ГУЛаг: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Катэгорыя:Савецкія канцлягеры, артаграфія |
артаграфія |
||
Радок 2:
{{Артаграфія}}
[[Файл:Gulag Location Map.png|400пкс|міні|Інтэгральная мапа лягераў сыстэмы ГУЛаг, якія існавалі з 1923 па 1967 гады, на падставе зьвестак праваабарончага таварыства «[[Мэмарыял (арганізацыя)|Мэмарыял]]»]]
'''Галоўнае ўпраўленьне папраўча-працоўных лягераў, працоўных пасяленьняў і месцаў зьняволеньня''' ('''ГУЛаг''') — падразьдзяленьне [[НКУС
== Гісторыя ==
Радок 8:
[[Файл:Gulag drivers licence.jpg|міні|220пкс|Вадзіцельскае пасьведчаньне, выдадзенае вязьню ГУЛага, студзень 1941]]
Сыстэма ГУЛаг была створаная па асабістым загадзе Сталіна<ref>[http://echo.msk.ru/programs/staliname/657435-echo/ # element-text Імем Сталіна:
[[4 студзеня]] [[1936]] быў сфармаваны Інжынэрна-будаўнічы аддзел НКУС, [[15 студзеня]] 1936 — Упраўленьне асаблівага будаўніцтва, [[3 сакавіка]] 1936 — Галоўнае ўпраўленьне будаўніцтва шашэйных дарог (ГУШОСДОР). У вядзеньні НКУС знаходзіліся такія прадпрыемствы, як Галоўнае ўпраўленьне па будаўніцтве горна-мэталургічных прадпрыемстваў, Галоўгідрабуд, Галоўпрамбуд, [[Дальбуд]] (Галоўнае ўпраўленьне будаўніцтва Далёкае Поўначы) і інш. Гуляг быў расфармаваны ў адпаведнасьці з загадам [[МУС СССР]] № 020 ад [[25 студзеня]] [[1960]] паводле Пастановы [[Савет Міністраў СССР|Савету Міністраў СССР]] № 44-16 ад [[13 студзеня]] [[1960]] і ў сувязі з Указам [[Прэзідыюм Вярхоўнага Савета СССР|Прэзідыюма Вярхоўнага Савета СССР]] ад [[13 студзеня]] [[1960]] «Аб скасаваньні МУС СССР».
=== Пачатковы этап ===
Да стварэньня ГУЛаг у РСФСР кіраўніцтва большасьцю месцаў зьняволеньня было ўскладзена на аддзел выкананьня пакараньняў [[Народны камісарыят юстыцыі РСФСР|Народнага камісарыята юстыцыі РСФСР]] і [[Галоўнае ўпраўленьне прымусовае працы]] пры [[Народны камісарыят унутраных спраў РСФСР|Народным камісарыяце ўнутраных спраў РСФСР]]. Пасьля Кастрычніцкай рэвалюцыі да 1934 году агульныя турмы знаходзіліся ў падпарадкаваньні рэспубліканскіх народных камісарыятаў юстыцыі й уваходзілі ў сыстэму [[Галоўнае ўпраўленьне папраўча-працоўных устаноў|Галоўнага ўпраўленьня папраўча-працоўных устаноў]]. [[25 ліпеня]] [[1922]] [[СНК РСФСР|Савет народных камісараў]] прыняў пастанову аб засяроджваньні кіраўніцтва асноўнымі месцамі зьняволеньня (акрамя агульных турмаў) у адным ведамстве й крыху пазьней, у кастрычніку таго ж году, быў створаны адзіны орган ў сыстэме [[
У [[1934]] у агульныя турмы былі перададзеныя ў Гулаг НКУС СССР, а ў верасьні [[1938]] — у складзе НКУС было створана самастойнае ''Галоўнае турэмнае кіраванне''.
Радок 22:
3 жніўня 1933 г. пастановай СНК СССР сьцьвярджаецца [[Папраўча-Працоўны Кодэкс Беларускай ССР (1933)|Папраўча-Працоўны Кодэкс Беларускай ССР]], прапісваць розныя аспэкты функцыянаваньня [[Папраўча-працоўны лягер|папраўча-працоўных лягераў]] (ППЛ). У прыватнасьці, кодэксам прадпісваецца выкарыстаньне працы зьняволеных <ref group="~">Глядзіце арт. 70, «у месцах пазбаўлення волі арганізуюцца прадпрыемства індустрыяльнага тыпу ...»</ref> і ўзаконьваньнем практыцы заліку двух дзён ўдарнай працы за тры дні тэрміну <ref group="~">Артыкул 127: "Наглядальныя камісіі могуць заахвочваць асабліва прадуктыўную працу пазбаўленых свабоды, якія адбываюць спасылку з папраўча-працоўнымі працамі й выконваюць папраўча-працоўныя работы без пазбаўленьня волі, шляхам заліку двух дзён асабліва плённай працы за тры дні тэрміну ".</ref>, шырока ўжывальная для матывацыі зьняволеных пры будаўніцтве [[Беламорска-Балтыйскі канал|Беламорканала]].
[[10 чэрвеня]] [[1934]] паводле Пастановы [[ЦВК СССР]] пры
У далейшым гэтае кіраваньне яшчэ двойчы пераназывалася й у лютым [[1941]] атрымала замацаваную назву: [[Галоўнае ўпраўленьне папраўча-працоўных лагераў і калёніяў НКУС СССР]]. Пасьля заканчэньня [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]], у сувязі з рэарґанізацыяй [[наркамат]]аў у [[міністэрства|міністэрствы]], Галоўнае ўпраўленьне папраўча-працоўных лягераў і калёніяў у сакавіку [[1946]] ўвайшло ў склад [[МУС СССР]].
Пастановай Савета Міністраў СССР ад [[21 лютага]] [[1948]] а «Аб арґанізацыі лагераў і турмаў са строгім рэжымам для ўтрыманьня асабліва небясьпечных дзяржаўных злачынцаў [і аб накіраванні іх па адбыцьці пакараньня на пасяленне ў аддаленыя мясцовасьці СССР]» для «шпіёнаў, дыверсантаў, тэрарыстаў, трацкістаў, правых, меншавікоў, эсэраў, анархістаў, нацыяналістаў, белаэмігрантаў і ўдзельнікаў іншых антысавецкіх арґанізацый і супольнасьцяў» у сыстэме ГУЛага ствараліся [[
=== Пэрыяд пасьля сьмерці [[Ёсіф Сталін|Сталіна]] ===
27 сакавіка 1953 году быў выдадзены
Чаканае, але не ажыцяўлённае вызваленьне "палітычных" прывяло да іх калектыўных выступаў ([[Варкуцінскае паўстаньне]], [[Нарыльскае паўстаньне]], [[Кенґірскае паўстаньне зьняволеных]]). Гэтыя падзеі паскорылі стварэньне камісій, якія мусілі былі праверыць справы "палітычных" зьняволеных. На працягу двух гадоў (з пачатку 1954 па пачатак 1956) колькасьць «палітычных» у ГУЛягу паменшылася з 467000 да 114000 чалавек, гэта значыць на семдзясят пяць працэнтаў. У пачатку 1956 году, упершыню за дваццаць гад, агульная колькасьць зьняволеных стала менш за мільён чалавек <ref>'' [[Верт, Нікаля|Верт Н.]]'' [http://shalamov.ru/research/61/1. html ГУЛяг праз прызму архіваў]</ref>.
Радок 37:
Наступнай арґанізацыйнай зьменай сыстэмы выкананьня пакараньняў у [[СССР]] стала стварэньне ў кастрычніку 1956 Галоўнага ўпраўленьня папраўча-працоўных калёніяў, якое ў сакавіку [[1959]] было перайменаванае ў Галоўнае ўпраўленьне месцаў зьняволеньня.
Пры падзеле НКУС СССР на два самастойных наркамата — [[
== Структура ==
|