City Mayors</ref>.
 
== Гісторыя ==
[[Файл:St sophia.jpg|міні|250пкс|зьлева|Былы [[Сабор Сьвятой Сафіі (Нікасія)|сабор сьв. Сафіі]], пераўтвораны ў XVI стагодзьдзі ў [[мячэт]] Сэлімэ, у турэцкім сэктары Нікасіі. На пярэднім пляне бачная падзяляльная лінія.]]
СлядыСьляды першых пасяленцаў прасочваюцца з 3900 гадоў да н. э. Сам горад быў заснаваны каля [[XI стагодзьдзе да н. э.|XI]]—[[VII стагодзьдзе да н. э.|VII стагодзьдзяў да н. э.]] і быў названы Ледра, затым Леўкатэон; сучасная назва замацавалася за горадам прыкладна з [[XIII стагодзьдзя н. э.]] Места ўяўляла зь сябе старажытнагрэцкую горад-дзяржаву. У эліністычны пэрыяд, прыкладна ў [[330 да н. э.|330 годзе да н. э.]], горад страціў сваё значэньне і ператварыўся ў невялікую вёсачку. У [[965]] годзе бізантыйцы зрабілі горад цэнтрам тэмы Кіпр. У [[1191]] годзе ангельскі кароль-крыжак [[Рычард I|Рычард I Ільвінае Сэрца]] заваяваў горад і перадаў яго ў [[1192]] годзе [[Гі дэ Люзыньян]]у. Горад стаўся сталіцай [[Кіпрскае каралеўства|Кіпрскага каралеўства]]. Менавіта ў гэты пэрыяд ён атрымаў назву Нікасія. У [[1489]]—[[1571]] гадох горад знаходзіўся пад уладай [[Вэнэцыянская рэспубліка|вэнэцыянцаў]]. У [[1571]]—[[1878]] гады быў пад уладай туркаў. У [[1878]]—[[1960]] гадоў вярнуўся пад уладу ангельцаў. У [[1960]] годзе горад стаўся сталіцай незалежнай Рэспублікі Кіпр, якая была дзяржавай як грэцкай, гэтак і турэцкай абшчынаў краіны.
 
У [[1963]] годзе грэцкая абшчына прапанавала шэраг паправак да канстытуцыі, якія былі аспрэчаныя турэцкай абшчыны Кіпру<ref>[http://countrystudies.us/cyprus/12.htm The Republic of Cyprus]. US Library of Congress</ref>. У час ліквідацыі наступстваў гэтага крызісу, [[21 сьнежня]] [[1963]] году, успыхнуў міжабшчынавы гвалт паміж грэкамі-кіпрыётамі і туркамі-кіпрыётамі. У выніку Нікасія была падзеленая на грэцкія і турэцкія кварталы [[Зялёная лінія (Кіпр)|Зялёнай лініяй]], якая была гэтак названая ў гонар колеру пяра, якое выкарыстоўвалася супрацоўнікам Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў, каб намаляваць лінію разьмежаваньня на мапе гораду<ref>[http://www.nicosia.org.cy/english/lefkosia_istoria_lefkosia1963.shtm Nicosia Municipality]. Nicosia.org.cy</ref>.
 
У выніку ўварваньня турэцкіх войскаў у [[1974]] годзе і абвяшчэньня [[Турэцкая Рэспубліка Паўночнага Кіпру|Турэцкай Рэспублікі Паўночнага Кіпру]] горад быў падзелены на турэцкую і грэцкую часткі. [[Зялёная лінія (Кіпр)|Мяжа паміж імі]], якая ахоўваецца войскамі [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|ААН]], праходзіць па гістарычнаму цэнтру горадагораду і праз галоўную гандлёвую [[Ледра (вуліца)|вуліцу Ледра]]. Паўночная (турэцкая) частка Нікасіі зьяўляецца сталіцай самаабвешчанай турэцкае дзяржавы.
 
[[23 красавіка]] [[2003]] году ўпершыню з 1974 году быў адчынены пераход празь [[Ледраўскі палац]], які месьціцца на Зялёнай лініі паміж тэрыторыямі непрызнанага Паўночнага Кірпу і Рэспублікі Кіпр<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2969089.stm Emotion as Cyprus border opens]. BBC News</ref>. [[3 красавіка]] [[2008]] году былі распачатыя працы па дэмантажы сьцяны, якая падзяляе горад на дзьве часткі<ref>[http://www.gazeta.ru/news/lastnews/2008/04/03/n_1201456.shtml Греческие и турецкие общины Кипра начали разбор баррикад]. Gazeta.ru</ref>.