Хатынь: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Lš-k. (гутаркі | унёсак)
д вёска Вілейка
дапаўненьне
Радок 29:
}}
 
[[Файл:Khatyn - Villages.jpg|значак|300пкс|Мэмарыяльны комплекс «Хатынь» на месцы спаленай вёскі.]]
'''Хатынь''' — колішняя вёска ў [[Лагойскі раён|Лагойскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] Беларусі. [[22 сакавіка]] [[1943]] году была зьнішчаная падчас рэйду нямецкай акупацыйнай улады пры ўдзеле калябаранцкага батальёну, сфармаванага з былых палонных чырвонаармейцаў («[[118-ы шуцманшафт батальён]]») у якасьці карнай акцыі за забойства некалькіх нямецкіх ваеннаслужачых. У адпаведнасьці з прынцыпам калектыўнага пакараньня 149 жыхароў вёскі былі расстраляныя або спаленыя жыўцом за магчымае аказаньне жыхарамі вёскі дапамогі савецкім партызанам.
 
Радок 62 ⟶ 61:
Аднаму з тых, хто выжыў, жыхару Хатыні Антону Бараноўскаму 22 сакавік 1943 году было 12 год. Ён ніколі не хаваў праўду пра падзеі ў Хатыні, адкрыта пра гэта казаў, ведаў імёны многіх паліцаяў, якія спальвалі людзей. У сьнежні 1969 году — праз 5 месяцаў пасьля адкрыцьця мэмарыяльнага комплексу — Антон загінуў пры нявысьветленых абставінах.
 
Вэрсію падзей з шэрагам адрозьненьняў апублікаваў у 2012 годзе ўкраінскі гісторык Іван Дэрэйко ў манаграфіі «МісцевіМісьцеві формуванняформуваньня німецької армії та поліції у РайхскомісаріатіРайскомісаріаті „Україна“ (1941—1944 роки)». Ён піша, што 118-й паліцэйскі батальён пасьля нападу атрада «Народныя мсьціўцы» атакаваў вёску, дзе замест адыходу ў лес па невядомай прычыне вырашылі замацавацца партызаны. У выніку штурму вёскі было забіта 30 партызан і некаторая колькасьць мірных жыхароў, яшчэ каля 20 чалавек былі захопленыя ў палон. Сама ж вёска з астатнімі жыхарамі пасьля бою па загадзе обергрупэнфюрэр Курта фон Готбэрга была спалена батальёнам СС пад камандаваньнем Дырлевангера.
 
== Сьпіс ахвяраў ==
Радок 68 ⟶ 67:
 
Усяго 149 чалавек (зь іх 75 дзяцей), 26 двароў:
<div class="references-small" style="-moz-column-count:3; column-count:3; -webkit-column-count:3; font-size:12px;">
 
* I
** Жалабковіч Андрэй Іванавіч (1897 г.н.) — 46 гадоў
Радок 244 ⟶ 243:
** Слонская Хрысьціна Максімаўна (1895 г.н.) — 48 гадоў
** Сакалоўскі Пётр Леановіч (1933 г.н.) — 10 гадоў
</div>
 
== Мэмарыяльны комплекс «Хатынь» ==
{{Панарама|Khatyn Panorama.jpg|900px|Від асноўнай часткі мэмарыяльнага комплексу (ад уваходу)|text-align=center}}
У [[1967]]—[[1969]] гадах на месцы вёскі ўзьвялі мэмарыяльны комплекс плошчай 50 [[гектар]]аў, што паўтараў пляніроўку былой вёскі і ўлучаў Могілкі вёсак, плошчу Памяці, Сьцяну Жалобы і Дрэва жыцьця. У [[1970]] годзе за распрацоўку мэмарыялу архітэктары [[Юры Градаў]], [[Валянцін Занковіч]], [[Леанід Левін]] і скульптар [[Сяргей Селіханаў]] атрымалі Ленінскую прэмію. Адкрыцьцё адбылося [[5 ліпеня]] 1969 году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 70-годзьдзя Хатынскай трагедыі|спасылка=http://news.belta.by/by/print?id=710107|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=20 сакавіка 2013|дата доступу=27 сакавіка 2013}}</ref>.
 
У [[1967]]—[[1969]]памяць гадахбеларускіх навёсак, месцызьнішчаных вёскінацыстамі ўзьвяліў мэмарыяльныгады комплекс[[Другая плошчайсусьветная 50вайна|апошняй [[гектарвайны]]аў, штоу паўтараўстудзені пляніроўку1966 былойгоду вёскібыло іпрынятае ўлучаўрашэньне Могілкіаб вёсак,стварэньні плошчуў Памяці,Лагойскім Сьцянураёне Жалобымэмарыяльнага ікомплексу Дрэва жыцьця«Хатынь». У [[1970]]сакавіку годзе1967 забыў распрацоўкуаб'яўлены мэмарыялуконкурс архітэктарына стварэньне праекту мэмарыяла. У конкурсе перамог калектыў архітэктараў: Ю[[Юры Градаў]], [[Валянцін Занковіч]], [[Леанід Левін]] і, скульптар народны мастак [[БССР]] [[Сяргей Селіханаў|С. Селіханаў]]{{Заўвагі|Усе чацьвёра атрымалі Ленінскую прэмію.}}. АдкрыцьцёУрачыстае адкрыцьцё мэмарыяльнага комплексу «Хатынь» адбылося [[5 ліпеня]] [[1969]] году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 70-годзьдзя Хатынскай трагедыі|спасылка=http://news.belta.by/by/print?id=710107|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=20 сакавіка 2013|дата доступу=27 сакавіка 2013}}</ref>.
 
[[Файл:Khatyn - Villages.jpg|значак|300пкс|Мэмарыяльны комплекс «Хатынь» на месцы спаленай вёскі.]]
Мэмарыяльны архітэктурна-скульптурны комплекс плошчай 50 [[гектар]]аў месьціцца на месцы Хатыні, паўтараючы пляніроўку былога селішча ўлучаўчы Могілкі вёсак, плошчу Памяці, Сьцяну Жалобы і Дрэва жыцьця. У цэнтры кампазыцыі мэмарыялу знаходзіцца шасьцімэтровая бронзавая скульптура «Няскораны чалавек» зь мёртвым дзіцём на руках. Побач злучаныя гранітныя пліты, што сымбалізуюць дах адрыны, у якім былі спаленыя жыхары вёскі. На брацкай магіле зь белага мармуру — Вянок памяці. На ім — наказ загінулых жывым:
{{цытата|<poem>
Людзі добрыя, памятайце:
Любілі мы жыцьцё, і Радзіму, і вас, дарагія.
Мы згарэлі жывымі ў агні.
Наша просьба да ўсіх:
Хай жалоба і смутак абярнуцца ў мужнасьць вашу і сілу,
Каб змаглі вы зацьвердзіць навечна мір і спакой на зямлі.
Каб ад сёньня нідзе і ніколі ў віхуры пажараў жыцьцё не канала!
</poem>{{Арыгінал|ru|<poem>
Люди добрые, помните:
любили мы жизьнь, и Родину нашу, и вас, дорогие.
Мы сгорели живыми в огне.
Наша просьба ко всем:
Пусть скорбь и печаль обернутся в мужество ваше и силу,
Чтобы смогли вы утвердить навечно мир и покой на земле.
Чтобы отныне нигде и никогда в вихре пожаров жизьнь не умирала!
</poem>}}}}
 
== Галерэя ==
<center>
<gallery perrow=6>
Файл:hatyn_1.JPG
Файл:hatyn_2.JPG
Файл:hatyn_12.JPG
Файл:Khatyn - Villages.jpg
Файл:Khatyn - Wall.jpg
Khatyn - Eternal Flame.jpg
</gallery>
</center>
 
== Крыніцы ==